تورم کالاهای خوراکی دهک‌های کم‌درآمد حدود ۶۰ درصدگزارش شد

بار سنگین تورم بر دوش ندارها

دنياي‌اقتصاد : آمار تورم نقطه به نقطه دهکی مردادماه حاکی از آن است که فشار تورمی بر دوش دهک‌های کم‌درآمد سنگینی می‌کند. بر این اساس تورم نقطه به نقطه ۴/ ۴۶درصدی دهک اول بالاترین میزان تورم نقطه به نقطه در میان دهک‌های درآمدی است. آمار تورم دهکی مردادماه نشان می‌دهد تورم سالانه کالا‌های خوراکی و دخانیات در دهک‌های کم‌‌درآمد جامعه به مرز ۶۰درصد رسیده است.

بر همین اساس سبد خوراکی‌های دهک اول در مردادماه تورم 6/ 59درصدی را تجربه کرده است. در بخش کالاهای غیرخوراکی و خدمات اما وضعیت متفاوت است و دهکم دهم درآمدی با تورم 8/ 48درصدی شاهد بالاترین تورم در این زمینه بوده است. از سوی دیگر در سبد کلی و کالا و خدمات بالاترین تورم مربوط به دهک دهم درآمدی است. تورم سالانه مرداد برای این دهک 50درصد به ثبت رسیده است. این در حالی است که مرکز آمار چندی قبل در گزارشی تورم مردادماه را 2/ 45درصد اعلام کرده بود. از طرفی دیگر تورم ماهانه دهک‌های درآمدی حاکی از آن است که دهک اول درآمدی با 6/ 3درصد بالاترین تورم را در مردادماه تجربه کرده است. در شرایطی که تحریم‌های بین‌المللی، رکود تورمی و بحران ناشی از ویروس کرونا اقتصاد ایران را تحت تاثیر قرار داده است، به نظر می‌رسد دهک‌های کم‌برخوردارتر جامعه فشار به مراتب بیشتری را از ناحیه شرایط وخیم اقتصادی تحمل می‌کنند.

  تورم ندارها در اوج

مرکز آمار ایران در گزارشی اطلاعات مربوط به تورم دهک‌های مختلف درآمدی در مردادماه را اعلام کرد. براین اساس تورم سالانه دهک‌ دهم در مردادماه در صدر تورم دهک‌های مختلف قرار گرفته است؛ دارا‌ترین دهک درآمدی در مرداد ماه تورم سالانه 50درصدی را تجربه کرد.در مقابل پایین‌ترین میزان تورم در دومین ماه تابستان مربوط به دهک ششم درآمدی است؛ ‌این دهک در این دوره 6/ 44درصد تورم را تجربه کرده است.در شاخص تورم ماهانه، وضعیت بالعکس است؛ دهک اول درآمدی در مردادماه 6/ 3درصد تورم ماهانه را تجربه کرد تا در صدر تورم ماهانه دهک‌های مختلف درآمدی قرار بگیرد. در پایین‌ترین نقطه این لیست دهک هشتم درآمدی قرار دارد که در مرداد ماه 1/ 3درصد تورم ماهانه را تجربه کرده است. اما ملموس‌ترین شاخص تورمی برای افراد تورم نقطه به نقطه است. این شاخص که قیمت کالاها و خدمات را نسبت به مدت مشابه سال قبل می‌سنجد یکی از ملموس‌ترین شاخص‌ها در میان شاخص‌های تورم است. به عبارت دیگر تورم نقطه به نقطه 2/ 43درصدی مردادماه به این معناست که خانوارهای کشور به‌طور میانگین 2/ 43درصد بیشتر از مرداد 1399 برای خرید یک «مجموعه کالاها و خدمات یکسان» هزینه کرده‌اند. بر اساس شاخص تورم نقطه به نقطه در مرداد ماه دهک اول درآمدی با ثبت تورم 4/ 46درصدی بالاترین تورم نقطه به نقطه را به ثبت رساند؛ دهک دوم درآمدی با 2/ 46درصد دومین تورم نقطه به نقطه بالا را به ثبت رساند و دهک سوم درآمدی با 2/ 45درصد در جایگاه بعدی قرار گرفت. از سوی دیگر کمترین میزان تورم نقطه به نقطه دهکی مربوط به دهم نهم درآمدی با 9/ 41درصد است. به‌طور کلی روند تورم دهکی نقطه به نقطه حاکی از آن است که بار اصلی تورمی کشور بر شانه ندارها سنگینی می‌کند و دهک‌های پایین‌تر درآمدی افزایش بیشتری را در تامین ملزومات زندگی تجربه می‌کنند. چنین شرایط تورمی در کنار وضعیت در حال رکود اقتصاد ایران حاکی از آن است که ضعیف‌ترین دهک‌های درآمدی هم از جهت افزایش هزینه‌هایشان و هم از سوی کاهش تولید سرانه تحت فشارند؛ شرایطی که افزایش ضریب جینی در این دوران آن را تایید می‌کند.

  حرکت متضاد دو گروه کالایی

گزارش منتشرشده از سوی مرکز آمار حاوی اطلاعات تفکیک‌شده بر اساس گروه‌های کالایی است. بر این اساس سبد هزینه خانوار به دو گروه عمده «کالاهای خوراکی، آشامیدنی و دخانیات» و «کالاهای غیر خوراکی و خدمات» تقسیم شده است. تورم دهک‌های درآمدی نسبت به این دو گروه کالا رفتارهای متضادی از خود نشان داده است؛ در گروه کالاهای خوراکی، دهک‌های کم‌برخوردار تورم بیشتری را تجربه کرده‌اند و در گروه کالاها غیرخوراکی و خدمات این دهک‌های ثروتمند جامعه‌اند که بیشتر متحمل تورم شده‌اند. بر این اساس، تورم نقطه به نقطه کالاهای خوراکی در مردادماه برای کل کشور به 4/ 58 درصد رسیده است. با این حال تورم نقطه به نقطه کالاهای خوراکی برای دهک‌های کم‌برخوردارتر به مرز 60درصد نزدیک شده است؛ تورم نقطه به نقطه خوراکی‌ها در دهک اول درآمدی به 6/ 59درصد رسیده است که در میان دهک‌های درآمدی بالاترین سطح است. دهک دوم با 1/ 59درصد و دهک سوم با 59درصد در جایگاه‌های بعدی قرار گرفته‌اند. از طرفی پایین‌ترین نرخ تورم نقطه‌به نقطه کالاهای خوراکی به دهک‌های برخوردارتر متعلق است؛ به‌طوری‌که دهک‌های دهم، ‌نهم و هشتم به ترتیب 9/ 57، 1/ 58 و 2/ 58درصد تورم را تجربه کرده‌اند. اما در گروه کالاهای غیرخوراکی و خدمات وضعیت بالعکس است. بر این اساس پایین‌ترین تورم نقطه به نقطه در گروه کالاهای غیر خوراکی و خدمات با 2/ 33درصد به دهک اول تعلق دارد. از سوی دیگر بالاترین تورم دهکی در این بخش به دهک دهم درآمدی مربوط است که 7/ 38درصد افزایش قیمت را تجربه کرده است. از طرفی بررسی آمار تورم ماهانه گروه کالاهای خوراکی نشان می‌دهد دهک اول و دوم با 7/ 4درصد بیشترین افزایش قیمت ماهانه و دهک دهم با 5/ 4درصد کمترین تورم ماهانه را در این بخش به ثبت رسانده است.

  تورم و فشار نابرابر

آمارهای منتشرشده از سوی مرکز آمار ایران حاکی از آن است که تورم همه جامعه را به یک اندازه تحت تاثیر قرار نمی‌دهد و دهک‌های درآمدی کم‌برخوردارتر بیشتر از دیگران بابت تورم متضرر می‌شوند. اما متهم ردیف اول تورم کیست؟ در شرایطی که اقتصاد کشور با تحریم و بحران کرونا دست و پنجه نرم می‌کند و کسری بودجه قابل توجهی دارد؛ اقداماتی چون پولی‌سازی این کسری از طریق استفاده از تنخواه مزید برعلت شده تا بر تنور تورم بیشتر دمیده شود. از طرفی در جدید‌ترین گزارش خزانه‌داری کل کشور که روز گذشته منتشر شد، آمده است که دولت دوازدهم در واپسین ماه‌های فعالیتش بیش از 53هزار میلیارد تومان کسری بودجه داشته است؛ چراکه بخش عمده درآمدهای پیش‌بینی‌شده دولت در این مدت محقق نشد. برای مثال دولت در بهار امسال 97درصد کمتر از میزان پیش‌بینی‌شده نفت به فروش رساند و از 87هزار میلیارد تومان در نظر گرفته‌شده تنها 2800میلیارد تومان آن محقق شده است. به نظر می‌رسد در ماه‌های آتی با توجه به فرارسیدن سررسید اوراق‌های فروخته‌شده این رقم تعمیق خواهد شد. به نظر می‌رسد در صورت آنکه اتفاقات مهمی مانند گشایش‌های سیاسی و افزایش فروش نفت یا تغییر ریل سیاستگذاری در کشور رقم نخورد، ‌بحران فعلی از جمله کسری بودجه کشور تقویت می‌شود و درنهایت خود را در شاخص‌های اقتصادی همچون تورم به نمایش می‌گذارد و در نتیجه آن آحاد جامعه و علی‌الخصوص ضعیف‌ترها متضرر می‌شوند.