قرنطینه نفتی ونزوئلا

به گزارش تارنمای tradingeconomics.com و تا لحظه تنظیم این خبر، بهای نفت‌برنت روز جمعه ۲۶ دسامبر با رسیدن به حدود ۶۲.۴دلار در هر بشکه، در مسیر ثبت یک رشد هفتگی قرار داشت؛ افزایشی که عمدتا تحت‌تاثیر تشدید ریسک‌های سیاسی و امنیتی در چند نقطه حساس جهان شکل‌گرفت، با این‌حال در پس پرده این رشد کوتاه‌مدت، نگرانی عمیق‌تری درباره مازاد عرضه و چشم‌‌انداز تضعیف تقاضا در سال‌آینده دیده می‌شود؛ موضوعی که برای کشورهایی مانند ایران نیز پیامدهای مستقیمی دارد. مهم‌ترین محرک قیمت‌ها در روزهای اخیر، تشدید فشار واشنگتن بر صنعت نفت ونزوئلا بوده‌است.

دونالد ترامپ، رئیس‌‌جمهور آمریکا، با تقویت محاصره دریایی این کشور و توقیف نفتکش‌ها، عملا از راهبردی موسوم به «قرنطینه نفتی» پرده برداشت؛ سیاستی که کاخ‌سفید اعلام‌کرده دست‌‌کم برای دو ماه آینده ادامه خواهدداشت. هرچند سهم ونزوئلا از عرضه جهانی نفت چندان بزرگ نیست، اما نفت همچنان شریان حیاتی درآمد دولت کاراکاس محسوب می‌شود و هرگونه اختلال در صادرات آن، به‌‌سرعت در انتظارات بازار بازتاب می‌‌یابد. این رویکرد نشان می‌دهد واشنگتن فعلا ترجیح می‌دهد از ابزارهای اقتصادی به‌‌جای مداخله نظامی مستقیم برای اعمال فشار استفاده کند؛ الگویی که برای ایران نیز کاملا آشناست.

در جبهه اروپا، جنگ روسیه و اوکراین همچنان به زیرساخت‌های انرژی گره‌خورده است. حمله روز پنج‌شنبه اوکراین به پالایشگاه نفت نووشاختینسک در روسیه که یکی از تامین‌‌کنندگان اصلی گازوئیل و سوخت جت برای نیروهای روسی محسوب می‌شود، ‌بار دیگر ریسک اختلال در زنجیره تامین انرژی را برجسته کرد؛ این در حالی است که هم‌‌زمان گزارش‌هایی از کاهش صادرات نفت قزاقستان از مسیر خط لوله دریای خزر منتشر شده‌؛ مسیری که پس از حمله پهپادی اوکراین به پایانه اصلی آن، با افتی حدود یک‌‌سوم در ماه دسامبر مواجه خواهدشد. این تحولات، حساسیت بازار به امنیت مسیرهای انتقال نفت را افزایش داده‌است.

حمله به مواضع داعش

عامل دیگری که به التهاب فضای بازار دامن زد، اعلام حمله هوایی آمریکا به مواضع داعش در ایالت سوکوتوی نیجریه بود. هرچند میدان‌های نفتی نیجریه عمدتا در جنوب این کشور قرار دارند، اما انجام عملیات نظامی در یک عضو اوپک، به‌‌طور طبیعی بر ریسک‌های ژئوپلیتیک اثر می‌گذارد. هم‌‌زمانی فشار بر ونزوئلا و تحرکات نظامی در نیجریه، باعث شد قیمت نفت ‌برنت و وست‌‌تگزاس اینترمیدیت در معاملات جمعه اندکی افزایش یابند. با وجود این، بازار نفت همچنان با یک تناقض اساسی روبه‌‌روست. از یک‌‌سو، ریسک‌های ژئوپلیتیک قیمت‌ها را بالا نگه می‌‌دارد و از سوی دیگر، نگرانی از مازاد عرضه و کندی رشد اقتصادی آمریکا و جهان، مانع جهش جدی قیمت‌ها می‌شود. برآوردهای رویترز نشان می‌دهد قیمت شاخص برنت و وست‌‌تگزاس اینترمیدیت تا پایان سال‌جاری میلادی به‌ترتیب حدود ۱۶ و ۱۸‌درصد نسبت به ابتدای همین سال‌میلادی(۲۰۲۵) کاهش نشان خواهد داد؛ کاهشی که شدیدترین افت سالانه قیمت نفت از زمان همه‌‌گیری کرونا محسوب می‌شود. چنین چشم‌‌اندازی برای کشورهایی مانند ایران اهمیت زیادی دارد، زیرا هم‌‌زمان با محدودیت‌های صادراتی و فشار تحریم‌ها، در بازاری که عرضه نفت از تقاضا بیشتر است، فروش هر بشکه نفت بیش از گذشته به شرایط سیاسی، زمان‌بندی و دیپلماسی انرژی وابسته می‌شود.