«دنیای‌اقتصاد» نقش موثر تولیدکنندگان عمده نفت را بررسی کرد
بازیگردانی بزرگان نفتی
آرامکو چندی‌پیش اعلام کرد قیمت فروش اقسام نفت خود را در ماه پایانی سال‌میلادی گذشته برای مشتریان خود در قاره کهن ثابت نگاه داشته‌است. در همین چارچوب، وزارت نفت این کشور پیش‌از این اعلام کرده‌بود که به راهبرد کاهش داوطلبانه تولید نفت خود حداقل تا پایان سال۲۰۲۳ ادامه خواهد داد. همزمان با اتخاذ سیاست کاهش تولید، روند افزایش قیمت نفتخام سبک عربی که برای چندین ماه متوالی ادامه و ریزش حاشیه سود پالایشگاه‌های آسیایی را موجب‌شده بود، خاتمه یافت.
باعنایت به کم‌‌‌‌‌رنگ‌شدن حاشیه سود پالایشگران، فعالان بازار نفت انتظار داشتند بهای گرید نفت سبک عربی برای مشتریان آسیایی بدون تغییر باقی‌بماند. علاوه براین، نرخ تقاضای ضعیف برای فرآورده‌های نفتی پالایش‌شده در آسیا در بحبوحه ابهامات اقتصادی، باعث شد آرامکو تصمیم بگیرد قیمت گرید نفت سبک عربی خود را بدون تغییر نگاه دارد. هرگونه افزایش قیمت نفتخام سبک عربی به منزله آن است که پالایشگاه‌های آسیایی قطع به یقین به جست‌وجوی محموله‌‌‌‌‌های ارزان‌تر نفتی از منطقه آتلانتیک خواهند پرداخت و شاهد این مدعا آنکه، اختلاف قیمت نفت‌برنت نسبت به نفت دبی، بهتازگی کاهش معناداری پیدا کرده‌است.
کاهش تولید قطعی، زمانبر ولی شدنی
تولیدکنندگان نفت عضو ائتلاف اوپکپلاس که متشکل از سازمان کشورهای صادرکننده نفت و متحدانش مانند روسیه می‌شود، بهتازگی با کاهش داوطلبانه تولید جمعی به میزان ۲.۲میلیون بشکه در روز برای اوایل سال‌جدید میلادی موافقت کردند که در راس این تصمیم عربستان‌سعودی قرار دارد. این کاهش تولید شامل کاهش روزانه داوطلبانه یک‌میلیون بشکه‌‌‌‌‌ای نفت توسط عربستان‌سعودی، نیم‌میلیون بشکه توسط روسیه و ۷۰۰هزار بشکه توسط کشورهایی از جمله عراق، امارات، کویت، قزاقستان، الجزایر و عمان خواهد بود. در همین ارتباط، دیمیتری پسکوف سخنگوی کاخ کرمیلین اعلام کرد که اجرای کامل راهبرد کاهش تولید داوطلبانه نفتخام از سوی شماری از اعضای ائتلاف تولیدکنندگان عضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپکپلاس) زمانبر خواهد بود؛ این در حالی است که شماری از اعضای اوپکپلاس در پایان سی‌و‌‌‌‌‌پنجمین نشست وزیران نفت و انرژی اوپکپلاس، از کاهش عرضه نفتخام داوطلبانه برابر با مجموع روزانه ۲میلیون و ۲۰۰هزار بشکه‌‌‌‌‌ای خبر دادند که البته در مقام عمل، با شک و تردید ناظران بازار انرژی مواجه شده‌است.
سررشته امور نفتی در دست عربستان
به باور کارشناسان فعال در بازار جهانی انرژی، هرچند دولت سعودی بهتازگی تصمیماتی گرفته که در نگاه اول افق باثباتی را برای بازار نفت به تصویر می‌کشد اما در درون‌‌‌‌‌مایه، افزایش نگرانی نسبت به وضعیت تقاضای جهانی را به‌همراه دارد. عبدالعزیز بنسلمان وزیر انرژی عربستان نیز ضمن انتقاد از واکنش‌‌‌‌‌ها به بیانیه اوپکپلاس، مفسران را به درک ناصحیح از راهبرد کاهش عرضه داوطلبانه ائتلاف متهم کرد. وی تصریح کرد زمانی‌که همگان متوجه حقایق این توافق شوند، اوضاع تغییر خواهد کرد. وزیر انرژی عربستان تاکید کرد که کاهش عرضه داوطلبانه روزانه ۲میلیون و ۲۰۰هزار بشکه‌‌‌‌‌ای به‌‌‌‌‌طور کامل اجرا می‌شود. بنسلمان گفت: من صادقانه معتقدم کاهش عرضه داوطبانه روزانه ۲میلیون و ۲۰۰هزار بشکه‌‌‌‌‌ای، بر افزایش میزان ذخیره‌سازی که در سه ماه نخست سال۲۰۲۴ اتفاق می‌افتد، غلبه خواهد کرد.
واقعیت این است که قیمت جهانی نفت در هفته‌های اخیر روند پرفراز و نشیبی را تجربه‌کرده است، فرآیندی که البته طبق تجربه نه‌‌‌‌‌چندان دور بازار، با اعلام افزایش عرضه نفت از سوی عربستان و سایر تولیدکنندگان بزرگ نفتی، فروکش خواهد کرد.با این همه به‌رغم اینکه در بازار جهانی نفت نگرانی‌هایی نسبت به افت عرضه در صورت تشدید تنش‌های ژئوپلیتیکی در خاورمیانه وجود داشت، این نگرانی‌ها در روزهای اخیر تا حدود زیادی فروکش کرده و هیچ‌‌‌‌‌گونه اختلال ملموسی در تامین محموله‌‌‌‌‌های نفتی از این منطقه استراتژیک را شاهد نبوده‌‌‌‌‌ایم.
چندی پیش وزارت نفت دولت سعودی اعلام کرد کاهش تولید داوطلبانه یک‌میلیون بشکه در روز خود را تا دسامبر ۲۰۲۳ و برای یک ماه دیگر تمدید خواهد کرد. این کشور کاهش تولید اضافی را در ژوئیه علاوه‌بر کاهش تولیدی که میان اعضای ائتلاف اوپکپلاس توافق‌شده بود، آغاز کرد. هرچند فعالان بازار انرژی راهبرد کاهش تولید را تلاشی در جهت افزایش قیمت‌ها می‌دانند، دولت سعودی اما کماکان بر هدف حفظ ثبات و آرامش بازار تاکید دارد. قیمت نفتخام خاورمیانه در نوامبر گذشته، زمانی‌که پالایشگاه‌های آسیایی محموله‌‌‌‌‌های نفتی مربوط به ژانویه را مبادله می‌کردند، سقوط کرد، چراکه فعالان بازار پیش‌بینی کردند عرضه نفت از مبدا کشورهای حوزه خلیج‌‌‌‌‌فارس و اقیانوس اطلس افزایش یابد. به‌نظر می‌رسد عربستان‌سعودی چاره‌‌‌‌‌ای ندارد جزآنکه به پویایی بازار پاسخ دهد. ذخایر نفت در سطح جهان در حال افزایش است، اما رشد تقاضا با اما و اگرهای فراوانی روبه‌رو است.
نقش چین در بازار نفت
چین که بزرگ‌ترین واردکننده نفتخام در جهان محسوب می‌شود، در اکتبر ۲۰۲۳ حدود ۱۲میلیون بشکه در روز نفت وارد کرد که در مقایسه با واردات حدود ۱۱میلیون بشکه در روز در سپتامبر، افزایش معناداری داشت. با این همه، حجم واردات نفتخام این کشور در دو ماه یادشده به ۱۲میلیون و پانصد‌هزار بشکه در روز ماه اوت، نرسید. اوت آخرین ماهی است که قیمت نفت تحت‌تاثیر اعلام کاهش عرضه مجدد عربستان، افزایش چشمگیری را تجربه کرد.
بر اساس گزارش رویترز، قیمت‌های بالایی که در ماه‌های اوت و سپتامبر ۲۰۲۳ شاهد آن بودیم، با توجه به فاصله زمانی بین ترتیب تحویل فیزیکی محموله‌‌‌‌‌ها، احتمالا در واردات نفتخام در ماه‌های پیش‌‌‌‌‌رو، منعکس می‌شود. قیمت‌های آتی برنت در اواخر نوامبر از بیش از ۲دلار در هر بشکه در اکتبر به برابری نزدیک به سوآپ دبی کاهش یافت و نفتخام (عمدتا گریدهای سبک) از مبدا کشورهای آمریکایی و غرب‌آفریقا را برای پالایشگاه‌های آسیایی اقتصادی‌تر کرد. واقعیت بازار انرژی حاکی از آن است که اتخاذ راهبرد کاهش عرضه از سوی برخی از تولیدکنندگان نفت منجر به تلاطم قیمت‌ها شده‌است.
