«دنیای‌اقتصاد» به بررسی نیاز جهان امروز به سرمایه‌گذاری بیشتر در حوزه سوخت‌های فسیلی پرداخت
راهبرد تنوعبخشی به سبد مصرفی انرژی
وجه اشتراک دئودورانت، صابون، دوربین عکاسی، کامپیوتر، بنزین، سوخت جت، لاستیک خودرو و حتی پروتزها چیست؟ «شانا» به نقل از سی‌‌‌‌‌‌ان‌‌‌‌‌‌بی‌‌‌‌‌‌سی و از قول هیثم‌‌‌‌‌‌الغیس، دبیرکل اوپک می‌نویسد؛ اگر امروز نفت تمام می‌شد محصولات یادشده و بسیاری دیگر از مواد و خدمات حیاتی که از نفت یا مشتقات آن تولید می‌شوند به‌‌‌‌‌‌طور کامل از صحنه روزگار حذف و شبکه‌‌‌‌‌‌های حمل‌ونقل متوقف، گرمایش و سرمایش خانه‌‌‌‌‌‌ها با مشکلات بسیاری روبه‌رو شده، زنجیره‌‌‌‌‌‌های تامین از بین رفته و فقر انرژی گسترش می‌یافت. پس چرا در بیشتر بحث‌های انتقال انرژی، نقش حیاتی کالاهایی مانند نفت و گاز در بهبود زندگی، تقویت ثبات و امنیت انرژی و تلاش‌های صنایع مرتبط برای توسعه فناوری‌ها و بهترین شیوه‌‌‌‌‌‌ها برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌‌‌‌‌‌ای نادیده گرفته می‌شود؟
مخاطرات تغییرات اقلیمی
مقیاس چالش تغییرات آبوهوایی دلهره‌‌‌‌‌‌آور است، اما پاسخگویی به تقاضای فزاینده انرژی در جهان و کاهش تغییرات اقلیمی نباید در خلأ قرار گیرد، یا با یکدیگر در تضاد باشند. در عوض، جهان باید برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌‌‌‌‌‌ای و اطمینان از دسترسی مردم به محصولات و خدمات مورد‌نیاز برای زندگی راحت‌‌‌‌‌‌تر گام‌های اساسی بردارد. برای تحقق این اهداف، اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) در حال سرمایه‌گذاری در بخش‌های بالادست و پایین‌‌‌‌‌‌دست صنعت نفت به‌منظور ایجاد ظرفیت‌های تولیدی جدید، بسیج فناوری‌های پاک‌‌‌‌‌‌تر و به‌کارگیری شیوه‌‌‌‌‌‌های نوین برای کربن‌‌‌‌‌‌زدایی از صنعت نفت هستند. امروزه شاهد سرمایه‌گذاری‌های عظیمی در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر و ظرفیت‌‌‌‌‌‌سازی جهت تولید هیدروژن، برای ارتقای اقتصادی هستیم. می‌توان همگام با جذب سرمایه‌گذاری‌های هنگفت در زمینه تولید انرژی‌های تجدیدپذیر، به تولید نفت مورد‌نیاز جهان امروز و دهه‌های آینده ادامه داد.
روند کند پذیرش انتقال انرژی
خودروهای برقی را درنظر بگیرید، اگرچه تویوتا پریوس نخستین خودروی هیبریدی تولید انبوه جهان در اواخر دهه۱۹۹۰ شد، برآوردهای انجمن ملی فروشندگان خودرو در ایالات‌متحده آمریکا نشان می‌دهد فروش خودروهای هیبریدی، پلاگین هیبریدی و خودروهای برقی باتری بی‌‌‌‌‌‌ای‌‌‌‌‌‌وی تنها ۳/ ۱۲درصد از کل وسایل نقلیه جدید فروخته‌‌‌‌‌‌شده در این کشور را طی سال۲۰۲۲ میلادی شامل شده‌است. درحالی‌که افزایش محبوبیت خودروهای برقی غیرقابل‌‌‌‌‌‌انکار است، فروش کل خودروهای برقی نیز تنها ۱۹درصد از فروش خودروهای جدید در چین را طی سال‌گذشته میلادی تشکیل می‌دهد.
به‌‌‌‌‌‌طور مشابه، در اتحادیه اروپا، وسایل نقلیه بنزین یا گازوئیل‌‌‌‌‌‌سوز، همچنان حدود نیمی از کل فروش خودرو در سال۲۰۲۲ میلادی را شامل شدند. بنابراین زمانی‌که سخن از بخش حمل‌ونقل و؛ در واقع بسیاری از زمینه‌‌‌‌‌‌های دیگر به میان می‌آید، واضح است که نادیده‌گرفتن این موضوع که‌میلیاردها نفر در سراسر جهان متکی به مصرف نفت هستند و این نیاز تا آینده قابل پیش‌بینی ادامه خواهد داشت، عقلانی به‌نظر نمی‌آید.
افزایش تقاضا برای سوخت‌های فسیلی
جمعیت جهان در حال افزایش است. چشم‌‌‌‌‌‌انداز جهانی نفت اوپک برای سال۲۰۲۲، افزایش ۶/ ۱میلیارد نفری را تا سال۲۰۴۵ میلادی نشان می‌دهد، درحالی‌که آمارهای سازمان ملل‌متحد از رشد حدود ۴/ ۱۰میلیارد نفری تا سال۲۱۰۰ حکایت دارد. به موازات آن، برآوردهای اوپک نشان می‌دهد تقاضای جهانی انرژی تا سال۲۰۴۵ میلادی، ۲۳درصد افزایش می‌‌‌‌‌‌یابد. پیش‌بینی می‌شود در این مدت، تقاضای نفت به حدود ۱۱۰میلیون بشکه در روز برسد، بنابراین واضح است که نفت در دهه‌های آینده همچنان بخش مهمی از زیرساخت انرژی جهان خواهد بود.
این موضوع با بسیاری از بیانیه‌‌‌‌‌‌های دهه‌های گذشته که می‌گفتند عصر نفت به پایان رسیده در تضاد کامل است؛ در واقع تقاضا برای نفت در دوران معاصر به بالاترین حد خود نزدیک است و در سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ میلادی نزدیک به روزانه ۵میلیون بشکه افزایش خواهد یافت. در همین ارتباط «شانا» با اشاره به تازه‌‌‌‌‌‌ترین نظرسنجی پلتس از مسوولان صنعت نفت و تحلیلگران به‌علاوه اطلاعات کشتیرانی نوشت: تولید نفت‌خام ائتلاف تولیدکنندگان عضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و غیراوپک (اوپک‌‌‌‌‌‌پلاس) در ماه اوت سال۲۰۲۳ میلادی با توجه به بالا رفتن سطح تولید نفت کشورهای ایران، عراق و نیجریه، با ۱۲۰هزار بشکه در روز افزایش همراه بوده‌است، به‌‌‌‌‌‌طوری که افزایش تولید این سه کشور، کاهش تولید عربستان‌سعودی و روسیه را جبران کرد.
بر اساس این بررسی، میانگین تولید اعضای ائتلاف اوپک‌‌‌‌‌‌پلاس در ماه اوت به رقم روزانه ۴۰میلیون و ۵۲۰هزار بشکه رسید. تولید روزانه ۱۳کشور عضو اوپک در دوره موردبررسی با ۱۹۰هزار بشکه افزایش همراه بوده، درحالی‌که تولید کشورهای غیراوپک عضو ائتلاف اوپک‌‌‌‌‌‌پلاس با کاهش روزانه ۷۰هزار بشکه‌‌‌‌‌‌ای همراه بوده‌است. حتی با وجود این افزایش عرضه، تولید اوپک‌‌‌‌‌‌پلاس بسیار پایین‌تر از سطح تولید اوایل تابستان امسال باقی می‌ماند و عربستان کاهش عرضه داوطلبانه روزانه یک‌میلیون بشکه‌‌‌‌‌‌ای را از ماه ژوئیه برای کمک به تقویت قیمت‌های بازارهای جهانی اجرا کرده‌است.
رویکرد همه مردم، انواع سوخت و فناوری
اکنون هیچ شکل‌واحدی از انرژی نمی‌تواند به تنهایی تقاضای انرژی موردانتظار آینده را برآورده کند، در عوض، توجه به رویکرد «همه مردم، انواع سوخت و فناوری» مورد‌نیاز خواهد بود. به این ترتیب، کشورهای عضو اوپک آماده، مایل و قادر به تامین انرژی مقرون‌‌‌‌‌‌به‌‌‌‌‌‌صرفه مورد‌نیاز برای تامین نیازهای انرژی در آینده هستند و در عین‌حال انتشار گازهای گلخانه‌‌‌‌‌‌ای خود را کاهش می‌دهند و در انجام این کار به ریشه‌‌‌‌‌‌کنی فقر انرژی کمک می‌کنند. سازمان ملل‌متحد یادآور می‌شود که بیش از ۷۰۰میلیون نفر در جهان هنوز به برق دسترسی ندارند و حدود یک‌‌‌‌‌‌سوم جمعیت جهان از منابع ناکارآمد و با آلایندگی بالا برای مصارف آشپزی و گرمایش استفاده می‌کنند.
این افراد در زندگی روزمره خود با خودرو شخصی، لپ‌تاپ یا تهویه مطبوع سروکاری ندارند، بلکه برای نیازهای اولیه مانند گرما و برق با چالش روبه‌رو هستند. برای ارائه دسترسی جهان به انرژی کافی و مقرون‌‌‌‌‌‌به‌‌‌‌‌‌صرفه و ریشه‌‌‌‌‌‌کنی فقر انرژی، نفت می‌تواند نقش کلیدی را در کشورهای درحال‌توسعه ایفا کند. کشورهای درحال‌توسعه در این‌باره بسیار شفاف بوده و همچنان تلاش‌هایشان ادامه دارد. آیا کشورهای توسعه‌‌‌‌‌‌یافته هم به این موضوع توجه دارند؟
سرمایه‌گذاری نفتی برای تامین امنیت انرژی
واقعیت نگران‌‌‌‌‌‌کننده دیگری که اکنون در سراسر جهان وجود دارد این است که سرمایه‌گذاری کافی در زمینه انرژی‌های مختلف انجام نمی‌شود و رشد تقاضا برای نفت به تنهایی مستلزم سرمایه‌گذاری بسیار بیشتری برای حفظ عرضه پایدار انرژی است. با سرمایه‌گذاری ۱/ ۱۲تریلیون دلاری یا سالانه بیش از ۵۰۰میلیارد دلار، نفت تا سال۲۰۴۵ نزدیک به ۲۹درصد از سبد نیاز جهانی به انرژی را شامل می‌شود، با این حال سطوح جذب سرمایه در سال‌های اخیر بسیار کمتر از این رقم بوده‌است.
نتایج بررسی‌‌‌‌‌‌های اخیر دبیرخانه اوپک نشان می‌دهد طی پنج سال‌آینده بین افزایش پیش‌بینی‌‌‌‌‌‌شده تقاضا و عرضه جهانی، کسری روزانه ۱۶میلیون بشکه‌‌‌‌‌‌ای در بازارهای جهانی نفت وجود خواهد داشت و این شرایطی است که امروز برخی خواستار وقوع آن هستند. صنعت نفت تا به امروز نقش اساسی در بهبود زندگی‌میلیاردها نفر داشته‌است. اگر قرار است به همین منوال ادامه یابد و اگر جهان در اجرای انتقال منظم انرژی و تامین تقاضا در آینده و در عین‌حال تضمین امنیت انرژی برای همگان جدی است، مشکل محدودیت سرمایه‌گذاری‌ها در این صنعت باید به‌‌‌‌‌‌سرعت برطرف شود.
حداکثر انرژی در مقابل حداقل کربن
سلطان احمد الجابر، رئیس منتخب نشست تغییرات اقلیمی کاپ ۲۸ (کنفرانس تغییرات آبوهوایی سازمان ملل‌متحد) که قرار است در امارات‌متحده‌عربی برای ارزیابی پیشرفت در توافق پاریس برگزار شود، می‌گوید جهان به حداکثر انرژی و در عین حال، حداقل انتشار گازهای گلخانه‌‌‌‌‌‌ای نیاز دارد. وی معتقد است که اگر می‌خواهیم نیازهای کنونی و آینده جهان به انرژی را برآورده کنیم، درجه‌‌‌‌‌‌ای از عمل‌‌‌‌‌‌گرایی سالم برای دستیابی به این هدف به‌ویژه با توجه به نیاز آشکار به استفاده از انواع انرژی ضروری خواهد بود.
سرانجام، هیچ تولیدکننده، کشور یا صنعتی را نمی‌توان نادیده گرفت و ما معتقدیم موضوعات و مباحث محوری در کاپ ۲۸ امسال بازتاب‌‌‌‌‌‌دهنده این موضوع خواهند بود. گذشته از همه اینها، تاریخ مملو از نمونه‌‌‌‌‌‌های بی‌‌‌‌‌‌شماری از آشفتگی است که باید به‌‌‌‌‌‌مثابه هشداری باشد که این آشفتگی زمانی به‌وجود می‌آید که سیاستگذاران نتوانند پیچیدگی‌های درهم‌‌‌‌‌‌تنیده انرژی را درک کنند.
