در میزگرد تخصصی «چشمانداز توسعه صنایع تکمیلی پتروشیمی در ایران» مطرح شد
افق روشن توسعه صنایع تکمیلی
نیاز به افزایش ۲۰ تا ۲۵درصدی تولید در صنعت وجود دارد
برنامه نهایی همایش اقتصاد صنایع پلاستیک به یک میزگرد تخصصی با عنوان «چشمانداز توسعه صنایع تکمیلی پتروشیمی در ایران» اختصاص یافت که گرداننده و سخنرانان آن نمایندگان انجمن ملی صنایع پلیمر بودند. در این میزگرد ابتدا برمک قنبرپور، عضو انجمن ملی صنایع ملی خاطرنشان کرد؛ هدف بر‌‌گزاری این همایش در اصل برای پاسخ به دو سوال بوده‌است. پرسش نخست در رابطه با این است که با توجه به شرایط بازارهای داخلی و صادراتی، بنگاه‌های صنایع تکمیلی پتروشیمی چگونه با استفاده از منابع موجود، تولید ثروت به را به شکل بهینه و به‌صورت حداکثری انجام دهند و پرسش دوم نیز این است که تولیدکننده چه منابعی را نیاز دارد و چگونه به آنها دست پیدا کند. در دو روز اخیر این همایش، نظر‌‌‌‌‌های متنوعی در حوزه توسعه بنگاه‌ها مطرح شد تا چشم‌اندازی برای تولیدکننده ترسیم شود.
شواهد حاکی از آن است که چشمانداز صنایع تکمیلی بسیار روشن است، به‌عنوان نمونه اگر ظرفیت تامین کامودیتی‌های پایه همچون پلی‌پروپیلن ایجاد شود می‌توان نتایج خوبی را به‌دست آورد. همچنین منحنی رشد این صنعت حاکی از آن است که نیاز به افزایش ۲۰ تا ۲۵درصدی تولید در صنعت وجود دارد که خود نشان‌دهنده ظرفیت توسعه برای بنگاه‌ها در صنعت پلیمر است. وی افزود، البته در حال‌حاضر تورم در نرخ‌های ۴۰ تا ۵۰درصدی قرار داشته، همچنین مشکلات دیگری چون تشدید نوسان ارزی نیز در ماه‌های اخیر بازه پیش‌بینی برای نرخ ارز را در محدوده بزرگی قرارداده‌است. از طرفی مساله قوانین و مقررات، وضعیت سیاست‌های دولت در حوزه محیط‌زیست، سیاست‌های دولت در تامین منابع مالی و افزایش سامانه‌‌‌‌‌های تنظیم‌‌‌‌‌گر که روند اداری را بسیار پیچیده‌تر از قبل کرده است هم از چالش‌هایی هستند که فعالان این صنعت ممکن است با آن مواجه شوند. در انتها نیز برمک قنبرپور گفت؛ اما همچنان پرسش اساسی این است که آیا باید توسعه در صنعت رخ دهد و اگر پاسخ مثبت است چگونه باید منابع مورد‌نیاز تامین شود.
وظیفه راهبری انجمن ملی
سپس سعید ترکمان، رئیس هیات‌مدیره انجمن ملی صنایع پلیمر ایران نیز به لزوم افزایش تاثیر‌گذاری صنعت پلیمر در اقتصاد کلان اشاره کرد. وی گفت، شاید یکی از دلایلی که واحد‌‌‌‌‌های تولیدی در صنعت پلاستیک در سطح کوچک و متوسط باقی‌مانده‌‌‌‌‌‌اند، عدم‌توجه فعالان صنعت به اقتصاد کلان بوده‌است، در نتیجه قانون‌گذاران در سطح کلان نیز از این صنعت چشم‌پوشی کرده‌اند و بیشتر به صنایع بالادست پتروشیمی توجه شده‌است، اما باید توجه داشت که این صنعت نقش مهمی در تولید ناخالص ملی و نرخ اشتغال داخلی داشته‌است، بنابراین مهم است که این مساله مورد‌توجه دولت نیز قرار گیرد و در‌مرتبه دوم فعالان صنعت نیز نقشه‌راهی برای ادامه مسیر ترسیم کنند.
وی افزود، عمده صنایع پلاستیک داخلی متوسط عمر حدود ۲۰ سال‌داشته و در واقع جوان محسوب می‌شوند، در نتیجه می‌توان گفت ریسک‌های احتمالی عدم‌سرمایه‌گذاری بسیار بیشتر از تصمیم به سرمایه‌گذاری است. همچنین واحد‌‌‌‌‌های موفقی که در این سال‌ها دیده شده‌است بنگاه‌هایی هستند که به سرمایه‌گذاری ادامه داده و به نتایج بهتری دست‌یافته‌اند. در مجموع می‌توان گفت، وظیفه انجمن این است که از نظر اقتصادی صنعت پلاستیک را به‌صورت علمی بررسی کرده و بدون‌توجه به حواشی سیاسی و اجتماعی مسیر راه را ترسیم کنیم.
در حال ورود به دوره جدید هستیم
شروین احمدی، عضو هیات‌علمی و رئیس پژوهشکده پتروشیمی پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران و نایب‌رئیس هیات‌مدیره انجمن مستربچ و آمیزه‌‌‌‌‌های پلیمری ایران نیز به ایراد سخنانی پرداخت. وی گفت، در حال‌حاضر دولت با مشکل تامین مالی مواجه است و می‌توان گفت در حال ورود به دوره جدید هستیم. تا پیش از این دولت به دلیل فروش بالای نفت مشکلی برای تامین مالی نداشت اما حال با کاهش درآمدهای ارزی ناچار است که منبع تامین مالی خود را تغییر و به‌عنوان نمونه مالیات از صنایع را افزایش دهد، در نتیجه لازم است تا امکانات و زیرساخت‌‌‌‌‌هایی را در اختیار صنعت قرار دهد. در این مرحله است که نقش تشکل‌ها پررنگ‌تر شده تا بتوانند با چانه‌زنی امتیاز‌‌‌‌‌های بیشتری را برای صنعت به‌دست آورند، پس می‌توان گفت در آینده نزدیک باید زیرساخت‌های صنایع تکمیلی غیر‌دولتی تقویت شود.
وی ادامه داد، در آینده نزیک با تکیه بر زیرساخت‌‌‌‌‌هایی که در شاخه پلمیر و سطح سواد دانش و نیروی انسانی که وجود دارد می‌توان این نوید را داد که ما می‌توانیم به‌عنوان یک الگو در اقتصاد کشور عمل کرده و تاثیر‌گذاری این صنعت را افزایش دهیم. شروین احمدی در پاسخ به این سوال که آیا ایران برای سرمایه‌گذاری مناسب است؟ گفت: ایران کشوری است که بیش از ۵هزار سال‌است به حیات خود ادامه داده، پس منابعی اینجا وجود دارد که بتوان سرمایه‌گذاری کرد، چراکه منابع انسانی لازم وجود دارد، همچنین در چهار راه اقتصادی دنیا قرار داشته و درست است که مشکلاتی در مسیر وجود دارد اما تنها راه ممکن، ادامه فعالیت است. علیرضا میربلوک، مدیرعامل موسسه اندیشه برتر میران نیز به جمعبندی موارد مطرح شده در دو روز اخیر همایش پرداخت.
لزوم اعتمادسازی دوطرفه بین دولت و بخش خصوصی
در ادامه برمک قنبرزاده گفت: با توجه به اینکه گاز به‌عنوان یک مزیت رقابتی در ایران به‌شمار می‌رود اما شواهد نشان می‌دهد که در اواخر دهه۶۰ و ۷۰ برای برخی از مناطق روستایی با جمعیت پایین (۲ الی ۳ خانوار ییلاقی و قشلاقی) لوله‌کشی گاز انجام دادند که این امر غلط است. او با توجه به اینکه بسیاری از صنایع در ایران از جمله پلیمر، گاز‌بر هستند، افزود: ما با پرداخت مالیات به دولت می‌توانیم کمک کنیم تا مشکلات مربوط به این صنایع را حل کند. وی تاکید کرد که دولت با راهکاری‌های خود باید مصرف گاز صنایع را نسبت به انتقال گاز به مناطقی چون کوهپایه‌های البرز در اولویت قرار دهد.
این اتفاق با توجه به اینکه صنایع موردنظر پول‌ساز هستند، مثبت خواهد بود، از این‌رو نتیجه می‌گیریم که صنایع پلیمر، مهم‌ترین مزیت رقابت ملی ما در حوزه تولید به‌شمار می‌رود. قابل‌ذکر است که راحت‌ترین مسیر برای ثروت‌آفرینی را باید صنایع پتروشیمی و پلیمر دانست، اما با توجه به اینکه صنایع پتروشیمی همانطور که خانم مهندس زینالی در صحبت‌های خود به آن اشاره کردند، متاسفانه کامودیتی‌محور هستند. برای مثال آنها پلی‌اتیلن را تنی ۸۰۰ دلار صادر می‌کنند، یارانه خود را دریافت و با ارائه تراز مالی خود از اقدامات و سودهای دریافتی خود راضی هستند، اما با اقدامات دیگری روی این مواد پلیمری می‌توان آن را در تولید محصولاتی به‌کار گرفت و پس از بسته‌بندی آنها را با قیمت ۴هزار تا ۵هزار دلار صادر کرد. چرا تولید محصولات هایپرفورمنس در صنایع پتروشیمی با مشکل روبه‌رو است؟ چرا تولیدات محصولات فرامهندسی ما صفر است، به‌رغم اینکه فرآیند تولید آن در داخل کشور امکان‌پذیر است؟
قنبرپور در ادامه اظهار کرد که سوالات ذکرشده از چالش‌های اخیر در کشور تلقی می‌شوند، اما از این نکته نیز نباید غافل شد که دولت نیز نزدیک‌ترین و سریع‌ترین مسیری که برای رسیدن به پول در اختیار دارد، صنایع پلیمر است. دولت راه بهتری نداشته و چاره‌ای جز حساب باز‌کردن روی این صنایع نخواهد داشت. البته باید گفت که در مواردی ما به‌عنوان یک ذی‌نفع صاحب اراده نیستیم و اراده دولت جاری است. دولت مجبور است که با روی‌خوش نشان‌دادن به صنایع پلیمر، نظر ما را به خود جلب کند. آمارها حاکی از آن است که تاکنون نیز دولت این روند را درپیش گرفته‌است، اما در مقابل ما باید چه کنیم؟ ما نیز در مقابل باید محصولات خود را با قدرت توسعه دهیم؛ زیرا همانطور که ما در برخی از مواقع به حاکمیت بدبین هستیم و البته حق هم داریم، دولت نیز در مقابل به صنایع نیز بدبین است و او نیز این حق دارد.
قنبرپور در ادامه صحبت‌های خود گفت: دولت در سال‌های اخیر به‌خصوص از سال۹۸ حق خود را از بنگاه‌ها می‌گیرد و حال این بنگاه‌ها خود خواسته یا به‌صورت اجبار این حق را پرداخت می‌کنند. در همین راستا او افزود برای اینکه بنگاه‌های ما ثروت‌آفرینی کنند باید به‌صورت خودخواسته و با شفافیت نظر دولت را به خود جلب کنیم. این امر به‌معنای دلسوزی برای حاکمیت نیست، ما برای رشد خود باید این اقدامات را بپذیریم. رشد بنگاه‌های ما از مسیر شفاف‌سازی و اعتمادسازی می‌گذرد. این امر برای دولت نیز صادق است. قنبرپور با اشاره به اینکه رشد ملی ما در ارتباط مستقیم با دولت است سخن خود را به پایان رساند.
