ضرورت تشکیل کمیته رگولاتوری برای نظارت بر کیفیت قیر
جمهوری‌اسلامی ایران از نظر تولید و صادرات قیر، به ترتیب، رتبه هفتم و چهارم جهانی را در دست داشته و سهم هشت‌درصدی از بازار جهانی قیر را در اختیار دارد که این رقم بنا به مزیت نسبی ایران در فرآیند تولید، امکان ۲ برابر‌شدن را دارد. بر اساس اعلام دفتر صنایع غیر‌فلزی وزارت صنعت، معدن و تجارت، ۲میلیون و ۵۰۰هزار‌تن قیر طی هفت ماه سال‌جاری از کشور به نقاط مختلف دنیا صادر شده‌است. یکی از چالش‌های مهم صنعت قیر کشور بحث کثرت مجوزهای اعطایی است که این امر در فرآیند و عرضه و تقاضای بازار نیز تاثیراتی داشته‌است. در واقع کیفیت، به‌عنوان مشخصه اصلی قیر کشور در مقایسه با رقبای منطقه‌ای، برگ‌برنده کارآفرینان و فعالان صنعت قیر ایران در بازارهای داخلی و خارجی محسوب می‌شود.
افزایش قارچ‌گونه تولیدکنندگان قیر با فروشندگان بی‌‌‌‌‌‌‌شمار، باعث بالا رفتن قدرت چانه‌زنی در قیمت فروش شده و در نتیجه بازار نیز دستخوش نوسان‌های پی‌درپی شده که این امر لزوم نظارت بیشتر بر تولیدکنندگان را دوچندان می‌کند. نگاهی گذرا به تاریخچه صنایع قیر ایران نشان می‌دهد که کنترل کیفی، همواره مولفه اصلی رقابت‌پذیری در بازار بوده اما افزایش شمار واحدهای تولیدکننده، آن‌هم در مقیاس‌کوچک، بی‌‌‌‌‌‌‌شک در فرآیند کیفی تولید، تاثیراتی به‌همراه داشته‌است. به‌نظر می‌رسد سازمان‌های متولی ناظر بر تولید قیر، از جمله سازمان ملی استاندارد می‌توانند ادعای برخی تولیدکنندگان قیر را در تولید محصول مرغوب مورد راستی‌‌‌‌‌‌‌آزمایی قرار دهند که آیا بستر تولید قیر باکیفیت را دارند یا خیر.
آنچه این روزها از سوی کارآفرینان و فعالان عرصه تولید قیر مطرح می‌شود این است که صدور پروانه‌‌‌‌‌‌‌های تولید و بهره‌برداری باید متناسب با نیاز بازار باشد. برکسی پوشیده نیست که تولید و صادرات قیر بی‌‌‌‌‌‌‌کیفیت، قدرت رقابت صادراتی را از تولیدکنندگان واقعی سلب خواهد کرد و اگر برنامه‌های راهبردی کوتاه‌‌‌‌‌‌‌مدت و بلندمدت افزایش کیفیت در واحدهای تولیدی خدشه‌‌‌‌‌‌‌دار شود، به برند قیر ایران در بازارهای خارجی نیز آسیب می‌رسد. از آنجا که تولید قیر در بیرون از محیط پالایشگاهی هزینه‌‌‌‌‌‌‌بر بوده و صرفه و توجیه اقتصادی ندارد، باعث‌شده برخی تولیدکنندگان کوچک، حداقل کیفیت را لحاظ کنند.
شمار واحدهای تولیدکننده دارای استاندارد قیر در کشور مشخص است و سازمان ملی استاندارد با تدوین شاخص‌های کیفی و الزامات لازم برای تولیدکنندگان به‌ویژه واحدهای صادراتی می‌تواند در ورود قیر باکیفیت ایران به سبد بازارهای جهانی نقش اساسی ایفا کند. موضوع قابل‌توجه دیگر در حوزه بازار قیر، رقابت شرکت‌های دارای مقیاس‌کوچک برای خرید وکیومباتوم در بورس‌کالاست که باعث افزایش بهای مواد اولیه تولید قیر شده‌است. از طرفی، بهای پایین قیرهای بی‌‌‌‌‌‌‌کیفیت از جمله قیر عراق، باعث‌شده برخی از مشتریان سراغ قیر سایر کشورها بروند یا اینکه مشتریان خارجی، این قیرها را زیر قیمت بخرند و با سود بالاتر بفروشند.
پیشنهاد می‌شود کمیته‌‌‌‌‌‌‌ای توسط شرکت‌های ذی‌صلاح و عمده تولیدکننده قیر با عضویت نمایندگان بورس‌کالا، وزارت صمت، وزارت راه و شهرسازی (خصوصا مرکز تحقیقات این وزارتخانه)، شرکت پالایش و پخش و سازمان ملی استاندارد برای سر و سامان‌دادن به واحدهای تولیدکننده و صادرکننده قیر تشکیل شود تا با کنترل و نظارت لازم واحدهای تولیدکننده قیر بی‌‌‌‌‌‌‌کیفیت را شناسایی کنند. البته باید به این کمیته قدرت و اختیار لازم داده شود تا تصمیماتش از ضمانت اجرایی برخوردار باشد. همچنین، ایجاد مکانیزمی برای اعطای درجه کنترل کیفیت و شناسنامه‌‌‌‌‌‌‌دار‌کردن قیر تولیدی می‌تواند در درجه اول در دستور کار این کمیته قرار بگیرد.
