اپل تغییر می‌کند

ندا لهردی: اپل همیشه به خودش به خاطر بازآفرینی مداوم تصور آینده دنیای گجت‌ها می‌بالد، اما حتی پیشتاز تولیدکنندگان گجت‌های دیجیتالی هم دوست دارد در گذشته هم ساکن شود. سی سال پیش استیو جابز روی صحنه سالم فلینت سنتر در نزدیکی دفتر مرکزی اپل در کاپرتینو کامپیوتر مکینتاش جدید را رونمایی و معرفی کرد. در روز نهم سپتامبر سال‌جاری هم جانشین جابز، تیم کوک، نمایشی مشابه را در همان مکان برای طرفداران مشتاق اپل اجرا کرد. آنهایی که به این مراسم دعوت شده بودند شانس این را داشتند که با گجت‌های جدید اپل که معرفی شدند از نزدیک کار کنند؛ دو گوشی آی‌فون جدید و یک ابزار پوشیدنی هوشمند به نام اپل واچ تیم کوک با صدایی شبیه به جابز جوان در سال ۱۹۸۴ در این مراسم گفت: «این بخش بعدی در داستان اپل است.»

شاید این گفته درست باشد، اما نه به دلایلی که اغلب مردم فکر می‌کنند. مشتریان، تحلیلگران و سرمایه‌گذاران با هیجان فریاد می‌زنند تا ثابت کنند که اپل هنوز هم می‌تواند ترفندها و شعبده‌های دوران جابز را انجام بدهد. درحالی‌که فروش انواع آی‌پد در فصل‌های اخیر کاهش نسبی را تجربه کرده است، آی‌فون که سال‌ها پیش در سال ۲۰۰۷ معرفی شد، همچنان بیش از نیمی از درآمد این شرکت را تولید می‌کند. با این حال در میان توفان گجت‌های جدید و جالب، تشویق‌ها و عکس‌ها، یک تغییر مهم وجود داشت، مراسم اخیر اپل نشان داد که آینده این شرکت کمتر به سخت‌افزار و بیشتر به اکوسیستم اپل که ترکیبی از نرم‌افزار، سرویس‌ها، اطلاعات و مجموعه شرکا است وابسته خواهد بود.

اگر اپل یک تولیدکننده سخت‌افزار ساده بود، دلیلی برای نگرانی وجود داشت، چون سهمش را از بازار این محصولات به رقبایی مانند Samsung از کره‌جنوبی یا Xiaomi از چین که سازنده دستگاه‌ها و محصولات ارزان‌قیمت هستند و البته سیستم‌عامل اندروید گوگل که روی ۷۱ درصد از کل موبایل‌های هوشمند جهان اجرا می‌شود، می‌باخت. بر اساس تحقیقات و بررسی‌های انجام شده توسط موسسه IDC، متوسط قیمت فروش گوشی آی‌فون اپل ۶۰۹ دلار است درحالی‌که این رقم برای سایر موبایل‌های هوشمند در جهان ۲۴۹ دلار است. «کالین گیلیس» یک کارگزار بورس در این مورد می‌گوید: «این قیمت بالا می‌تواند سود خوبی برای اپل به همراه بیاورد، اما این شرکت را به سرعت به یک بازیگر برجسته تبدیل می‌کند، چیزی شبیه به یک شرکت تولیدکننده کالاهای لوکس.»

نگاهی به محصولات جدید اپل نشان می‌دهد که تمام تلاش این شرکت روی طراحی ساعت هوشمند آن متمرکز شده است. در پشتی این ساعت دارای حسگرهایی است که علائم حیاتی کاربر را اندازه‌گیری می‌کنند و افراد می‌توانند ضربان قلب‌شان را به عنوان نوع جدیدی از پیام‌های احساسی به دیگر کاربران اپل واچ ارسال بکنند. با این حال اما قیمت پایه ۳۴۹ دلاری این ساعت در کنار قابلیت استفاده از آن تنها همراه با یک گوشی آی‌فون مواردی هستند که باعث می‌شوند ساعت هوشمند اپل به سختی بتواند رقیبی جدی برای دیگر ساعت‌های هوشمند گران‌قیمت باشد.

بسیاری از کاربران همچنان تمایل دارند به گوشی‌های آی‌فون‌شان وفادار بمانند و حتی هزینه زیادی هم برای خرید ساعت هوشمند این شرکت یعنی اپل واچ بپردازند، چون محصولی از اکوسیستم این شرکت است. به نظر می‌رسد اپل در ارائه‌های آنلاین ضعیف باشد به‌خصوص وقتی برای معرفی سرویس نقشه‌اش کاملا ناشیانه عمل کرد. سرویس‌ها و اپلیکیشن‌های اپل می‌توانند بسیار پرطرفدار باشند، اما فروشگاه رسانه‌ای اپل یعنی iTunes حالا بیش از ۸۰۰ میلیون کاربر فعال دارد که این تعداد سه برابر تعداد کاربران فروشگاه آنلاین Amazon هستند. دسته‌بندی نرم‌افزارها و سرویس‌های اپل که شامل iTunes و Apps Store هستند، از محل گارانتی‌ها و دیگر بخش‌های مشابه درآمدزایی می‌کنند. این دو بخش یعنی iTunes و Apps Store درآمدی بیش از ۱۶ میلیارد دلار را در سال ۲۰۱۳ برای اپل به همراه آوردند که انتظار می‌رود این درآمد در سال‌های آینده افزایش هم پیدا کند.

کارشناسان انتظار دارند که ساعت هوشمند اپل بتواند به این شرکت کمک کند تا در حوزه‌های جدید حاضر شده و فعالیت کند. یک نمونه مهم در این مورد کیف پول موبایل یا همراه است. هدف این است که در آینده‌ای نزدیک به جای استفاده از کارت‌های اعتباری برای پرداخت، اپل واچ (یا گوشی آی‌فون) را روی دستگاه الکترونیکی مرتبط با حساب بانکی فروشگاه گذاشته و به این ترتیب پرداخت انجام شود. اپلیکیشن‌های جدید اپل برای سلامت و تناسب اندام اپل به افراد کمک می‌کند تا فعالیت‌های بدنی‌شان را بررسی کنند. سیستم‌عامل جدید این شرکت که به‌زودی معرفی می‌شود به دستگاه‌های دیجیتال اپل این امکان را می‌دهد تا به‌صورت یکپارچه و هماهنگ با یکدیگر کار کنند به این صورت که مثلا ارسال یک ایمیل در یک گوشی آی‌فون شروع می‌شود و در یک دستگاه iMac به پایان می‌رسد.

«بن وود» یکی از کارشناسان موسسه تحقیقاتی CCS Insight معتقد است: «اپل تصمیم دارد هرچه بیشتر شبیه هتل کالیفرنیا -همان‌طور که در موسیقی معروف گروه ایگلز آمده است- شود. جایی که کاربران بتوانند هر وقتی که می‌خواهند از آن خارج شوند، اما هرگز نمی‌توانند آن را کاملا ترک کنند.» هر چه تعداد کاربران گجت‌های اپل بیشتر شود و آنها اطلاعات بیشتری از عکس‌های شخصی گرفته تا اطلاعات سلامت‌شان را در آنها ذخیره کنند، وابستگی بیشتری به این گجت‌ها و در نهایت اپل پیدا خواهند کرد.

در همین زمان اپل تلاش می‌کند تا با شرکای بیشتری رابطه برقرار کند که این اقدام برای اپل تغییر بزرگی به حساب می‌آید. در واقع همیشه فشار زیادی روی اپل و کارکنانش درباره این موضوع وجود داشته که کنترل بیشتری روی مواضع این شرکت داشته باشند یا عملکرد شفاف‌تر و بازتری در برخورد با شرکت‌های دیگر داشته باشند. استیو جابز محصولات اپل را به مثابه اثرهای هنری کاملی می‌دید و به همین دلیل هرگز نمی‌خواست که آنها را برای همه آشکار کند. تنها گاه بعد از آنکه گروه مدیران به این روند اعتراض می‌کردند جابز کمی نرم می‌شد. به‌عنوان مثال این اتفاق در سال ۲۰۰۳ و درباره iTunes هم افتاد که در نتیجه آن این سرویس برای کاربران ویندوز هم قابل دسترس شد؛ اتفاقی که باعث شد فروش آی‌پاد افزایش قابل توجهی پیدا کند.

حالا سه سال بعد از مرگ جابز به نظر می‌رسد اپل آماده است تا کمی فراتر رفته و نظر شرکت‌های بیشتری را برای همکاری روی اکوسیستم خودش جلب کند تا اپل جذاب‌تر و محبوب‌تر از قبل بشود. اوایل سال‌جاری میلادی اپل از همکاری مشترک با شرکت IBM خبر داد و همچنین تغییراتی را اعمال کرد که براساس آنها طراحی اپلیکیشن‌های ویژه آی‌فون برای توسعه‌دهندگان خارجی ساده‌تر شود و حالا اپل واچ از همان ابتدا اپلیکیشن‌هایی از توسعه‌دهندگان خارجی را با خودش دارد. درست یک سال بعد از زمانی که آی‌فون معرفی شد هکرها توانستند به کدهای آن دسترسی پیدا کرده و به این ترتیب اپلیکیشن‌هایی برای آن تولید کنند.

این شفافیت و عملکرد باز حالا نه تنها بخش تکنولوژی اپل را شامل شده، بلکه باعث شده است که تیم کوک به افراد خارج از حلقه کارکنان اپل اجازه ورود به این حلقه را بدهد و حتی مدیرانی از بخش‌ها و صنایع دیگر استخدام کند تا تخصص‌های این شرکت در بخش‌های مختلف را گسترش بدهند. او همچنین نگاهش را گسترش داده و در نهایت بزرگ‌ترین خرید اپل را با خرید ۳ میلیارد دلاری شرکت Beats در ماه مه‌گذشته رقم زده است. اپل همچنین برای توسعه سیستم پرداخت موبایلی جدیدش هم با خرده‌فروشی‌های بزرگ و معروفی مانند Whole Foods و Walgreens و شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات اعتباری مانند

MasterCard و Visa همکاری کرده است. این عملکرد باز لازم است کمی بیشتر هم شود و در آینده ادامه داشته باشد تا بتواند با اکوسیستم گوگل رقابت کند. غول اینترنتی دنیا همچنان اپل را مغلوب خودش کرده است. گوگل نه تنها به تولیدکنندگان گجت‌ها اجازه تغییر سیستم‌عامل اندروید را می‌دهد، بلکه اجازه حذف و اضافه کردن بعضی بخش‌ها را در شرایطی خاص به آنها می‌دهد. اپل در برابر اندروید می‌تواند یادآور رقابت اپل در برابر ویندوز در عرصه کامپیوترهای شخصی باشد. اپل در برابر ویندوز شکست خورد و ویندوز به خاطر اکوسیستم بازش توانست نظر کاربران بیشتری را به خودش جلب کند.

اپل تغییر می‌کند