پنج انتظار برای سه سال

داوود زارعیان معاون ارتباطات شرکت مخابرات ایران بی‌تردید، هر مدیر دلسوزی همچون وزیر محترم ارتباطات و فناوری اطلاعات علاقه‌مند است در دوران تصدی‌گری خویش کارنامه درخشانی از خود به جای بگذارد. در این میان، آنچه ناکامی نسبی افراد را باعث می‌شود محدودیت‌ها و عوامل بازدارنده‌ای است که مانع از تحقق کامل برنامه‌های آنان می‌شوند. بنابراین در این یادداشت به جای نقد عملکرد وزیر محترم، که باید در چارچوب امکانات و محدودیت‌های ایشان صورت گیرد، مایلم به برخی از مهم‌ترین محورهایی بپردازم که به نظرم در مدت باقی‌مانده از عمر دولت اعتدال و امید باید سرلوحه کار ایشان قرار گیرد. ۱. تغییر ساختار سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی

جدا از ارزیابی عملکرد، سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در معرض این اتهام قرار دارد که تصمیم‌گیری‌هایش غیرکارشناسی و ناعادلانه بوده است. چرا که در حال حاضر این سازمان برای بخش‌های خصوصی و دولتی زیر نظر وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات سیاست‌گذاری می‌کند. به عنوان مثال، علاوه بر دستگاه‌های خصوصی همچون شرکت مخابرات ایران، ایرانسل، شرکت‌های ندا، سایر شرکت‌ها مثل، شرکت زیرساخت، شرکت پست، رایتل و سازمان فناوری اطلاعات، دستورالعمل‌ها و تعرفه‌های خود را از کمیسیون تنظیم مقررات سازمان تنظیم و مقررات رادیویی می‌گیرند. طبعا در چنین شرایطی حتی اگر این نهاد بی‌طرف هم باشد باز در معرض اتهام است.

بررسی ساختار و عملکرد نهادهای رگولاتوری ارتباطات مشابه در جهان نشان می‌دهد که اکثر آنها مستقل بوده و یک نهاد حاکمیتی کامل به شمار می‌روند. به نظر می‌رسد وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز برای دور ماندن از این نوع اتهامات باید ساختار فعلی سازمان مذکور را تغییر دهد. برای این کار هم دو روش وجود دارد: نخست آنکه این نهاد به طور کامل از وزارتخانه منفک شود که احتمالا این موضوع خوشایند شخص وزیر نخواهد بود. دوم آنکه ساختار فعلی به نحوی اصلاح شود که سازمان تنظیم مقررات نقشی فراسازمانی به خود بگیرد.

۲. توسعه اینترنت پر سرعت

در حال حاضر، تعداد مشترکان اینترنت پرسرعت در ایران کمی بیشتر از پنج میلیون نفر و پهنای باند اینترنت نیز در حدود یکصد‌و‌سی گیگا بایت است. حال آنکه بررسی این آمار و مقایسه آن با کشورهای دیگر از عقب‌ماندگی مفرط ایران در این حوزه نشان دارد. وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات باید این عقب‌ماندگی را که میراث گذشته است جبران کند. حذف انحصار موجود یکی از راهکارها است. وزیر محترم ارتباطات از آغاز فعالیت خود در این سمت بر توسعه اینترنت پرسرعت تاکید داشت و حتی در چند مصاحبه افزایش ۲۰ برابری پهنای باند را هم وعده داده بود. حال به نظر می‌رسد وقت آن رسیده است که ایشان به وعده خود عمل کنند تا مردم از مزایای اینترنت بهره‌مند شوند.

۳. راه‌اندازی شبکه‌های اطلاعات

این شبکه که از سال ۱۳۸۴ تاکنون تحت نام‌های مختلف و برنامه‌های مختلف ایجاد آن وعده داده شده هنوز به سرانجام مورد انتظار نرسیده است. امیدواریم که در سه سال باقی مانده از عمر دولت یازدهم امکان بهره‌برداری از آن فراهم شود. دولت‌های قبلی نتوانستند به شعارهایی که می دادند عمل کنند. اما انتظار می‌رود در این دولت با مدیریت آقای دکتر واعظی، و به ویژه حضور مهندس جهانگرد در راس سازمان فناوری اطلاعات این مهم به سرانجام برسد.

۴. تقویت حضور ایران در مجامع بین‌المللی ارتباطات و فناوری اطلاعات

طی ۸ سال گذشته، متاسفانه جمهوری اسلامی ایران در هیچ یک از سازمان‌های ارتباطی صاحب کرسی نبوده است؛ امری که می‌تواند خسارات ملی قابل توجهی ،چه از نظر سیاسی و فرهنگی و چه از نظر اقتصادی به حساب آید. انتظار این است که با اشراف وزیر محترم ارتباطات به حوزه بین‌الملل این جایگاه از دست رفته باز گردد. به نظر می‌رسد عضویت در شورای اجرایی اتحادیه بین‌المللی مخابرات از اولین اولویت‌های دولت یازدهم در این زمینه باشد.

۵. حذف تبعیض بین اپراتورها

وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در نزد افکار عمومی متهم است که بین اپراتورهای تلفن همراه، به ویژه رایتل و دو اپراتور دیگر، وایرانسل و همراه اول در قانون‌گذاری و سیاست‌گذاری تبعیض قائل می‌شود. امری که چالش‌ها و ناهماهنگی‌های گسترده‌ای را به همراه داشته و مانع از توسعه متوازن این بخش شده است. البته شواهد زیادی که این اتهام را تایید می‌کند کم نیست. بنابراین ضروری است که در این حوزه هم شفاف‌سازی و هم تغییر رویه صورت گیرد. به هر تقدیر برای مسوولان وزارت ارتباطات آرزوی توفیق داریم و امیدواریم که بخش ICT کشور با تحولات اساسی سرآمد سایر بخش‌ها شود.