دردسرهای جدید واردات

م.ر.بهنام رئوف

در بازار قطعات کامپیوتری وارداتی هر روز اتفاق تازه‌ای رخ می‌دهد. یک روز خبر ورود و وفور کالاهای تقلبی در بازار به تیتر رسانه‌های گروهی تبدیل می‌شود و روز دیگر افزایش و کاهش تعرفه واردات. یک روز ابلاغ قانون مالیات بر ارزش افزوده و اخذ آن از مصرف‌کنندگان نهایی قیمت‌های بازار را بالا می‌کشاند و روز دیگر لغو مقطعی این قانون سردرگمی‌هایی را برای فروشندگان، توزیع‌کنندگان و در نهایت مصرف‌کنندگان به وجود می‌آورد. جدا از این بحث، قانون مالیات بر ارزش افزوده که به‌رغم لغو شدن موقتی آن، از سوی برخی از واردکنندگان عنوان می‌شود که همچنان دریافت می‌شود، اما این روزها پیکان اعتراض‌های برخی از واردکنندگان قانونی موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی و مرکز تحقیقات صنایع انفورماتیک را نشانه گرفته است.

واردکنندگان کالاهای الکترونیکی معتقدند که روند اخذ گواهی استاندارد از زمان ورود کالای آنها به کشور تا خروج همان کالا از گمرک باعث طولانی شدن پروسه ترخیص و از بین رفتن زمان طلایی فروش برای آنها می‌شود.

از سویی دیگر آنها معتقدند که چرا کالاهایی با مارک‌های معتبر جهانی که سخت‌ترین استانداردها برای عرضه در کشورهای اروپایی و آمریکایی را رعایت می‌کنند، برای ورود به بازار ایران نیز باید روند طولانی را پیش روی خود داشته باشند.

باقر بحری، نایب رییس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای در این باره گفته است: طی چند سال گذشته که استاندارد کالاهایی مثل نوت‌بوک یا پرینتر اجباری بوده، مرکز تحقیقات صنایع انفورماتیک نتوانست به طور جدی از هیچ‌کدام از کالاهایی که بررسی کرده ایراد بگیرد. دلیل هم واضح است، این کالاها توسط معتبرترین شرکت‌های جهان و با استانداردهای بین‌المللی ساخته می‌شود و معلوم است از نظر استاندارد ایرادی ندارد.

نایب‌رییس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای با بیان اینکه تایید استاندارد این گونه کالاها سبب کند شدن ترخیص کالاها و متضرر شدن بی‌دلیل بخش‌خصوصی می‌شود، می‌گوید: این کار جز پول‌سازی برای جریان مشخصی، فایده دیگری ندارد.

بحری با انتقاد از بررسی استاندارد نوت‌بوک، پرینتر و دیگر کالاهایی از این دست می‌گوید: مرکز تحقیقات کار خاصی نمی‌کند، آنها فقط وقت واردکنندگان را می‌گیرند و نشان‌فروشی می‌کنند.

او در پایان گفت و گویش خواستار لغو استاندارد اجباری کالاهایی مثل نوت‌بوک و پرینتر می‌شود و باز هم تاکید می‌کند این استاندارد اجباری نتیجه‌ای جز توقف دو سه روزه کالاها و افزایش قیمت کالا به دلیل پرداخت هزینه بررسی استاندارد ندارد.

کالای ورودی باید بررسی شود

درحالی که به نظر می‌رسد صحبت‌های بحری که این بار در مقام نایب رییس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای عنوان شده نظر اعضای صنف باشد، اما مدیران و مسوولان دولتی بر این باورند که تمامی کالاهای وارداتی به جهت حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان باید استانداردهای لازم داخلی را کسب کنند.

محمود لیائی، مدیرکل صنایع برق، الکترونیک و فناوری اطلاعات وزارت صنایع و معادن در گفت‌وگو با دنیای اقتصاد پیرامون این موضوع می‌گوید: در موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی به دستور شخص رییس‌جمهور کار فراهم شدن استانداردهایی برای کالاهای وارداتی آغاز شده است.

او می‌گوید: درست است که بسیاری از کالاهای وارداتی از مارک‌های مطرح جهانی هستند، اما این کار در تمام دنیا انجام می‌شود و کالاهای وارداتی باید استانداردهای کشور مقصد را نیز رعایت کنند.

لیائی در ادامه به بازدید هفته گذشته خود از مرکز تحقیقات صنایع انفورماتیک اشاره می‌کند و می‌گوید: در بازدیدی که از این مرکز داشتیم، متوجه ایرادات بسیاری از مارک‌های مطرح جهانی شدیم.

او در ادامه اخذ گواهی استاندارد را برای کالاهای وارداتی لازم دانست و عنوان کرد این کار باید به منظور حفظ حقوق مصرف‌کنندگان صورت گیرد.

آزمایشگاه ما مجهز است

اما یکی از انتقادهای دیگری که از سوی برخی از کارشناسان بخش خصوص بر روند بررسی ها در مرکز تحقیقات صورت می‌گیرد، به عدم تجهیز آزمایشگاه این مرکز به تکنولوژی آزمایشگاهی روز جهان است. آنها می‌گویند وقتی که ما توان تولید کالای «های تک» را نداشته باشیم در نتیجه توان آزمایش آن را هم نداریم.

احمدرضا کلیشادی، معاون تجهیزات آی تی و الکترونیک مرکز تحقیقات صنایع انفورماتیک در این‌باره به دنیای اقتصاد می‌گوید: هم‌اکنون در موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی بالغ بر چند هزار آزمایشگاه تخصصی در بخش‌های مختلف وجود دارد. او ادامه می‌دهد: توزیع کالاهای آی تی در جهان توسط یک شبکه توزیع تخصصی توسط هر کدام از مارک ها انجام می‌شود. در نتیجه این شبکه ملزم به ارائه بهترین و کامل‌ترین خدمات پس از فروش به کاربران خود است. با تمام سختگیری‌هایی که در غرب وجود دارد، اما در برخی از موارد، زمانی که کالایی بعد از فروش دچار مشکل می‌شود، شرکت مادر دستور جمع‌آوری کالا را چه از سطح فروشگاه‌ها و چه از دست کاربران و جایگزینی آن را صادر می‌کند.

او ادامه می‌دهد: همانطور که می‌دانید، بسیاری از مارک‌های مطرح جهانی بنا به دلایل مختلفی در ایران نماینده مستقیم ندارند و همین امر باعث شده تا بعضا در برخی از کالاها، محصول توسط واسطه دسته چندم وارد کشور شود و در نهایت در اختیار مصرف کننده نهایی قرار گیرد. این موضوع باعث می‌شود که کاربر نتواند در برخی از مواقع سرویس‌های مناسبی را از خدمات پس از فروش کالای خود دریافت کند.

کلیشادی معتقد است که در کشورهای اروپایی و آمریکایی شاید در روند واردات یک کالا سختگیری‌هایی انجام نشود، اما همان کشورها شرکت سازنده را ملزم به رعایت استاندارهای خاصی می‌کند که تنها در صورت داشتن آن استاندارها کالا حق ورود به بازار آن کشورها را دارد.

او ادامه می‌دهد: بسیاری از کالاهای موجود در بازارهای غربی به شکل انحصاری برای بازار اروپا یا آمریکا ساخته شده است، اما آیا همان کالایی که انحصاری برای آن بازارها ساخته شده وارد ایران هم می‌شود؟

او می‌گوید: بسیاری از کالاهای وارداتی به ایران توسط کارخانه‌های دست چندم کمپانی‌های مطرح ساخته می‌شود و اصولا هم برای ورود به بازارهای کشورهای حوزه خاورمیانه ساخته می‌شوند. در نتیجه شاید کالا دارای یک برند مطرح باشد، اما الزامی ندارد که همان استانداردهای سخت اروپا و آمریکا را برای بازارهای ما نیز رعایت کند.

معاون تجهیزات آی تی و الکترونیک مرکز تحقیقات صنایع انفورماتیک در ادامه به انتقادات وارده نسبت به مراحل اخذ گواهینامه استاندارد کالاهای IT می‌گوید: اینکه عنوان می‌شود کالاهای وارداتی برای اخذ گواهینامه مدت زمان زیادی را در این مرکز معطل می‌مانند، این گونه نیست. چرا که این مرکز بین ۲۴ تا ۴۸ ساعت گواهینامه نهایی را برای کالای مورد بررسی صادر می‌کند. در نتیجه ممکن است این پروسه طولانی مورد اشاره توسط برخی از دوستان در بخش دیگری از پروسه واردات کالا مانند گمرک یا ترخیص و یا حتی اخذ سندهای مالی اتفاق افتاده باشد.

او همچنین نسبت به هزینه اخذ شده از وارد کنندگان می‌گوید: تمامی واردکنندگان کالا موظف هستند هزینه واحدی را (که این هزینه نسبت به نوع کالای وارداتی متغیر است) به موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی پرداخت کنند. اگر از سوی موسسه کالایی برای تست‌های لازم به مرکز تحقیقات ارائه شود این مرکز هزینه آزمایش‌های انجام شده را از واردکننده اخذ می‌کند، اما این مبلغ از هزینه نهایی که واردکننده باید به موسسه استاندارد پرداخت کند کسر می‌شود. در نتیجه مرکز هزینه‌ای اضافی بر دوش واردکنندگان

متحمل نمی‌کند.

کلیشادی در پایان می‌گوید: واردکنندگان به نوعی از کار ما استقبال هم می‌کنند؛ چرا که کار ما باعث می‌شود جلوی ورود کالاهای بی‌کیفیت مشابه به کشور گرفته شود. او همچنین از رسانه‌ها برای بازدید از تجهیزات آزمایشگاه کالاهای آی‌تی دعوت به عمل آورد.