تقابل انویدیا با رقبای بزرگ و نوظهور در مسیر رشد
غول سازنده تراشه‌های هوش مصنوعی متوقف می‌شود؟
فروش چشمگیر پردازنده‌های هوش مصنوعی انویدیا، ارزش بازار آن را از ۳۵۰ میلیارد دلار در ابتدای سال ۲۰۲۳ به یک تریلیون دلار، سپس به ۲ تریلیون دلار و در نهایت در تابستان امسال به ۳ تریلیون دلار افزایش داده است. در ماه ژوئن انویدیا، مایکروسافت را که یک غول نرم‌افزاری متعصب درباره هوش مصنوعی و احتمالا بزرگ‌ترین خریدار تراشه‌های آن است، به عنوان با ارزش‌ترین شرکت جهان پشت سر گذاشت. در سایه نگرانی‌های شدید اخیر در بازار سهام، انویدیا این عنوان را همراه با ۹۰۰ میلیارد دلار از ارزش خود از دست داد، اما در چند هفته گذشته توانست بیشتر ضررهایش را پس بگیرد. جیم کرامر اخیرا در برنامه تلویزیونی خود در CNBC با اشاره به بنیان‌گذار و مدیرعامل انویدیا، پرسید: «در طول این سال‌ها با شرط‌بندی علیه جن‌سن هوانگ چقدر پول درآورده‌اید؟» این روزها به نظر می‌رسد که خرس انویدیا یک گونه در خطر انقراض است، یا همان‌طور که سر دیوید ممکن است زمزمه کند «یک خرسی نیست که در چشم‌اندازش به شمشیر حسادت می‌کند.»
به نظر می‌رسد برای هر صندوق تامینی که سهامش در این شرکت را کاهش می‌دهد، صندوق دیگری برعکس عمل می‌کند. در میان ۷۴ تحلیلگر وال‌استریت که اخبار و مسائل انویدیا را پوشش می‌دهند و توسط بلومبرگ دنبال می‌شوند، ۶۶ نفر خرید سهام این شرکت تا اواخر ماه اوت را توصیه کردند. اما هیچ‌کدام پیشنهاد فروش سهام انویدیا را ندادند. میانگین قیمت هدف آنها برای سهام یک سال بعد این شرکت حاکی از ارزش بازار حدود ۳.۵ تریلیون دلار آن است. جیمز اندرسون، یک سرمایه‌گذار کهنه‌کار حوزه تکنولوژی که یکی از حامیان اولیه انویدیا بود، می‌گوید که انویدیا می‌تواند در یک دهه ۴۹ تریلیون دلار ارزش داشته باشد؛ کمی بیشتر از ارزش کل امروز شاخص S&P۵۰۰ شرکت‌های بزرگ آمریکایی. تنها چیزی که لازم است رشد فروش سالانه ۶۰ درصدی در حاشیه سود عملیاتی فعلی ۶۰ درصد یا بیشتر است، به علاوه برخی مفروضات قابل قبول در مورد جریان نقدینگی.
در ۲۸ اوت (روز چهارشنبه)، انویدیا یک گزارش فصلی دیگر را منتشر کرد که بر اساس آن درآمد سالانه این شرکت ۱۲۲ درصد افزایش یافت و به ۳۰ میلیارد دلار رسید که بالاترین رقم در تاریخ این شرکت و بالاتر از پیش‌بینی بازار بوده است. تحلیلگران بازار سرمایه پیش‌بینی می‌کنند که فروش سالانه انویدیا در سال جاری میلادی دو برابر خواهد شد و به بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار می‌رسد و در سال ۲۰۲۵ نیمی از این رشد را تجربه می‌کند و رشد آن تا سال ۲۰۲۷ دست‌کم دو رقمی خواهد شد. تا آن زمان سود عملیاتی انویدیا می‌تواند از ۱۵۰ میلیارد دلار فراتر رود که یک‌سوم بیشتر از سود عملیاتی اپل، موفق‌ترین پول‌چرخان حوزه تکنولوژی در سال گذشته است.
در نشانه‌ای از انتظارات بالای بازار و احتمالا به دلیل افول پیش‌بینی‌ها نسبت به فصل قبلی، قیمت سهام انویدیا پس از انتشار نتایج فصلی اخیر آن کاهش نسبی یافت. در حالی که گاوهای انویدیا مکث می‌کنند تا بتوانند نفس تازه کنند، ممکن است بخواهند دو تناقض عمیق‌تر در کمین داستان رشد بلندمدت انویدیا را هم بررسی کنند. نخستین تناقض مربوط به تامین‌کننده اصلی آن است. انویدیا تراشه‌ها را طراحی می‌کند، اما تولید نمی‌کند. این به شرکت TSMC، یک سازنده تراشه تایوانی برمی‌گردد که بر بازار سیلیکون‌های پیشرفته که وارد سرورهای هوش مصنوعی می‌شوند، تسلط دارد. از آنجا که تقاضا برای این محصولات افزایش یافته است، انویدیا از میان فهرست بلندبالای مشتریان TSMC، به دومین مشتری بزرگ آن پس از اپل تبدیل شده است. اگر انویدیا واقعا مشتری دوم باشد، یکی از این دو شرکت (اپل و انویدیا) نماینده حداقل ۱۰ درصد از درآمد TSMC است و بنابراین باید در پرونده‌های نظارتی افشا شود. انویدیا در سال گذشته ۷.۷ میلیارد دلار برای قرارداد با TSMC هزینه کرده است، در حالی که این رقم دو سال قبل از آن ۵.۵ میلیارد دلار بود. با توجه به اینکه بیشتر تعهدات خرید ۱۹ میلیارد دلاری انویدیا برای سال ۲۰۲۵ احتمالا به TSMC ختم می‌شود، این شرکت به زودی می‌تواند مشتری اول فعلی TSMC، یعنی اپل را که در سال ۲۰۲۳ تنها ۱۸ میلیارد دلار برای قراردادش با شرکت تایوانی هزینه کرده بود، تحت‌الشعاع قرار دهد.
حتی با اینکه سرنوشت انویدیا و TSMC بیشتر در هم پیچیده می‌شود، چرخه‌های محصولی آنها متفاوت است. در اوایل سال جاری، جن‌سن هوانگ متعهد شد که هر سال یک تراشه هوش مصنوعی جدید را معرفی کند، نه هر چند سال یک‌بار. بنابراین TSMC که با سرعتی سرسام‌آور به دنبال توسعه ظرفیت تولیدی خودش است، امسال تا ۳۲ میلیارد دلار و احتمالا در سال ۲۰۲۵ مبلغی بیشتر از آن برای توسعه سرمایه‌گذاری می‌کند. اما هنوز حداقل ۱۸ ماه طول می‌کشد تا این شرکت بتواند یک کارخانه جدید احداث کند و از آنجا که این هزینه‌ها می‌تواند ۲۰ میلیارد دلار باشد، از یک یا دو سال قبل بحث‌های دقیقی با مشتریان آن آغاز می‌شود. هنوز مشخص نیست که جدول زمان‌بندی شتاب‌گرفته انویدیا چگونه با سرعت تصمیم‌گیری سنجیده‌تر TSMC مطابقت پیدا می‌کند. در یک نشانه ناخوشایند اولیه، در چند ماه اخیر انویدیا ارسال جدیدترین تراشه‌های خود به نام بلک‌ول را به دلیل مشکلات فنی به تاخیر انداخته است.
وابستگی انویدیا به TSMC هم دومین مشکل در مورد گاوها را برجسته می‌کند. از آنجا که این تولیدکننده، حجم و کارآیی تولید را کنترل می‌کند، تنها راه انویدیا برای اطمینان از برآورده شدن انتظارات صعودی سرمایه‌گذارانش برای فروش محصولات، افزایش قیمت آنهاست. با این اوصاف احتمالا قیمت یک تراشه بلک‌ول ۲۰ تا ۲۵ درصد بیشتر از نسل قبلی خودش خواهد بود که همان تراشه نسل قبلی هم دو برابر قیمت نسل قبل خودش بود. هر تراشه قدرتمندتر از قبلی است، بنابراین هزینه هر واحد قدرت رایانشی احتمالا در حال کاهش است؛ اما این روند کاهشی برای مشتریان به اندازه کافی سریع و به موقع نیست.
در ماه اوت اندی جیسی، مدیرعامل آمازون که بازوی محاسبات ابری آن یکی از مشتریان بزرگ تراشه‌های انویدیا است، اعلام کرد که «با صدای بلند و واضح از مشتریان شنیده است که از عملکرد قیمت بهتر لذت می‌برند». شرکت او در حال سرمایه‌گذاری در طرح‌های خودش است. گوگل، متا، مایکروسافت و تسلا هم همین‌طور هستند. شرکت AMD، یک طراح تراشه رقیب، از فروش تقریبا هیچ تراشه هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۲ به پیش‌بینی فروش ۵ میلیارد دلار در سال جاری میلادی رسیده است. شرکت AMD در ۱۹ اوت اعلام کرد که شرکت ZT Systems، سازنده سرور را می‌خرد و به آن کمک می‌کند با محصول نهایی انویدیا رقابت کند. غول‌های تکنولوژی چینی مانند هوآوی که به دلیل تحریم‌های آمریکا از خرید تجهیزات پیشرفته انویدیا منع شده‌اند، ممکن است پیشرفت‌هایی را تجربه کنند که می‌تواند برای سهم بازار انویدیا همان کاری را انجام دهد که رقبای چینی مانند BYD با تسلا در حوزه خودروهای الکتریکی انجام دادند.
