«دنیای اقتصاد» موضوع تغییر نام «انجمن واردکنندگان موبایل» به «انجمن موبایل ایران» را بررسی کرد
تلاش فعالان بازار موبایل برای جلب حمایت دولت
کوچ اجباری یا منفعت‌طلبی؟
در ماه‌های اخیر سد بزرگی از ممنوعیت‌ها و محدودیت‌ها در مقابل واردات کالاهای آی‌تی به‌خصوص موبایل و لپ‌تاپ قرار گرفت؛ تا جایی که برخی فعالان از تعدیل نیرو و تعطیلی برخی از شرکت‌های واردکننده خبر می‌دهند و به دنبال آن، درباره عدم ثبت‌سفارش برای واردات لپ‌تاپ و کمبود این کالا در بازار به «دنیای اقتصاد» می‌گویند. عدم تخصیص ارز و ثبت‌سفارش، افزایش چشمگیر تعرفه واردات انواع تلفن همراه، ممنوعیت واردات برخی کالاهای آی‌تی و واردات لپ‌تاپ با ارز صادرات از جمله تصمیمات محدودکننده سیاستگذار در چند ماه اخیر بوده که صدای اعتراض واردکنندگان را بلند کرده است. حالا به نظر می‌رسد فعالان و بازیگران واردات موبایل با ناامید شدن از تغییر رویه سیاستگذار تصمیم گرفته‌اند تا به حوزه تولید و توزیع موبایل نیز وارد شوند. به همین منظور، نام انجمن واردکنندگان موبایل با هدف در نظر گرفتن منافع تولیدکنندگان و واردکنندگان به «انجمن موبایل ایران» تغییر کرده است. بر اساس اظهارات برخی از اعضای انجمن واردکنندگان موبایل و موافقان تغییر نام این انجمن، از آنجا که تعداد زیادی از شرکت‌های عضو انجمن به سمت تولید رفته‌اند، تصمیم نهایی اعضا این شد که کلمه تولید در عنوان انجمن خالی است و باید این نام تغییر کند.
این در حالی است که دولت در یک سال اخیر حمایت از تولید داخل را سرلوحه سیاست‌های خود در حوزه کالاهای آی‌تی، به‌خصوص موبایل قرار داده است. به همین منظور، در بودجه سال جاری تسهیلات حمایتی ارزی و ریالی برای تولیدکنندگان داخلی از اعتبار ۵۰۰ میلیارد تومانی برای تولید گوشی هوشمند داخلی گرفته تا اجاره ۲۵ ساله زمین در منطقه ویژه اقتصادی پیام به شرکت‌ها در نظر گرفت. واردکنندگان تحت تاثیر این شرایط برای آنکه توسط بخش‌های دولتی پذیرفته و حمایت شوند، به سمت تولید موبایل رفته و نام انجمن را نیز به همین منظور تغییر داده‌اند. اسماعیل ارغوان، دبیر انجمن موبایل ایران درباره تغییر نام انجمن واردکنندگان موبایل توضیح داده است: «هدف از تغییر نام، مورد پذیرش قرار گرفتن انجمن توسط بخش‌های دولتی است. فاصله بخش خصوصی و دولتی را انجمن موبایل به عهده گرفته و حفظ حقوق اعضا و مصرف‌کننده اصلی‌ترین هدف از تغییر نام است.» او در ادامه صحبت‌های خود با بیان اینکه در حال حاضر ۳۰ شرکت واردکننده در انجمن به سمت تولید رفته‌اند، می‌گوید: «موضوع تولید، واردات و صادرات به صورت جداگانه نیست و وظیفه ما حمایت از حقوق همه طرفین این موارد است.»
با تغییر نام انجمن واردکنندگان موبایل به انجمن موبایل ایران، شرکت‌های عضو به حوزه تولید، توزیع و صادرات موبایل نیز ورود خواهند کرد. حسین روزبه، عضو انجمن موبایل ایران با اشاره به این مطلب، درباره این تغییر نام به «دنیای اقتصاد» توضیح می‌دهد: «این تصمیم در راستای ورود انجمن واردکنندگان موبایل، تبلت و لوازم جانبی و شرکت‌های عضو آن به حوزه تولید، توزیع و صادرات موبایل گرفته شده است. گروهی به اسم تولید که متمرکز بر مونتاژ است، در حال ایجاد انحصار در تولید موبایل هستند. به همین منظور انجمن قصد دارد با تغییر نام، همزمان منافع واردات و تولید را مدنظر قرار دهد.»
او در ادامه صحبت‌های خود به انجمن تولیدکنندگان موبایل که به‌صورت استانی فعال است، اشاره می‌کند و می‌گوید: «واردکنندگان با حمایت از تولید داخل مشکلی ندارند، اما سیاستگذاری‌های اخیر در راستای تشدید محدودیت‌ها برای واردات بوده که برای تعامل و حذف فاصله با دولت تصمیم گرفتیم تا نام انجمن را تغییر دهیم که فرصتی برای ایجاد شفافیت در رویه تولید و واردات فراهم کند.» این کارشناس همچنین معتقد است که فعالیت هیچ‌کدام از تولیدکنندگان فعلی بازار موبایل ایران، تولیدی نیست و آنها صرفا مشغول مونتاژ هستند.
او با بیان این مطلب، از سوءاستفاده شرکت‌های تولیدکننده از سهمیه‌های ارزی و ریالی می‌گوید: «دولت سیزدهم نگاه مثبتی به واردات نداشت و صرفا از تولید حمایت می‌کرد. در این بین برخی تولیدکنندگان از این حمایت‌ها سوءاستفاده کردند. حالا امیدواریم تا نگاه به بازرگان و واردات در دولت چهاردهم تغییر یابد تا بازار موبایل در جهت منافع مصرف‌کننده حرکت کند.»
سرآغاز تولید واقعی موبایل؟
در مقابل به نظر می‌رسد که تغییر نام انجمن واردکنندگان موبایل به انجمن موبایل ایران، به مذاق تولیدکنندگان خوش نیامده است؛ تا جایی که به اعتقاد مهدی بهوندی، قائم‌مقام یک شرکت تولیدکننده موبایل، منافع تولیدکننده و واردکننده متفاوت است.
او با بیان این مطلب توضیح می‌دهد: «با توجه به اینکه انجمن تولیدکنندگان موبایل زیرنظر وزارت صمت وجود دارد، تغییر نام انجمن واردکنندگان موبایل به انجمن موبایل ایران، نامفهوم است و دلیل منطقی ندارد.» از سوی دیگر، در حالی‌که تولید موبایل ایرانی در داخل با کمبودهای زیرساخت و تجهیزات فنی درگیر است و شرکت‌های تولیدکننده فعلی نیز متهم به تولید تقلبی و مونتاژ هستند، کارشناسان نیز معتقدند که تولید موبایل در ایران صرفا از مونتاژ شروع می‌شود و باید فعالیت در این حوزه فارغ از استقبال بخش خصوصی و نیاز مصرف‌کننده با مونتاژ شکل بگیرد. محمدرضا عالیان، دبیر کنگره موبایل ایران در این رابطه به «دنیای اقتصاد» توضیح می‌دهد: «شرکت‌هایی که وارد حوزه تولید مونتاژی می‌شوند باید از یکسری ویژگی‌ها برخوردار باشند.
آگاهی کامل از بازار موبایل، شناخت مراتب علمی تولید مونتاژی و سرمایه‌گذاری از جمله این موارد است. سرمایه‌گذاری خارجی بهترین مدل از سرمایه‌گذاری در تولید مونتاژی است.»
او در ادامه صحبت‌های خود به این موضوع اشاره می‌کند که بخش زیادی از متقاضیان ورود به عرصه تولید مونتاژی موبایل، هیچ یک از سه ویژگی مذکور را ندارند و درباره ورود انجمن واردکنندگان موبایل به تولید می‌گوید: «واردکنندگان پارامتر اول برای ورود به عرصه تولید موبایل را دارند. برخی از آنها نیز می‌توانند دومین پارامتر را داشته باشند. یکی از چالش‌های تولید موبایل انگیزه عده‌ای است که برای برخورداری از وام و امتیازها وارد این حوزه شده‌اند که در صورت عدم تغییر رویکرد دولت با انحصار در تولید موبایل مواجه خواهیم شد.»
به اعتقاد این کارشناس، ورود انجمن واردکنندگان موبایل و هر اتحادیه دیگری به عرصه تولید موبایل، حکم مدیریتی دارد و باید به دولت توصیه شود که مدل حمایت از تولید داخل نادرست است. با این اوصاف، در شرایطی که تاکنون حمایت از تولید موبایل ایرانی نتیجه‌ای جز ورود گوشی‌های تقلبی یا مونتاژی بی‌کیفیت به بازار نداشته است، باید منتظر ماند و دید که دولت چهاردهم چه سیاست‌هایی برای حمایت از تولید در کنار آزادسازی واردات خواهد داشت و تغییر نام انجمن واردکنندگان موبایل نیز تا چه میزان در این مسیر اثرگذار خواهد بود.
