شبکه اجتماعی جدید بنیان‌گذار توییتر معرفی شد
بلواسکای؛ رقیبی تازه‌نفس برای پرنده آبی
تامین مالی رقیب از سوی توییتر
شبکه اجتماعی بلواسکای که توسط جک دورسی راه‌اندازی شده، جایگزینی قدرتمند و جدی برای توییتر است. بلواسکای به عنوان یک شرکت عام‌المنفعه و یک پروژه جانبی با بودجه توییتر در سال ۲۰۱۹ و زمانی تاسیس شد که دورسی سکان مدیریت توییتر را به دست داشت. دورسی که از بنیان‌گذاران توییتر است و در زمان تاسیس بلواسکای همچنان مدیرعامل توییتر بود، آن را جایگزینی بازتر برای توییتر متمرکز می‌دانست. بلو اسکای دو سال پیش اعلام کرده بود که برای اطمینان از آزادی و استقلال، ۱۳ میلیون دلار جهت شروع تحقیق و توسعه دریافت کرده است. تامین مالی بلواسکای توسط توییتر مشروط به این بود که این شبکه اجتماعی باید به تحقیق و توسعه فناوری‌هایی بپردازد که امکان گفت‌وگوی عمومی باز و غیرمتمرکز را فراهم می‌کند. با این همه بلواسکای در سال ۲۰۲۱ از توییتر جدا شد، چون دورسی معتقد بود که رسانه‌های اجتماعی باید عاری از کنترل و وابستگی شرکت‌ها یا دولت باشند و فقط نویسندگان باید قدرت حذف محتوای رسانه‌های اجتماعی خود را داشته باشند. اما دورسی مدت کوتاهی پس از کنار گذاشتن وظایف مدیرعاملی خود در توییتر، یک بار دیگر به‌طور علنی درباره بلواسکای صحبت کرد و این شبکه اجتماعی را به عنوان یک استاندارد غیرمتمرکز باز برای رسانه‌های اجتماعی توصیف کرد. او از زمان تاسیس بلواسکای معتقد بود که این شبکه اجتماعی می‌تواند توانایی پلتفرم‌های بزرگ و متمرکز مانند توییتر را کاهش دهد تا کاربران قدرت تصمیم‌گیری و انتخاب بیشتری داشته باشند. با این حال از ماه اکتبر ۲۰۲۲ و زمانی که تیم پشتیبانی این پروژه، به‌روزرسانی آن را در وبلاگ بلواسکای به اشتراک گذاشت، اخبار و جزئیاتی از این شبکه اجتماعی منتشر نشد.
با این همه فعلا تنها کاربرانی می‌توانند به این شبکه اجتماعی دسترسی داشته باشند که دعوت‌نامه دارند. از طرفی هنوز خبری مبنی بر اینکه این شبکه اجتماعی چه زمانی در دسترس عموم قرار می‌گیرد، منتشر نشده است. بلواسکای حالا به عنوان جایگزین توییتر به اپ‌استور راه پیدا کرده است. با اینکه در حال حاضر این اپلیکیشن به شکل یک نسخه بتای دعوتی در دسترس کاربران قرار دارد، اما همین که توانسته به اپ‌استور راه پیدا کند نشان می‌دهد که راه‌اندازی عمومی این شبکه اجتماعی نوظهور چندان دور نیست.
پلتفرمی که یک شرکت نیست
دورسی پس از کمک به راه‌اندازی توییتر در سال ۲۰۰۶، مدیرعامل آن نیز شد؛ اما او در سال ۲۰۰۸ به‌دلیل شیوه مدیریتش از این سمت برکنار شد. دورسی در سال ۲۰۱۵ و به دنبال اخراج «دیک کستلو»، مدیرعامل وقت توییتر در جریان نگرانی‌های مرتبط با کاهش رشد تعداد کاربران این شبکه اجتماعی، دوباره موقتا به توییتر برگشت، اما در همان سال این سمت را برای همیشه بر عهده گرفت. در نهایت جک دورسی در سال ۲۰۱۱ و به‌دلیل فشار مدیران شرکت سرمایه‌گذاری «الیوت منیجمنت» -یکی از سرمایه‌گذاران بزرگ توییتر- برای رفتن او از توییتر، این شرکت را ترک کرد و در سال ۲۰۲۱ به کلی از سمتش برکنار شد. با این حال او تا ماه مه ۲۰۲۲ در هیات‌مدیره توییتر باقی ماند و در این ماه در پاسخ به توییت کاربری که پیش‌بینی کرده بود ایلان ماسک مدیرعاملی توییتر را به دورسی پیشنهاد خواهد داد، گفت هرگز به توییتر بازنمی‌گردد. دورسی طی مکاتباتش با ماسک در جریان واگذاری سمت خود، توضیح داد: «به یک پلتفرم جدید نیاز است که نمی‌تواند یک شرکت باشد، به همین دلیل من توییتر را ترک کردم.»
دورسی پس از کناره‌گیری از سمت خود به عنوان مدیرعامل توییتر، روی راه‌اندازی شبکه اجتماعی بلواسکای تمرکز کرد و حالا در نخستین قدم اپلیکیشن خود را در فروشگاه اپ‌استور ارائه کرده است. اپلیکیشن Bluesky iOS در ۱۷ فوریه ۲۰۲۳ عرضه شده و تا حالا تقریبا دو هزار نصب داشته است. با این حال این برنامه هنوز در Google Play و برای سیستم‌عامل اندروید در دسترس نیست و در هیچ دسته‌بندی برتر ایالات‌متحده مورد سنجش و رتبه‌بندی قرار نگرفته است. سایت تک‌کرانچ اعلام کرد که دعوت‌نامه‌ای برای استفاده از این سرویس دریافت کرده و آن‌طور که پیداست این شبکه اجتماعی که در حال حاضر کاربر زیادی ندارد، شباهت زیادی به توییتر دارد؛ هرچند این اپلیکیشن هنوز قابلیت‌های پیشرفته‌ای مثل List را ندارد و قابلیت اصلی آن پروتکلی موسوم به AT است که هدف آن غیرمتمرکزسازی شبکه‌های اجتماعی است.
با این حال بلواسکای تنها رقیب توییتر نیست؛ ماستودون(mastodon) هم یکی از جدیدترین شبکه‌های اجتماعی است که محیط کاربری آن شباهت زیادی به توییتر دارد. این شبکه اجتماعی حدود شش سال پیش توسط اوژن روچکو، یک برنامه‌نویس آلمانی جوان، ساخته شد و از زمان ظهورش توانسته محبوبیت زیادی میان کاربران پیدا کند. براساس اعلام رسمی ماستودون، پیش از نهایی شدن واگذاری توییتر به ایلان ماسک در روز ۲۷ اکتبر سال ۲۰۲۲، حدود ۶۰ تا ۸۰ درصد کاربر جدید به ماستودون ملحق شدند. پس از خرید توییتر توسط ماسک و جنجال‌هایی که در این میان از تصمیمات هیجانی ایلان ماسک پیش آمد، بسیاری از افراد سرشناس به ماستودون کوچ کردند که این موضوع باعث محبوبیت بیشتر این شبکه اجتماعی شده است.
با این همه پلتفرم ماستودون معایبی هم دارد، اما با توجه به رشد کاربران آن به نظر می‌رسد مزایای آن بیشتر از معایبش باشد. از سوی دیگر، افزایش کاربران در این شبکه اجتماعی موجب اختلال در سرورهای آن شد، اما نکته قابل توجه آن است که امنیت این شبکه بسیار بالا بوده و برای حریم خصوصی کاربران ارزش زیادی قائل است. با اینکه بلواسکای هنوز نتوانسته مانند ماستودون بلافاصله پس از ورودش با استقبال افراد سرشناس مواجه شود، اما به نظر می‌رسد پس از آنکه این اپلیکیشن به عرضه عمومی برسد، اقبال خوبی در میان کاربران داشته باشد؛ چرا که این شبکه اجتماعی توسط کسی طراحی شده که خودش توییتر را راه‌اندازی کرده است. توییتر پس از خرید و واگذاری به ایلان ماسک و به دنبال تصمیمات آنی و هیجانی او شاهد ریزش قیمت سهام و افت محبوبیتش بوده است. حالا بسیاری از کاربران و برندها از تصمیمات ایلان ماسک ناراضی هستند و حتی تبلیغ‌دهندگان بزرگ هم ترجیح داده‌اند که همکاری خود را با توییتر قطع کنند. با این اوصاف اگر بلواسکای بتواند حضور موثر و پررنگی داشته باشد و نظر کاربران را به خودش جلب کند، احتمالا رقیب قدرتمند و سرسختی برای توییتر ضعیف‌شده خواهد بود.
