سال بد برای فیس‌بوک، اینترنت و اطلاعات شخصی کاربران
بزرگ‌ترین شکست‌های تکنولوژی ۲۰۲۱
از لو رفتن دیتای کاربران روی لینکدین و فیس‌بوک گرفته تا رشد حملات باج‌افزاری و قطع گسترده اینترنت به دلیل مشکلات فنی این سال را به یکی از چالش‌برانگیزترین سال‌ها از نظر تکنولوژی تبدیل کرد. در ادامه نگاهی داریم به مهم‌ترین شکست‌ها یا اتفاقات بد حوزه تکنولوژی در این سال.
نشت اطلاعات کاربران فیس‌بوک و لینکدین
بهار گذشته متخصصان امنیتی اعلام کردند اطلاعات شخصی نیمی از کاربران فیس‌بوک از جمله شماره تلفن، سال تولد و آدرس‌های ایمیل‌شان توسط هکرها به سرقت رفته است. فیس‌بوک در آن زمان گفت که اتفاق مشابهی برای تعدادی از حساب‌های کاربران در سال ۲۰۱۹ گزارش شده بود که ضعف‌های امنیتی در این شبکه در همان زمان رفع شده است. با این حال متخصصان امنیتی قانع نشدند و این حادثه مجددا نشان داد که شرکت‌هایی که انبوهی از داده‌های شخصی کاربران را جمع‌آوری می‌کنند تا چه‌اندازه در برابر لودادن انبوهی از اطلاعات آسیب‌پذیرند و خسارت‌های آنها هم وسیع است. در همان بهار لینکدین هم تایید کرد که جزئیات اطلاعات ۵۰۰ میلیون از کاربرانش که توسط فروش روی یک وب‌سایت قرار گرفته مربوط به نفوذ به این شرکت است با این حال لینکدین اعلام کرد که این موضوع به دلیل نقص امنیتی در لینکدین رخ نداده است.
رشد حملات باج‌افزاری
طی یک‌سال گذشته حملات باج‌افزاری با رشد گسترده‌ای رو‌به‌رو شد و هزاران شرکت و شخص در سراسر جهان با این شیوه رو به گسترش مورد اخاذی قرار گرفتند. باج‌افزارها، نرم‌افزارهای مخربی هستند که فایل‌های کامپیوتر شرکت‌ها و اشخاص را با پسورد قفل می‌کنند و سپس از صاحبان آنها برای ایجاد دسترسی دوباره پول طلب می‌کنند. در سال ۲۰۲۱ بیش از ۵۰۰ حمله باج‌افزاری گزارش شد که رکورد جدیدی در این زمینه به حساب می‌آید. بسیاری از حملات سال گذشته متوجه زیرساخت‌های حیاتی بود. یکی از اصلی‌ترین حملات باج‌افزاری به شرکت Colonial Pipeline، بزرگ‌ترین نگه‌دارنده خطوط لوله آمریکا صورت گرفت که منجر به توقف نیمی از فعالیت این شرکت شد. هکرها با دسترسی به سیستم‌های این شرکت تمامی پسوردها را تغییر دادند. مدیرعامل این شرکت بعدا اعلام کرد که آنها ۴/ ۴ میلیون دلار به هکرها پرداخت کرده تا آنها دسترسی این شرکت به سیستم‌هایش را فراهم کنند. بعدتر بازرسان دادگستری آمریکا اعلام کردند که توانسته‌اند ۳/ ۲ میلیون دلار از پول تبدیل شده به ارزهای دیجیتال را دوباره به شرکت بازگردانند.
دو قطعی بزرگ اینترنت
در سالی که گذشت دو قطعی بزرگ اینترنت که به فاصله کمتر از دو هفته رخ داد باعث از دسترس خارج شدن بخش مهمی از اینترنت شد. هرچند این قطعی‌ها بلافاصله رفع و سرویس‌ها به حالت عادی بازگشتند، اما وسعت قطعی و اختلال نشان داد که تا چه اندازه اینترنتی که بخش عمده جهان به آن متکی است، متزلزل است. در ماه ژوئن سال ۲۰۲۱ بسیاری از وب‌سایت‌ها از جمله ردیت، سی‌ان‌ان، آمازون و بسیاری دیگر به دلیل یک تنظیم اشتباه در یک سایت هدایت ترافیک به نام Fastly از کار افتادند. کمتر از دو هفته بعد یک اختلال مشابه در شرکت آکامی باعث از کار افتادن بسیاری از وب‌سایت‌های دیگر از جمله خطوط هوایی آمریکا، بانک‌های استرالیا و بازار سهام هنگ‌کنگ شد. قطعی Fastly تنها یک دقیقه به طول انجامید، اما همین کافی بود تا بسیاری از سایت‌های بزرگ تا ساعت‌ها در دسترس نباشند. قطعی شبکه آکامی هم تنها چند ثانیه رخ داد، اما اختلال سایت‌ها تا چهار ساعت ادامه داشت.
با این حال این تنها قطعی‌های سال نبودند. در آخرین ماه سال ۲۰۲۱ اختلال وسیع در سرویس کلاد آمازون باعث از کار افتادن سرویس‌های شرکت‌های بزرگی مثل دیزنی پلاس، اسلک، نتفلیکس و هولو شد. این قطعی همچنین کل سرویس لجستیک آمازون را در روزهای مهم تعطیلات دچار اختلال کرد.
روز سیاه فیس‌بوک
دوشنبه چهارم اکتبر ۲۰۲۱ را باید یکی از بدترین روزهای تاریخ فیس‌بوک به شمار آورد. یک شب قبل از آن فرانسیس هوگان یک افشاگر فیس‌بوک در یک برنامه تلویزیونی اعلام کرده بود که این شرکت از اینکه از این شبکه برای انتشار اطلاعات نادرست، نفرت‌پراکنی و خشونت استفاده می‌شود، آگاه است. این افشاگر پیش از آن هزاران صفحه اسناد داخلی فیس‌بوک را برای انتشار به وال‌استریت ژورنال داده بود که باعث انتشار مجموعه‌ای از گزارش‌های انتقاد‌آمیز از این شرکت شده بود. اما ظاهرا همه اینها کافی نبود، چراکه ناگهان در آن روز یک قطعی گسترده در فیس‌بوک باعث از کار افتادن بزرگ‌ترین شبکه‌های اجتماعی تحت کنترل این شرکت یعنی واتس‌اپ و اینستاگرام برای ساعت‌ها شد. حجم خسارتی که فیس‌بوک از این قطعی دید بسیار سنگین بود، چراکه باعث سقوط بزرگ ارزش سهام فیس‌بوک شد. اما ظاهرا همه اینها کافی نبود، چراکه در همین روز شرکت از کمیسیون تجارت فدرال درخواست کرد که شکایت‌های مربوط به اقدامات ضد رقابتی این شرکت را متوقف کند. اما در پایان ماه اکتبر کنسرسیومی از ۱۷ رسانه بزرگ آمریکا شروع به انتشار گزارش‌هایی بر اساس اسناد افشاشده توسط کمیسیون بورس اوراق بهادار آمریکا کردند این داستان‌ها مربوط به این بود که چطور باندهای سازمان‌یافته از فیس‌بوک برای تحریک خشونت استفاده می‌کنند یا چگونه قاچاقچیان انسان از این شبکه برای سوءاستفاده بهره می‌گیرند.
اما به غیر از این روز، این سال را هم باید سال سیاه فیس‌بوک دانست. این شرکت در این سال برای فرار از چالش‌های پیش‌آمده نام خود را به متا تغییر داد، اما بسیاری معتقد بودند این فقط یک فیلتر زیبا روی مجموعه‌ای بوده که به بدنامی شهره شده است.
درس تلخ Zillow
در ماه نوامبر ۲۰۲۱ سایت ارائه‌دهنده خدمات خریدوفروش مسکن به دلیل پیش‌بینی نادرست قیمت مسکن دچار بحران بزرگی شد که منجر به تعطیلی و اخراج بخش بزرگی از کارکنان این شرکت شد.
سایت Zillow تا قبل از آن یکی از محبوب‌ترین سایت‌های خرید خانه بود که به کمک هوش مصنوعی قیمت خانه‌ها را محاسبه و خود بر اساس آن قیمت آنها را می‌خرید. اما زمانی این سایت متوجه شد الگوریتمی که برای محاسبه قیمت خانه‌ها به کارمی‌برده به‌طور دقیق تغییرات قیمتی را پیش‌بینی نمی‌کرد. این شرکت مجبور به کاهش ارزش دفتری خود تا حد ۵۰۰ میلیون دلار و اخراج ۲هزار نفر از کارکنانش شد و بخش‌های مهمی از سایتش را تعطیل کرد. روزنامه وال‌استریت ژورنال این اتفاق را یکی از بزرگ‌ترین سقوط‌ها در تاریخ شرکت‌های آمریکایی نامید.
شکست بایوژن از آلزایمر
در اوایل تابستان گذشته شرکت بیوتکنولوژی بایوژن پس از آنکه رئیس اداره مواد غذایی و دارویی آمریکا FDA خواستار تحقیق در مورد تایید داروی مقابله با آلزایمر این شرکت شد با سقوط شدید سهامش مواجه شد. این شرکت داروسازی در زمینه تولید انواع داروها و محصولات بیوتکنولوژی، داروهای شیمیایی و انواع پیش‌داروها فعالیت می‌کند. ساخت این دارو از سال ۲۰۱۶ تاکنون بحث و چالش‌های بسیاری برانگیخته و تایید آن توسط FDA هم موجب جنجال زیادی شد و برخی رسانه‌ها گزارش دادند که مقامات اداره مواد غذایی و دارویی آمریکا از یک میان‌بر سازمان نظارتی برای تایید آن استفاده کردند تا دارو را زودتر به بازار عرضه کنند.
هرچند FDA این دارو را ابتدا تایید کرد، اما استعفای تعدادی از بازرسان ارشد این شرکت و بعد نامه رئیس آن عملا شکستی برای بایوژن بود. این اتفاق همچنین شکستی برای اداره مواد غذایی و دارویی آمریکا هم بود، چنان‌که حتی برخی عنوان کردند آزمایش‌های انسانی نشان می‌دهد این دارو هیچ اثری روی این بیماری نمی‌گذارد و تایید آن یکی از بزرگ‌ترین اشتباهات تاریخ FDA بوده است.
