ثروتمندترین فرد جهان کرسی مدیرعاملی آمازون را واگذار کرد
انتقال قدرت در غول تجارت‌آنلاین
چرا جف بزوس پساز ۳۰ سال جای خود را به مدیر جوانش سپرد؟
عکس: AFP
آمازون در یک بیانیه خبر کناره‌گیری جف بزوس را منتشر کرد و در همین بیانیه آمده که اندی جسی که هم‌اکنون مدیر بخش کلاد (Amazon Web Services) جایگزین بزوس خواهد شد. کناره‌گیری جف بزوس جهان تکنولوژی را با شوک روبه‌رو کرد، هرچند برایان اولسافسکی مدیر مالی این شرکت تلاش کرد که کمی از شگفتی‌های این خبر بکاهد و گفت که این تصمیم بخشی از یک برنامه دراز‌مدت جانشینی در آمازون بوده و بزوس همچنان در تصمیمات مهم آمازون مشارکت خواهد کرد. اولسافسکی گفت: من تاکید می‌کنم که جف شرکت را ترک نمی‌کند، او یک جای جدید در شرکت دارد. به گفته مدیر مالی آمازون اندی جسی مدیرعامل جدید آمازون یک فرد آینده‌نگر و یک مدیر عملیاتی قوی است. او کسی است که از سال ۱۹۹۷ در آمازون بوده و مدیران و سهامداران آمازون انتظار دارند روزهای موفق این شرکت در دوره مدیریت او نیز ادامه یابد.جف بزوس در نامه‌ای که خطاب به کارکنانش نوشته، تاکید کرد که مدیریت آمازون یک مسوولیت عظیم است و انرژی زیادی می‌طلبد. وقتی چنین مسوولیتی داشته باشید به سختی می‌توانید به سایر امور رسیدگی کنید. من بیش از هر زمان دیگری با انرژی کار می‌کنم و قصدم بازنشستگی نیست.
سال‌های سخت
احتمالا جف بزوس از آخرین سال‌های مدیرعاملی‌اش به‌عنوان عجیب‌ترین سال‌های زندگی‌اش یاد خواهد کرد. ریاست‌جمهوری ترامپ مملو از تنش این شرکت با دولت آمریکا بود به‌خصوص شخص ترامپ تمام تلاش خود را برای ضربه‌بزدن به جف بزوس به‌کار برد. گفته می‌شود یکی از دلایل اصلی عناد ترامپ با جف بزوس گزارش‌های واشنگتن‌پست علیه ترامپ بود که او را بسیار خشمگین می‌کرد. مرگ جمال خاشقجی ستون‌نویس این روزنامه هم رابطه بنیان‌گذار آمازون را با عربستان بسیار بد کرد. حمایت او از همسر خاشقجی و شرکت در مراسم یادبود او مقامات سعودی را به‌شدت خشمگین کرد. از همین‌رو یکی از رسانه‌های نزدیک به ترامپ و سعودی‌ها عکس‌های خصوصی و مکالمات بزوس با یک مجری سابق تلویزیونی را فاش کرد که جنجال بزرگی به پا شد. تحقیقات تیم بزوس نشان داد که تلفن همراه او دقیقا بعد از ارسال فایلی از سوی ولیعهد سعودی به بزوس مورد نفوذ قرار گرفته است. این افشاگری اما ضربه بزرگی به زندگی شخصی و شغلی او هم به‌حساب می‌آمد چراکه باعث شد بزوس و همسرش از یکدیگر جدا شوند. این جدایی هم از این جهت چالش بود که تقسیم ثروت بزوس می‌توانست تاثیر مستقیمی بر سهام جف بزوس در آمازون بگذارد اما در نهایت مکنزی بزوس حق‌رای خود از سهم به‌دست آمده حاصل از طلاق را دوباره به خود بزوس برگرداند تا به این ترتیب تغییری در مدیریت آمازون ایجاد نشود. جف بزوس به‌رغم این تقسیم ثروت همچنان به‌عنوان ثروتمندترین فرد جهان باقی مانده است، هرچند گاهی ایلان ماسک بنیان‌گذار تسلا این جایگاه را برای مدت کوتاهی به‌دست می‌گیرد. طی یک سال گذشته پاندمی تقاضای انبوهی را به سمت خرید اینترنتی سرازیر کرد که نتیجه آن رشد پی‌در‌پی سهام آمازون بود.
بزوس چگونه مدیری بود؟
بزوس آمازون را در سال ۱۹۹۴ تاسیس کرد که در ابتدا یک کتابفروشی آنلاین بود اما کم‌کم تصمیم گرفت همه چیز را روی فروشگاه آنلاین به فروش برساند. او در گفت‌و‌گو با اکونومیست در سال ۲۰۱۸ گفته بود که برای دهه‌ها به کارکنانش گفته رشد ۳۰ درصدی سهام در یک ماه نشان‌دهنده هوش شما نیست، چنانکه افت ۳۰ درصدی سهام نیز به معنای احمق‌بودنتان نیست. کلا به تحولات قیمت سهام توجهی نشان ندهید، من هم این‌کار را نمی‌کنم. بر اساس گفته‌های بزوس او برای مدیریت این شرکت دیسیپلین خود را داشته است. به گفته او بهترین زمان یک جلسه فکری تا قبل از ساعت ۱۲ است (او تاکید می‌کند تا قبل از ساعت۱۰ در هیچ جلسه مهمی شرکت نمی‌کند).
بزوس می‌گوید زود به رختخواب می‌رود و صبح زود برمی‌خیزد. او اعتقاد دارد چند تصمیم کوچک ولی با‌کیفیت روزانه برای مدیری در سطح او کافی است. مشهور است او تاکید زیادی روی دیدگاه مشتری و رضایت مشتری داشته و اعتقاد داشته باید به مشتری همان چیزی را داد که او می‌خواهد. گفته می‌شود به دستور او یک صندلی در اتاق جلسات اضافه قرار داده می‌شد که یادآور حضور مشتری در جلسات باشد. گفته می‌شود زمانی که می‌خواست فروشگاه آنلاین کتابش را به فروش همه کالاها توسعه بدهد به هزار نفر از مشتریانش شخصا ایمیل زد و از نتایج پاسخ آنها نتیجه گرفت که آمازون باید هر چیزی را بتواند بفروشد؛ این همان چیزی است که حالا تحت یک فلش روی لوگوی آمازون (از حرف A تا حرف z) به صورت یک لبخند کشیده شده است.
بر اساس اعلام انستیتو مدیریت Drucker آمازون در سال ۲۰۱۹ بهترین شرکت از نظر مدیریت در آمریکا بوده است. یکی از دلایلی که آمازون این جایگاه را نسبت به اپل به‌دست آورده تمرکز بالای این شرکت بر نوآوری است. این شرکت بیشترین تعداد حق‌ثبت اختراع و بیشترین هزینه را در تحقیق و توسعه انجام داده و حتی حق‌ثبت هزاران اختراع و ابداع به‌نام شخص خود جف بزوس ثبت شده است.
جف بزوس معتقد است که شکست و نوآوری از هم جداشدنی نیستند اما بین یک شکست خوب و شکست بد تفاوت وجود دارد. او توضیح می‌دهد اگر ما یک انبار توزیع کالا بسازیم و نتیجه نهایی یک فاجعه باشد این یک شکست در اجراست اما اگر یک محصول یا سرویس یا تجربه‌ای را انجام دهیم که لزوما به موفقیت نینجامد اشکالی ندارد.
بزوس مشهور است که به خلاق‌بودن جلساتی که در آن شرکت می‌کرد تاکید داشت. او معتقد بود کسی که می‌خواست چیزی در جلسه ارائه کند، باید ابتدا یک خلاصه از هدف جلسه که از ۶صفحه بیشتر نشود بین شرکت‌کنندگان در جلسه تقسیم کند و شرکت‌کنندگان ابتدا در سکوت آن را مطالعه کنند.
مدیرعامل جدید آمازون کیست؟
کسی از داخل شرکت درباره انتخاب اندی جسی به عنوان مدیرعامل چندان تعجبی نمی‌کند. او که از سال ۱۹۹۷ به آمازون پیوسته در حال حاضر مدیریت بخش کلاد این شرکت را برعهده دارد که یکی از پرمنفعت‌ترین بخش‌های این شرکت است. اندی جسی از سال ۲۰۰۶ که AWS (سرویس‌های وب‌آمازون) آغاز به‌کار کرد مسوولیت این بخش را برعهده داشته است؛ بخشی که ایده‌اش را هم خود او در سال ۲۰۰۳و در جریان یک جلسه توفان فکری به بزوس پیشنهاد کرده است.
سهم آمازون از بازار کلاد جهان به لطف ایده‌های اندی جسی به ۳۴درصد رسیده است. شرکت‌هایی چون اوبر، ایربی‌اندبی و نتفلیکس از جمله شرکت‌های بزرگی بودند که با اتکا به AWS کسب و کار خود را راه‌اندازی کرده بودند.
شاید یکی از دلایل اصلی انتخاب اندی جسی آینده‌نگری اوست؛ او به‌طور کامل یک بازار بزرگ برای این بخش ایجاد کرد که حالا یکی از سودده‌ترین بخش‌های آمازون است. این شاید جالب باشد که شرکتی که حالا بزرگ‌ترین شرکت تجارت الکترونیکی جهان است، بزرگ‌ترین شرکت کلاد جهان هم هست. او فارغ‌التحصیل مدرسه کسب‌و‌کار هاروارد است و بلافاصله بعد از فارغ‌التحصیلی به آمازون پیوست. او ابتدا دستیار فنی بزوس بود و پس از آن به‌عنوان یکی از مدیران آمازون مطرح شد. جف ویلک نفر دوم آمازون پس از دو دهه کار در آمازون بازنشسته شد. اندی جسی در سخنرانی‌ای که در ماه دسامبر سال گذشته داشت تاکید کرد که از بین ۵۰۰ شرکت برتر جهان تنها ۸۳ شرکت که در دهه هفتاد تاسیس شدند، حضور دارند. او همچنین گفت از بین شرکت‌هایی که سال ۲۰۰۰ تاسیس شدند هم فقط نیمی از آنها در این لیست باقی مانده‌اند.
اندی جسی گفته بود: این خیلی سخت است که شرکتی را تاسیس کنید که برای مدت زمان طولانی بتواند دوام بیاورد به‌همین دلیل برای باقی‌ماندن در این لیست (۵۰۰ شرکت برتر) شما باید دوباره خودتان را از نو بیافرینید.
مدیرعامل آینده آمازون همچنین در یک اظهار‌نظر گفته که پاندمی باعث جلوافتادن رشد چند ساله صنعت کلاد شده است. یکی از سخت‌ترین لحظات او طی دوران مدیریتش لغو قرارداد۱۰میلیارد دلاری آمازون با پنتاگون بود. دونالد ترامپ دستور داد که این قرارداد کلاد با آمازون فسخ و به مایکروسافت داده شود. مدیرعامل جدید آمازون همچنین یک علاقه‌مند به ورزش هاکی است و بخشی از سهام یکی از تیم‌های هاکی سیاتل را در اختیار دارد.
او در حالی سکان این شرکت را در اختیار می‌گیرد که آمازون در یکی از بهترین دوران خود به‌سر می‌برد. سال گذشته این شرکت حدود ۴۰درصد بازار تجارت الکترونیکی آمریکا و بیش از ۷۰ درصد بازار فروش آنلاین کتاب، موسیقی و ویدئو را به خود اختصاص داده بود. همچنین نزدیک به ۵۰درصد بازار فروش آنلاین کامپیوتر و وسایل دیجیتال نیز در اختیار آمازون است.
