اعزام فضانورد و قراردادن ماهواره در مدار تا سال ۱۴۰۰
برنامه‌های فضایی ایران
جهرمی: در فضا سهم داریم
طی سال‌های اخیر ایران همواره نشان داده که به بحث فناوری فضایی به عنوان یک هدف استراتژیک نگاه می‌کند با این حال به رغم تعریف پروژه‌ها و برنامه‌های گاه پرهزینه برای توسعه ماهواره برخی ناکامی‌ها در حوزه پرتاب اجازه تکمیل چرخه فناوری فضایی را نداده است. وزیر ارتباطات در برنامه‌ای که به مناسبت نخستین روز هفته فضایی برگزار شده بود گفت که ایران می‌خواهد تا سال ۱۴۰۰ ماهواره‌ای با دقت تصویربرداری یک متر را در مدار قرار دهد. آذری‌جهرمی با اشاره به بی‌توجهی نسبت به فضا افزود: امروزه ما درگیر مسائلی چون محیط زیست، بوروکراسی و کاغذبازی هستیم و فراموش کردیم که سهمی در فضا داریم و آن‌قدر به صنایع فرسوده پرداختیم که صنعت فضایی از خاطر ما رفته است.
وزیر ارتباطات هفته جهانی فضا را فرصتی ارزشمند برای پرداختن به حوزه فضایی دانست و یادآور شد: دو سال قبل که ما فعالیت خود را با شعار «توسعه کاربردهای فضایی» آغاز کردیم، بسیاری ما را مسخره کردند؛ ولی امروزه می‌بینیم که استارت‌آپ‌های فضایی به‌واسطه تلاش‌های سازمان فضایی در حوزه توسعه صنایع فضاپایه رشد خوبی را دارند. آذری‌جهرمی با اشاره به توسعه فناوری‌های فضایی در مسائل زیست‌محیطی، خاطرنشان کرد: صرفه‌جویی حاصل شده از به‌کار بردن فناوری فضایی در برآورد سیل، به اندازه کل سرمایه‌گذاری ما در صنعت فضایی نیست؛ اما این دستاورد از جمله فناوری‌هایی بوده است که برخی به آن می‌خندیدند، ولی امروز عملیاتی شده است.
تکمیل سه ماهواره تا سه ماه آینده
ایران طی یک سال گذشته دو ماهواره به فضا پرتاب کرد و هرچند به گفته رئیس سازمان فضایی یکی از آنها برای مدت چند ثانیه اطلاعات هم ارسال کرد، اما در نهایت در مدار قرار نگرفت. به گفته براری معاون وزیر ارتباطات: امسال نیز سه ماهواره تا سه ماه آینده، تکمیل و تلاش می‌شود که این سه ماهواره را در مدار قرار دهیم. براری با بیان اینکه امسال ماهواره «ظفر» تکمیل می‌شود، گفت: در سه ماه آینده دو نمونه از این ماهواره آماده خواهد شد. این ماهواره قدرت تفکیک تساوی ۱۶ متر را دارد. همچنین ماهواره «پارس یک» که یک ماهواره سنجش از دور است، تا سه ماه آینده تکمیل می‌شود. رئیس سازمان فضایی ماهواره «ناهید یک» را از دیگر ماهواره‌هایی دانست که تا سه ماه آینده تکمیل می‌شود و خاطرنشان کرد: ماهواره «ناهید یک» اولین ماهواره مخابراتی است که در مدار ۲۵۰ کیلومتری قرار می‌گیرد. وی با تاکید بر اینکه تا سال ۱۴۰۴ ماهواره سنجشی خود را در مدار قرار می‌دهیم، گفت: قرارداد این ماهواره نهایی شده و توسعه فناوری‌های آن نیز آغاز شده است.
شکست‌های فضایی
موضوع شکست در پرتاب ماهواره همواره از بحث‌هایی بوده که به دلیل حساسیت یا ملاحظات دیگر کمتر درباره آن صحبت شده است. مقامات فضایی ایران اعتقاد دارند که شکست ایران در تلاش‌های اولیه برای پرتاب ماهواره مسیر طبیعی کسب تجربه است. رئیس سازمان فضایی معتقد است براساس آمارهای جهانی، آمریکا در سه سال اول فعالیت خود ۴۳ ماهواره پرتاب کرد که از این تعداد ۲۷ ماهواره از مدار خارج شدند. در روسیه نیز از ۱۱ پرتاب اول، ۵ماهواره در مدار قرار گرفت. به گفته براری و براساس آمارهای موجود ۴۰ درصد پرتاب‌های ایران با موفقیت انجام شده است. برخی کارشناسان معتقدند بحث آزاد فنی درباره دلایل شکست‌های پرتاب ماهواره می‌تواند مسیری برای تجربه‌اندوزی و شناخت بهتر ضعف‌ها در فناوری فضایی باشد. با این حال ملاحظات مختلف اجازه بیان دلایل واقعی شکست‌ها را نداده است.
از سوی دیگر مقامات ایران معتقدند؛ درحالی‌که برخی کشورها تلاش می‌کنند بحث فناوری فضایی ایران را به بحث‌های نظامی پیوند بزنند و اجرای برخی تحریم‌ها و محدودیت‌ها و حتی برخی خرابکاری‌ها هم عمدتا با هدف جلوگیری از دستیابی به این فناوری صورت گرفته که کشورهای صاحب آن را به بازار خاص و بسیارپرسودی متصل کرده است. با این همه به‌نظر می‌رسد دلایل مختلف جلوی اظهارنظر مقامات درباره علل فنی شکست را می‌گیرد. رئیس تضمین ماهواره پیام دانشگاه امیرکبیر با اشاره به طراحی، ساخت و سقوط ماهواره پیام می‌گوید: ماهواره پیام سه دقیقه در مدار باقی ماند و در این مدت داده‌های تله متری خود را به ایستگاه زمینی ارسال کرده بود. کار طراحی و ساخت این ماهواره از سال ۱۳۸۶ آغاز شده بود و در سال ۸۸ طراحی و مدل مفهومی آن به پایان رسید و با اجرای مدل مهندسی آن در سال ۸۹ این ماهواره آماده پرتاب شد. با این حال به گفته مقامات فضایی ایران پرتابگر خارجی حاضر به پرتاب این ماهواره نشد. به گفته صدقی این ماهواره سرانجام توسط پرتابگر سیمرغ به فضا پرتاب شد و در سه دقیقه ابتدایی سیگنال‌هایی را به زمین ارسال کرد ولی بعد در مدار قرار نگرفت.
ارزش اقتصادی
براری رئیس سازمان فضایی معتقد است: داده‌های فضایی موجب ارزش افزوده اقتصادی می‌شود و ما از یک سال گذشته دریافت اطلاعات آنلاین سه ماهواره را در دستور کار قراردادیم و امروزه بیش از صد گیگ داده ماهواره‌ای در روز دریافت و به‌صورت رایگان در اختیار شرکت‌ها قرار می‌دهیم. رئیس سازمان فضایی حوزه‌های موقعیت‌یابی و ناوبری، نجوم و اکتشافات فضایی و سامانه‌های ترکیبی را از حوزه‌های اولویت‌دار در این سازمان نام برد و گفت: این برنامه‌ها در برنامه ششم توسعه وجود نداشت و ما در این راستا اقدام کردیم و سه شرکت خصوصی و دانشگاه‌ها وارد ساخت ماهواره‌های کوچک شدند.
براری با اشاره به حوزه حاکمیتی در ۶ دهه گذشته افزود: امروزه این حوزه تبدیل به حوزه اقتصادی شده، به گونه‌ای که به طور متوسط ۵/ ۶ برابر رشد اقتصاد جهانی است و در دنیا نیز ۷۶ درصد بخش فضایی در اختیار بخش خصوصی است. همچنین صمیمی رئیس پژوهشگاه فضایی نیز معتقد است: با همکاری وزارت کشور برآورد خسارات ناشی از سیل ۹۸ را با استفاده از فناوری فضایی انجام دادیم و در این همکاری ۱۵۰۰ میلیارد تومان صرفه‌جویی شد. چرا که با استفاده از فناوری فضایی هزینه‌های پرداخت شده برای سیل در جاهایی هزینه شد که باید پرداخت می‌شد.
تلاش مشترک برای ساخت ماهواره
مدیران وزارت ارتباطات معتقدند که با برخی تغییرات ساختاری و با مشارکت بخش‌های مختلف می‌توان یک ماهواره مشارکتی ساخت. صمیمی رئیس پژوهشگاه فضایی می‌گوید شعار «اتحاد ایرانی برای ساخت ماهواره ایرانی» را یک شعار پیشنهادی محلی برای کشور دانست و افزود: با طرح این شعار امیدواریم که ماهواره بعدی یک ماهواره مشارکتی باشد که در کشور ساخته می‌شود. رئیس پژوهشگاه فضایی از تحویل ماهواره «ناهید۱» به سازمان فضایی خبر داد و افزود: در حال حاضر تعامل برای پرتابگر در حال انجام است. وی با بیان اینکه ماهواره «پارس ۱» نیز تا پایان سال جاری تکمیل خواهد شد، ادامه داد: ایستگاه اخذ تصاویر نیز در دستور کار پژوهشگاه قرار دارد و این امر با همکاری سازمان جغرافیایی ایران انجام خواهد شد. به گفته وی براساس تعاملات صورت‌گرفته، قرار است از زیرساخت‌های سازمان جغرافیایی برای ایجاد ایستگاه‌های اخذ تصاویر ماهواره‌ای استفاده شود.
رئیس پژوهشگاه فضایی اضافه کرد: بلوک انتقال مداری به اتمام رسیده است و روی نمونه کیفی آن ۳۵ آزمون انجام شده است. وی همچنین با تاکید بر ضرورت توجه به سرریز دانش فناوری فضایی در سایر حوزه‌ها گفت: این امر در دستور کار پژوهشگاه فضایی قرار دارد و برای این منظور کمیته ویژه‌ای از پیشکسوتان این حوزه تشکیل شده است. صمیمی خاطرنشان کرد: در آینده نزدیک خبرهای خوشی در زمینه عقد قرارداد همکاری با سایر دستگاه‌ها چون حوزه‌های پتروشیمی، خودروسازی و هواشناسی اعلام خواهد شد.
ارسال نظر