دولت الکترونیک، نسخه نجات‌بخش؟

به هر حال، وی معتقد است؛ قدرت نهفته در پس امضاهای طلایی، از جمله عواملی است که دستگاه‌ها و قوا را در اتصال به دولت الکترونیکی بی‌علاقه می‌کند؛ امضاهایی که به برخی مدیران در رده‌های مختلف، قدرت عرض اندام انحصاری می‌دهد و طبیعتا دل‌ کندن از این قدرت و عواید آن کار سختی به نظر می‌رسد. این امضاهای طلایی که تعدادشان از ۱۳۰۰ امضا تجاوز می‌کند زمینه‌های رانت، سوء‌استفاده، رشوه و در یک کلام فساد را فراهم می‌کند و دوره آنها با اجرای دولت الکترونیکی به سر خواهد رسید. البته امضاهای طلایی که وزیر ارتباطات به آن اشاره می‌کند، فراتر از ۱۳۰۰ امضا است. به‌طوری که براساس آنچه برای هیات مقررات‌زدایی و تسهیل فضای کسب و کار تکلیف شده، این هیات باید ۱۳۶۴ مجوز را احصا و پالایش کنند.

به هر حال، وزیر ارتباطات با اشاره به موفقیت اجرای طرح رجیستری همچنان قویا معتقد است که با توسعه دولت الکترونیک می‌توان به پیکار اژدهای فساد رفت.  تاکید وزیر ارتباطات بر توسعه دولت الکترونیک در حالی است که بیش از یک دهه از کلید خوردن این پروژه می‌گذرد اما آنچه همچنان مشاهده می‌شود صف‌های انتظار طولانی برای دریافت انواع استعلام‌ها یا خدمات دولتی است. همچنین رضا باقری‌اصل، معاون دولت الکترونیک سازمان فناوری اطلاعات ایران درباره نتایج آخرین ارزیابی‌های انجام شده از ۹۳ دستگاه عنوان کرد که در مجموع بیش از ۳۸ درصد دستگاه‌ها الکترونیکی شده‌اند؛ این میزان در شهریور پارسال با مجموع ۸۳ دستگاه معادل ۲۶ درصد بود. سال ۱۳۹۵ حدود ۶۰ دستگاه ارزیابی شد که ۳/ ۱۹ درصد فعالیت آنها الکترونیکی بوده است.

اگرچه نتایج سازمان فناوری اطلاعات به رشد الکترونیکی شدن خدمات دولتی و اداری اشاره دارد، اما این رقم با توجه به گستره خدمات دولت و همچنین سابقه اجرای این پروژه چندان چشمگیر نیست و به نظر می‌رسد، این نسخه دولت دوازدهم راه پر فراز و نشیبی برای شکست اژدهای فساد دارد. زیرا به گفته باقری‌اصل، متاسفانه مشاهده شده که در برخی از این شرکت‌ها تمایلی به الکترونیکی کردن جامع خدمات وجود ندارد و همین امر باعث شده در برخی از آنها صرفا بخش کوچکی از خدمات ماهیت الکترونیکی پیدا کنند. برای نمونه، پنج دستگاه وزارت آموزش و پرورش، نظام مهندسی کشاورزی، سازمان سنجش آموزش، معاونت علمی ریاست‌جمهوری و سازمان بازنشستگی کشور به‌رغم اینکه در فهرست ۹۳دستگاه مورد ارزیابی قرار گرفتند، با این حال، همکاری در بررسی و ارزیابی عملکردشان در دولت الکترونیک نداشتند.

دولت الکترونیک به روایت آمار

مطابق مفاد ماده ۶۷ برنامه ششم توسعه، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات موظف به ارائه گزارش عملکرد دستگاه‌های اجرایی کشور در الکترونیکی کردن فرآیندها و خدمات و تکمیل بانک‌های اطلاعاتی مربوط است. به این ترتیب، براساس آنچه در گزارش عملکرد و اقدامات وزارت ارتباطات که در شهریورماه جاری منتشر شده، آمده، تاکنون خدمات مربوط به ۱۰۸ دستگاه اجرایی مشتمل بر ۷۹۹ خدمت و ۲۰۹۴ زیر‌خدمت احصا شده است. گزارش ارزیابی الکترونیکی شدن خدمات نشان می‌دهد در اسفند ۹۵ حدود ۲۰ درصد، در شهریور ۹۶ حدود ۳۰ درصد و در فروردین ۹۷ حدود ۴۰ درصد خدمات الکترونیکی شده‌اند که در زمان ارزیابی تعداد خدمات احصا شده سازمان اداری استخدامی ۱۷۷۰ خدمت بوده است.

همچنین براساس اعلام وزارت ارتباطات، برای ایجاد هماهنگی و یکپارچگی و تعیین وظایف و ماموریت‌ها در پروژه‌های دولت الکترونیکی کارگروهی با مسوولیت معاول اول رئیس‌جمهوری و متشکل از روسای سازمان‌های اداری استخدامی و برنامه و بودجه و وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات تشکیل شد تا در سازوکارهای موجود بازنگری و پیشنهادهای لازم را به هیات وزیران ارائه کند. همچنین وزارت ارتباطات در بخش دیگری از گزارش خود درباره توسعه دولت الکترونیکی به درگاه ملی خدمات دولت هوشمند (iran.gov.ir) اشاره و اعلام کرده: آمار بازدید و مراجعات مردم به این سامانه افزایش داشته است که حاکی از کاهش مراجعات حضوری و نزدیک شدن به حد مطلوب برنامه‌ریزی شده است.  پیش‌بینی می‌شود با انجام دقیق و زمان‌بندی شده این اقدامات، تعداد خدمات از ۷۱۸ به ۱۷۰۰، تعداد وب سرویس از ۳۶ به ۱۵۰، تعداد دستگاه‌های سرویس‌دهنده از ۶۹ به کل دستگاه‌های کشور و رتبه وب‌سایت در بازدید ۱۳۰۰ پله افزایش یابد.

25 (2)