چرا هوش مصنوعی انسان را در خطر می‌اندازد
تهدید حقوق بشر از سوی تکنولوژی
درواقع هر تصویری که در این نوع فیلم‌ها می‌بینیم هرقدر هم از واقعیت‌های امروز فاصله داشته باشند، بازهم به این فکر می‌کنیم که دور نیست که این تصاویر واقعی شود. یکی از نمونه‌های بارز این مورد، سریال وست‌ورلد(west world) است که به روبات‌هایی پرداخته که کاملا شبیه انسان هستند و به هیچ عنوان نمی‌توان آنها را از یک انسان معمولی تشخیص داد. در این بین اتفاق‌های عجیبی در این سریال می‌افتد که کاملا سریال را در ژانر تخیلی قرار می‌دهد. با این حال بیشتر افرادی که وست ورلد را دیده‌اند بر این نظر هستند که تک‌تک صحنه‌های سریال بعید نیست یکی از همین روزها به وقوع بپیوندد. انسان‌ها بیشتر اوقات زندگی خود را، چه هنگام کارکردن و چه هنگام تفریح و استراحت، با تکنولوژی‌های کامپیوتری مختلف سپری می‌کنند که همگی هوشمند هستند و عملکرد مستقلی دارند.
این سیستم‌ها شامل نرم‌افزارها و سخت‌افزارهایی با قابلیت تصمیم‌گیری و استدلال کاملا مستقل هستند. این کامپیوترها در شرکت‌ها کارهایمان را انجام می‌دهند، در منزل کف خانه را تمیز می‌کنند، برایمان تماس تلفنی یا پیامکی برقرار می‌کنند، فعالیت‌های بدنی را دنبال می‌کنند و حتی باغچه را برایمان باغبانی می‌کنند. سیستم‌های خودکار و هوشمند این پتانسیل را دارند که تمامی جنبه‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، خصوصی و حتی عرفانی زندگی‌مان را دربر بگیرند. برخی از این تکنولوژی‌ها واقعا بی‌خطر هستند اما دلایل زیادی هم برای نگران بودن وجود دارد. تکنولوژی‌های کامپیوتری بر تمامی حقوق بشر از حق زندگی گرفته تا حقوق حریم خصوصی و آزادی‌بیان تاثیر می‌گذارند، بنابراین چگونه می‌توانیم در دنیایی که ریشه‌های آن را تکنولوژی‌های کامپیوتری و هوش مصنوعی فراگرفته از حقوق بشر در مقابل تکنولوژی دفاع کنیم؟
هوش مصنوعی و حقوق بشر
اول از همه، یک ترس واقعی وجود دارد که بر اساس آن افزایش استقلال ماشین‌ها می‌تواند حاکمیت بشربر روی زمین را تضعیف و تهدید کند. این ترس همچنین با عدم شفافیت این مساله که در زمان آسیب‌رسانی ماشین‌ها و کامپیوترها چه کسی مسوول خواهد بود، آمیخته شده است. درواقع در حال‌حاضر ما نباید نگران روبات‌های سرکش باشیم، چراکه مساله اصلی و نگرانی فعلی، استفاده انسان از روبات‌ها و هوش مصنوعی است که از آنها برای مقاصد نظامی، سیاسی، اجتماعی اقتصادی به شکل نابرابر و نادرست استفاده می‌کند. این نگرانی به‌ویژه به سیستم‌های اسلحه‌خودکار نابودگر هم مرتبط می‌شود که عموما آنها را روبات‌های نابودگر هم می‌‌نامند. همین‌طور که بشریت بیشتر با دنیای هوش مصنوعی آمیخته می‌شود، بسیاری از فعالان حقوق بشر از این می‌ترسند که این اسلحه‌های خودکار نابودگر مرگ و زندگی انسان‌ها را در دستانشان بگیرند و هیچ انسانی هم نتواند روی آنها کنترل داشته باشد.
هوش مصنوعی همچنین باعث ایجاد انقلاب در روابط بین فعالیت‌های نظارتی و جنگی می‌شود. فعالانی همچون کمیته بین‌المللی نظارت بر روبات‌های نظامی اخیرا مخالفت خود را با شرکت‌کردن گوگل در پروژه «Maven» اعلام کرد. این پروژه یک برنامه نظامی است که از یادگیری ماشین برای آنالیز تصاویر ثبت‌شده توسط پهپادهای نظارتی استفاده می‌کند که در ادامه از آن می‌توان برای کشتارهای غیرقانونی افراد توسط سازمان‌های امنیتی استفاده کرد. این کمیته از گوگل خواسته تحت هیچ عنوانی دیتاهای کاربران را برای مقاصد نظامی استفاده نکند و در اختیار هیچ سازمانی هم قرار ندهد. این درخواست کمیته همچنین با تظاهرات کارکنان گوگل همراه شد که از گوگل خواستند در این پروژه شرکت نکند. گوگل به‌تازگی اعلام کرد که قرارداد همکاری در این پروژه را دیگر تمدید نخواهد کرد.
در سال ۲۰۱۳، وسعت فعالیت‌های نظارتی و جاسوسی توسط ادوارد اسنودن به دنیا نشان داده شد. این اطلاعات مطالب زیادی را به ما در زمینه تهدید حریم خصوصی با سرویس‌های اطلاعاتی و جاسوسی، سرویس‌های دولتی و سازمان‌های خصوصی یاد داد. رسوایی‌های اخیر موسسه «کمبریج آنالیتیکا» که اطلاعات میلیون‌ها نفر را از طریق شبکه اجتماعی فیس‌بوک به‌دست آورده بود هم امروزه باعث ایجاد ترس و دلهره بیشتری در بین مردم سراسر دنیا شده است. تهدید حقوق بشر و احتمال اعمال صدمات فیزیکی، سیاسی و امنیتی با تکنولوژی‌های کامپیوتری در مقاله‌ای که اخیرا در زمینه استفاده نادرست از هوش مصنوعی منتشر شد، بیش از پیش آشکار شد. نگرانی‌هایی که در این مقاله به آنها اشاره شده باید کاملا جدی گرفته شوند. اما چگونه باید با این تهدیدها مقابله کنیم؟ آیا حقوق بشر آمادگی مقابله با عصر روباتیک و هوش مصنوعی را دارد؟
تلاش‌های متعددی برای به‌روزرسانی حقوق بشر در رابطه با این عصر جدید در حال انجام است. برای مثال سازمان ملل در حال تنظیم و شکل‌دهی قوانین مرتبط با حقوق‌بشر و کسب و کار در عصر تکنولوژی است و همچنین تلاش‌های زیادی برای ثبت قوانینی در زمینه عصر دیجیتال و هوش‌مصنوعی انجام شده است. این قوانین قرار است چهارچوب و محدودیت‌هایی برای تحقیق، آزمایش و به‌کارگیری هوش مصنوعی توسط دانشمندان ایجاد کنند.
چرا تکنولوژی آینده انسان‌ها را تهدید می‌کند؟
این تلاش‌ها با اینکه قابل ستایش هستند اما کافی نیستند. دولت‌ها و سازمان‌های وابسته به آنها، حزب‌های سیاسی و شرکت‌های خصوصی به‌ویژه آنهایی که از تکنولوژی هوش مصنوعی استفاده می‌کنند، باید به استفاده درست و مثبت از هوش مصنوعی متعهد باشند. در کنار این تعهد باید نظارت و کنترل جدی تحت یکسری قوانین سختگیرانه هم وجود داشته باشد. در نهایت هر تدبیری که اتخاذ می‌کنیم، باید ابتدا این مساله را برای مردم روشن کنیم که زندگی انسان‌ها به‌طور روزافزون در حال گره‌خوردن به تکنولوژی یادگیری ماشین و سیستم‌های هوشمند است. این گره‌خوردن البته باعث بهبود سطح زندگی و سلامت انسان‌ها در بخش‌های مختلفی از جمله تحقیقات پزشکی و درمان، سیستم حمل و نقل، سلامت اجتماعی و محافظت از محیط زیست خواهد شد. اما در دیگر بخش‌ها این گره‌خوردن انسان با هوش مصنوعی باعث ایجاد یکسری نگرانی‌ها می‌شود.
تکنولوژی‌های کامپیوتری مرتبط با هوش مصنوعی در راستای نظارت و دنبال‌کردن اعمال و رفتارها، ردیابی حرکات و لوکیشن افراد، سلامت و حتی سلایق و روابط دوستانه انسان‌ها به‌کارگرفته خواهند شد. این سیستم‌ها به مرور باعث شکل‌دهی رفتارهای انسان‌ها شده و ما را به سمت «خود نظارتی» کشانده که موجب محدودسازی شدید آزادی و تضعیف آرمان‌ها و ایده‌آل‌های حقوق بشر خواهند شد. حال مساله اصلی اینجاست؛ ظرفیت سیستم‌های هوش مصنوعی باعث از بین رفتن مرز بین مزیت‌ها و معایب این تکنولوژی شده است. علاوه بر این تکنولوژی‌های کامپیوتری به‌شدت باعث تقسیم ناعادلانه قدرت بین شهروندان و دولت‌ها می‌شوند. بنابراین اگر این تکنولوژی توسط سازمان‌های بین‌المللی کنترل و نظارت نشوند، هوش مصنوعی می‌تواند به یک تهدید مهم و نگران‌کننده برای حقوق‌بشر و آینده انسان تبدیل شود.
ارسال نظر