تلاش برای رفع فیلتر از توییتر

هیچ کدام از این دو شبکه جایگزینی برای تلگرام محسوب نمی‌شوند، ضمن اینکه نه توییتر و نه یوتیوب اساسا پیام‌رسان به حساب نمی‌آیند و کارکرد آنها نیز متفاوت از تلگرام است؛ شبکه محبوب ایرانیان که هنوز هم بعد از گذشت دو هفته از فیلترینگ آن بسیاری از مردم حاضر به ترک آن نشده‌اند به‌رغم تبلیغات و درخواست‌های مکرر مسوولان، هنوز مهم‌ترین ابزار ارتباطی داخل کشور است. فیلترینگ تلگرام با مقاومت زیادی از سوی دولت مواجه نشد که همین انتقادهای بسیاری را در شبکه‌های مجازی به سمت دولت روانه کرد. به رغم اینکه دولت مستقیما مسوولیت فیلترینگ آن را به عهده نداشت اما بسیاری از کاربران انتظار داشتند که دولت در برابر مسدودکردن شبکه‌ای که گفته می‌شود حتی بعد از فیلترینگ بالای ۳۰ میلیون کاربر داخل کشور دارد، تمهیدات بیشتری به کار ببرد.

به نظر می‌رسد اما وزارت ارتباطات از جریان مقابل دولت نیز تحت فشار جدیدی به خاطر تلگرام قرار گرفته است چراکه اعضای جبهه پایداری در مجلس به دنبال طرحی برای تحقیق و تفحص مذاکره بین وزارت ارتباطات و شرکت تلگرام در سال‌های اخیر هستند. آنها در این طرح که به امضای ۳۶ نماینده رسیده خواستار مشخص شدن متن مذاکرات بین پاول دوروف و مقامات ایرانی در سفر مدیر تلگرام به ایران شده‌اند. وزیر ارتباطات در واکنش به این موضوع به «ایسنا» گفته است که این مذاکرات مخفی نبوده و مسوولان مرتبط از جمله دادستان وقت و کارگروه تعیین مصادیق در داخل کشور از آن آگاه بودند. محمدجواد آذری جهرمی ظهر دیروز در حاشیه جلسه هیات دولت در جمع خبرنگاران مذاکره رسمی با تلگرام را تایید کرده و گفت: در زمان دولت یازدهم مذاکراتی با تلگرام در حیطه رعایت الزامات فرهنگی کشور انجام شد که البته توافق‌هایی هم در آن زمان به دست آمد و تلگرام نیز ملاحظات ما در مورد کانال‌های غیراخلاقی یا کانال‌های مرتبط با تروریسم را لحاظ کرد.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا پهنای باند ویژه‌ای به تلگرام داده شده بود، بیان کرد: این صحبت اشتباه است و پهنای باند ویژه‌ای در اختیار تلگرام قرار داده نشده بود. در همین حال اواخر وقت روز سه‌شنبه خبری مبنی بر رفع فیلتر تلگرام تا روز جمعه به گوش رسید؛ موضوعی که بلافاصله با واکنش خرم آبادی دبیر کمیته تعیین مصادیق و از مخالفان اصلی تلگرام روبه رو شد. او گفت: رفع فیلتر تلگرام تا جمعه صحت ندارد و فیلترینگ تلگرام قطعی و دائمی است. اما شاید مهم‌تر از تلگرام بحث اختلال در فیلترشکن‌ها بود که انتقادات گسترده‌ای را به خصوص در میان صاحبان کسب وکارهای اینترنتی برانگیخته است. با توجه به تحریم‌های فناوری که از سوی شرکت‌های فناوری علیه کاربران ایرانی اعمال شده تنها راه برای دسترسی به سرویس‌های خارجی استفاده از فیلترشکن‌ها بوده اما بلافاصله بعد از فیلترینگ تلگرام اختلالات وسیعی در فیلترشکن‌ها هم به وجود آمده که دامنه این اختلالات دسترسی بسیاری از کسب و کارها و کاربرانشان را به سرویس‌های اینترنتی با دشواری‌های زیاد مواجه کرده است.

دولت و مجلس به دنبال بازگشایی توییتر

با این حال دولت و مجلس از ابتدای این هفته حرکتی را برای رفع فیلتر توییتر آغاز کرده‌اند. به گفته آذری جهرمی توییتر در جریان انتخابات سال ۸۸ با حکم کارگروه تعیین مصادیق مسدود شد. ابلاغیه فیلترینگ توییتر که بر اساس آن این شبکه فیلتر شد هم از کمیته تعیین مصادیق به وزارت ارتباطات رسیده است. با این حال در سال ۹۶ یک بازپرس در مشهد با بیان اینکه بخش‌هایی از توییتر فیلتر نیست، دوباره خواستار فیلتر آن شده است. آذری جهرمی در این زمینه می‌گوید: بازپرس مشهد صلاحیت محلی دارد و اظهار نظر او در حیطه شهر مشهد می‌تواند باشد. او همچنین خواستار بررسی رفع فیلترینگ توییتر در کمیته تعیین مصادیق شده است. توییتر به رغم فیلترینگ طی سال‌های اخیر به شکل وسیع از سوی دولتمردان و مقامات ارشد حکومت و بسیاری از نمایندگان مجلس مورد استفاده قرار گرفته است. یک عضو کمیسیون صنایع و معادن در مجلس با اعلام موافقتش نسبت به «نامه مشترک ۶ وزیر و دو نماینده مجلس» در مورد رفع فیلتر توییتر به «دنیای اقتصاد» گفت: برداشتن فیلترینگ توییتر هیچ تبعات منفی یا ریسکی برای کشور ندارد.

حمیده زرآبادی ضمن مخالفت با محدود کردن تکنولوژی در هر سطحی بیان کرد: تکنولوژی باید مورد استفاده افراد قرار بگیرد، همانطور که در حال حاضر بخش قابل توجهی از مسوولان، از توییتر استفاده می‌کنند. از نظر آنها، از آنجا که توییتر یک راه سریع و صریح برای اظهار نظر است، جزو کاربران این شبکه اجتماعی هستند. مسدودسازی توییتر آن هم زمانی که مسوولان در آن فعالیت دارند، با تبعاتی همراه است. نخست آنکه ترویج بی‌قانونی است. به‌طوری که آنها با وجود فیلترینگ، از آن استفاده می‌کنند و با این عمل به شکلی افراد را به دور زدن قانون تشویق می‌کنند.

به گفته زرآبادی به هر حال، وقتی این رفتارهای متناقض در این سطح مشاهده می‌شود، پس بهتر است نه تنها درخصوص توییتر، بلکه در هیچ تکنولوژی دیگری محدودیتی نباشد و به جای آن فرهنگ‌سازی صورت بگیرد و نحوه استفاده درست آموزش داده شود که قطعا می‌تواند سیاست موفق‌تری باشد. به نظر من استفاده عموم افراد از توییتر، وقتی قابل طرح است که به هیچ وجه دسترسی به آن امکان‌پذیر نباشد. زیرا در همان شرایط فیلترینگ هم اگر فردی خواستار استفاده از این اپلیکیشن باشد، می‌تواند به مسیر دستیابی به کاربرد آن دست پیدا کند. در صورت رفع فیلترینگ، کسانی که در واقع فعال هستند، راحت تر فعالیت خود را انجام می‌دهند و پیش‌بینی می‌کنم در صورت بازگشایی توییتر تنها پنج تا ۱۰درصد تعداد کاربران آن در کشور افزایش می‌یابد. وی ادامه داد: با این حال، رفع فیلتر توییتر تبعات منفی برای کشور ندارد، به‌طوری که در حال حاضر با وجود محدودیت‌های دسترسی، شاهد استفاده از آن هستیم و مشکل ساز هم نبوده است. این شبکه اجتماعی با توجه به خدماتی که ارائه می‌دهد، مخاطبانش را جذب می‌کند. همچنین یکی از امضا‌کنندگان نامه به دادستان برای رفع فیلتر توییتر به «دنیای اقتصاد» گفت: این نامه با توجه به شرایط فعلی بوده که به دنبال فیلترینگ تلگرام به وجود آمده است.

زیرا فیلترینگ این پیام‌رسان یک بار روانی مبنی بر محدودیت استفاده از شبکه‌های اجتماعی در کشور ایجاد کرده و این اعمال محدودیت را به شبکه‌های داخلی ارتباط دادند. رمضانعلی سبحانی‌فر گفت: توییتر یک رسانه محسوب می‌شود و ماهیت آن با تلگرام متفاوت است و می‌توان مواضع متفاوتی نسبت به آن گرفت. این در حالی است که شبکه‌های داخلی نمی‌توانند تمام سلایق جامعه و خواسته‌های آنها درخصوص دسترسی به اخبار و اطلاعات را تامین کنند. همان‌طور که در نامه قید شده، در این شرایط، اگر توییتر رفع فیلتر شود، می‌تواند به‌عنوان یک رسانه در اختیار مردم باشد. همچنین از طرفی، توییتر با توجه به سیستمی که دارد، فضای این رسانه را کنترل می‌کند. این عضو کمیسیون صنایع و معادن در مجلس اشاره کرد: این نامه از این جهت بوده که بتوانیم بار روانی ایجاد شده در جامعه را کم کنیم. رفع فیلتر توییتر می‌تواند انحصار را بشکند به‌طوری که بخشی از کاربران تلگرام به سمت این شبکه بروند. به هر حال، تا زمانی که شبکه و پیام‌رسان‌های داخلی ظرفیتشان را بالا ببرند و خدمات بهتری را ارائه بدهند، حضور توییتر می‌تواند خوب باشد و این شبکه اجتماعی آزادانه در اختیار مردم قرار بگیرد.