بلاتکلیفی بازار موبایل

فرزاد یزدیان کاشانی کارشناس ارشد صنایع مخابراتی با اعلام آغاز طرح رجیستری از ۲۸ مهرماه امسال التهابات ویژه‌ای در بازار موبایل ایران ایجاد شده است. از جمله این التهابات بالا رفتن قیمت گوشی موبایل قبل از شروع طرح رجیستری است. همچنین عوامل عدیده‌ای مانند بالا رفتن قیمت ارز،حذف ارز مبادله‌ای واردکنندگان قانونی تلفن همراه، بسته شدن مرزهای غربی کشور در اثر حوادث اخیر منطقه کردستان عراق،پیچیده و طولانی شدن روال ترخیص واردات قانونی از گمرک با توجه به تغییرات ایجاد شده دراین سیستم و شروع طرح رجیستری بر گسترش چالش در این بازار افزوده است.

در حال حاضر بازار موبایل با رکود مواجه شده است، چراکه فروشندگان در سطح فروش عمده و خرد با توجه به اینکه زمان اجرای طرح مشخص نیست و فروشندگان تلفن همراه به‌رغم اینکه از افزایش قیمت تلفن همراه اطلاع دارند از خرید جنس جدید خودداری می‌کنند و در نگهداری اجناس داخل مغازه هم رغبتی از خود نشان نمی‌دهند؛ این اجناس در حال حاضر مانند گلوله آتش می‌ماند که سرمایه‌گذاری روی آنها ریسک بالایی دارد.

در حال حاضر سود فروش تلفن همراه در عمده‌فروشی در بهترین حالت بین ۲ تا ۳ درصد و در مغازه‌ها بین ۷ تا ۱۰ درصد است و با در نظر گرفتن ریسک از سرویس خارج شدن گوشی موبایل از شبکه تلفن همراه و پرداخت ۱۵ درصد تعرفه واردات به‌علاوه مالیات بر ارزش افزوده به حساب گمرک جمهوری اسلامی ایران برای فعال شدن تلفن همراه برای گوشی‌های قاچاق بعد از اجرای طرح متوجه خواهیم شد نگهداری موبایل در مغازه چه در سطح کلان و چه در سطح خرد صرفه اقتصادی ندارد.

از سوی دیگر این موارد باعث سرگردانی خریداران تلفن همراه نیز شده است چون خریداران از یکسو با افزایش قیمت تلفن همراه در بازار مواجه شده‌اند و از سوی دیگر بیم این می‌رود گوشی که مصرف‌کننده نهایی خریداری می‌کند از شبکه خارج شود و خریدار در این رابطه به زحمت بیفتد.در همین حال واردکنندگان قانونی هم نتوانسته‌اند نیاز بازار را کاملا تامین کنند و تمامی مدل‌ها از برندهای مختلف با گارانتی‌های معتبر در سطح عرضه موجود نیست، زیرا همزمان با اجرای این طرح پیچیدگی‌هایی برای واردکنندگان قانونی هم از قبیل طولانی شدن زمان ترخیص کالا از گمرک و حذف ارز مبادلاتی و بالا رفتن قیمت ارز ایجاد شده که این واردکنندگان هم نتوانسته‌اند به‌طور کامل نیاز بازار را مرتفع کنند.

با وجود این اگر طرح رجیستری این بار به‌صورت صحیح و کامل اجرا شود اتفاقات خوبی برای بازار موبایل ایران خواهد افتاد. برخی از مزایای اجرای این طرح شامل اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی (رعایت استاندارد، شفافیت در توزیع، مدیریت مخاطرات اقتصادی، جلوگیری از فعالیت‌های فسادزا، اصلاح نظام درآمدی)، تحقق درآمدهای دولت، جلوگیری از فرار مالیاتی واردکنندگان از مبادی غیررسمی، جلوگیری از سرقت و حوادث و افزایش امنیت گوشی‌ها، ایجاد اشتغال در نمایندگی‌های رسمی، ایجاد رغبت در سرمایه‌گذاری، برخورداری مصرف‌کننده از خدمات پس از فروش، تضمین ایمنی گوشی و سلامت مردم و امکان ردیابی و شناسایی سیم‌کارت‌های بیگانه و تلفن‌های ثبت‌نشده است.