تغییر الگوی تقاضا در بازار خرما

گفت و گوی «دنیای‌اقتصاد» با فروشنده‌‌‌ها حاکی از افزایش تقاضا برای این میوه‌‌ سرزمین‌‌‌های آفتابی است «اما در حجم کمتر.» همین ‌طور افزایش هزینه‌‌‌‌‌‌هایی همچون حمل‌‌‌ونقل و دستمزد کارگر باعث شده قیمت‌ها نسبت به سال گذشته حدود ۲۰درصد افزایش پیدا کند.

 خرما در باغ چند؟

خرما نسبت به سال گذشته حدود ۲۰ درصد نوسان قیمتی داشته ‌‌‌است. جست‌وجوی «دنیای‌اقتصاد» درفروشگاه‌‌‌های خرده‌‌‌فروشی نشان می‌دهد قیمت هر کیلو خرما که سال گذشته به طور متوسط ۳۵هزار تومان فروخته می‌‌‌شد، امسال به ۴۰هزار تومان رسیده ‌‌‌است. یکی از فروشندگان درمورد دلیل افزایش قیمت این میوه پرانرژی می‌‌‌گوید: «علاوه بر اینکه کشاورز نرخ را بالا برده هزینه‌‌‌های حمل‌‌‌ و نقل و کارگر هم افزایش پیدا کرده‌‌‌ و روی نرخ خرما در بازار تاثیر گذاشته‌‌‌است.» به گفته این فروشنده میزان تقاضای خرما در دوران کرونا افزایش یافته «اما از حجم خرید کم شده است. برای مثال قبلا مشتری‌‌‌های ثابت خریدهای ثابتی داشتند در صورتی‌که الان مشتری بیشتر شده اما حجم کمتر. کرونا خرما را محبوب‌‌‌تر کرد.»

فروشنده دیگری هم از هزینه‌‌‌های خرده‌‌‌فروشی می‌‌‌گوید: «ماهانه کلی اجاره مغازه می‌‌‌دهیم، مشتری می‌‌‌آید نیم‌‌‌کیلو خرید می‌کند؛ سود آنچنانی ندارد. مگر اینکه سفارش عمده‌ای از شهرستان باشد وگرنه خریدها همه در حد نیم‌‌‌کیلو و یک‌‌‌کیلو است.» به گفته این فروشنده مردم به خرمای فله «اعتماد کمتری دارند و سعی می‌کنند خرمای بسته‌‌‌بندی بخرند. البته هنوز هستند کسانی که اعتقاد دارند فله آن بهتر است.» گفت وگوی «دنیای اقتصاد» با یکی از کشاورزان جنوبی هم نشان می‌دهد قیمت‌ها در نخلستان‌‌‌های جنوب نسبت به سال گذشته تغییر زیادی نداشته‌‌‌ است.

غلامعباس رستمی درباره نرخ خرید خرما در تابستان سال گذشته گفت: «امسال در حالی قیمت هرکیلو خرما به طور متوسط ۱۳هزار تومان بود که دستمزد کارگر از ۱۵۰هزار تومان به ۲۵۰هزار تومان رسیده و هزینه بسته‌‌‌بندی هم افزایش داشته‌‌‌است. قبلا هزینه کارتن آنقدر زیاد  نبود که در مخارج مشکلی ایجاد کند اما الان کوچک‌ترین هزینه‌‌‌ای تاثیر گذاراست.»

  خرما در فروشگاه‌‌‌ها چند؟

گفت‌وگوی ما با فروشگاه‌‌‌هایی که خرما عرضه می‌کنند نشان می‌دهد متوسط قیمت هر کیلو خرما در سطح شهر تهران به ۴۰ هزار تومان رسیده . البته بسته به نوع خرما و منطقه فروشگاه‌‌‌ها قیمت‌ها تغییر می‌کند. برای مثال فروشگاهی در خیابان کارگر شمالی هرکیلو خرمای کبکاب را ۳۰تا ۳۸هزار تومان و نمونه دست‌‌‌چین آن را ۶۵هزار تومان و خرمای مضافتی را هم ۴۵هزار تومان می‌فروشد. فروشگاه دیگری در خیابان کریم‌‌‌خان «خرمای رطب لوکس را که برای مراسم‌ها استفاده می‌شود» ۳۵هزار تومان ، خرمای کبکاب را ۴۵هزار تومان و مضافتی را ۳۵ تا ۶۰هزار تومان قیمت زده ‌‌‌است. همین‌طور جست‌وجوی «دنیای اقتصاد» حاکی از صدرنشینی کبکاب و مضافتی در تقاضا است. یکی از فروشندگان در این ‌‌‌باره می‌‌‌گوید: «نوع خرما به سلیقه مشتری بستگی دارد.

اگر برای استفاده در مراسم باشد معمولا از خرمای رطب و مضافتی استفاده می‌کنندو برای مصرف شخصی از مضافتی و کبکاب.» به گفته این فروشنده در انواع مختلف خرما روی هم رفته تقاضای مضافتی بیشتر از نمونه‌‌‌های دیگر است. البته «خرمای صادراتی هم در بازار عرضه می‌شود که حدود ۶۰ تا ۷۰هزار تومان قیمت دارد.» به گفته این فروشنده تقاضای خرمای پیارم (خشکبار) هم از زمان شیوع کرونا افزایش یافته‌‌‌است: «قبلا فقط نزدیک شب یلدا یا عید فروش رطب یا خرمای خشک بیشتر می‌‌‌شد اما  با شیوع کرونا فروش مغز بادام و گردو و خرما خشک و امثال این خشکبار به شکل محسوسی بیشتر شد.»

  افزایش تولید همراه با نوسان قیمتی

به گفته یکی از فعالان بازار امسال تولید خرما در شهرستان بم ۲۰درصد افزایش داشته‌‌‌است. مقداد تکلوزاده گفت: « سال گذشته شاهد افزایش تولید بودیم چون هم بارندگی مطلوب بود و هم آفت کمتر به محصول آسیب زد ضمن اینکه پدیده خشکیدگی خرما نیز کاهش داشت در واقع با  افزایش حجم تولید مواجه بودیم.» به گفته او در این شرایط افت قیمت محصول در باغ‌‌‌ها «در حالی که هزینه‌‌‌ها گاه تا ۷۵ درصد افزایش یافته بسیار عجیب است و کشاورزان را تحت فشار قرار داده است.» البته نسبت به نوسان قیمتی که بقیه کالاها تجربه کردند افزایش حدود ۲۰درصدی تغییر متعارفی به ‌‌‌نظر می‌‌‌رسد.