البته آجیل نسبت به بقیه اجناس افزایش نرخ تقریبا معقولی داشته است. به سبب خارج شدن نهاده‌های کشاورزی همچون کود، سم و مکمل‌های کشاورزی از سبد ارز ۴۲۰۰تومانی هزینه‌های تولید افزایش قابل‌توجهی داشته است که باعث شده آجیل امسال وزن کمتر و هزینه بیشتری نسبت به سال‌های قبل داشته باشد. آجیل نرخ‌گذاری رسمی ندارد و براساس عرضه و تقاضا و همچنین تغییرات نرخ ارز قیمت آن را تعیین می‌کنند؛ به گفته رئیس اتحادیه آجیل و خشکبار هیچ کمبودی در واحدهای فروش وجود ندارد و قیمت آجیل نسبت به سال گذشته ۴۰ درصد افزایش یافته است. 

 پسته کیلویی ۲۰۸ هزار تومان

پسته به‌عنوان اصلی‌ترین ولی گران‌ترین قلم ظرف آجیل افزایش قیمت قابل‌توجهی را تجربه کرده که با توجه به نرخ ارز و هزینه‌های تولید، دور از انتظار نبود. براساس آمار امسال نزدیک به ۸۵ هزار تن پسته تولید شده که از این میزان در سه ماه نخست سال ۲۱ هزار و ۷۰۰ تن به ارزش ۱۵۴ میلیون و ۱۲۸ هزار و ۹۰۱ دلار روانه بازارهای صادراتی شده است. پسته صادراتی، پسته درجه دو و سه است و پسته به اصطلاح خندان و درشت به بازارهای داخلی راهی می‌شود. شب یلدای سال گذشته پسته بسته به نوع و کیفیت بین ۱۰۰ تا ۱۳۰ هزار تومان فروخته شد که امسال به سبب بالا رفتن هزینه‌های تولید به ۲۰۰ هزار تومان رسیده است. براساس مشاهدات میدانی خبرنگاران «دنیای‌اقتصاد»، پسته شب یلدای امسال بسته به نوع آن از کیلویی ۲۰۸ هزار تا ۳۱۶ هزار تومان نرخ‌گذاری شده است. کشاورزان کرمانی پاییز امسال نسبت به قیمت پایین فروش پسته اعتراض داشتند. هر سال قیمت داخلی و حتی جهانی توسط شرکت تعاونی پسته تعیین می‌شد که با غیرفعال شدن این شرکت و افزایش عرضه پسته آمریکا به بازار جهانی، این کشور تعیین‌کننده قیمت پسته در بازارهای بین‌المللی شده است. کشاورزان پسته در جلسه‌ای که با اتاق بازرگانی داشتند خواستار تعیین نرخ پسته به دلار شده‌اند. برای مثال اگر نرخ پسته در بازارهای جهانی ۶ دلار است پسته باید از کشاورز با احتساب هزینه حمل‌ونقل ۱۶۰ هزار تومان خریداری شود که کیلویی ۲۰۰ هزار تومان به‌دست مصرف‌کننده داخلی برسد. تحریم‌ها و مشکلات مراودات بانکی باعث شد که صادرکنندگان و تجار بزرگ پسته تمایل چندانی به صادرات نداشته باشند. البته در جلسه اخیر دولت قرار بر این شد که نرخ دلار نیمایی به بازار آزاد نزدیک‌تر شود و در این صورت می‌توان به دوباره جان گرفتن صادرات پسته امیدوار بود. از صادرات این محصول پرطرفدار که بگذریم متولیان شرکت تعاونی پسته نسبت به تامین بازار شب یلدای امسال اطمینان‌خاطر داده‌اند. 

 بادام زمینی ۷۴ هزار و ۸۰۰تومان

مشاهدات میدانی ما حاکی از فروش بادام زمینی شب یلدا کیلویی ۷۴ هزار و ۸۰۰ تومان است. این قلم از آجیل شب یلدا در سال گذشته کیلویی ۴۰ هزار تومان فروخته شد که نشان از افزایش کمتر از دو برابری بادام زمینی دارد. همین‌طور بادام درختی که در سال گذشته کیلویی بین ۱۴۰ تا ۱۷۵ هزار تومان فروخته می‌شد امسال در بازه ۲۸۰ تا ۳۲۰ هزار تومان فروخته می‌شود. بادام هندی نیز که طرفداران خاص خود را دارد، درحالی امسال کیلویی ۳۱۰ هزار تومان فروخته می‌شود که شب یلدای سال گذشته ۱۶۰ هزار تومان نرخ‌گذاری شده بود. فندق نیز بین ۱۸۰ تا ۲۱۰ هزار تومان فروخته می‌شود. این آجیل در شب یلدای سال گذشته کیلویی ۱۰۰ هزارتومان نرخ خورده بود. البته فندق شور با ۲۰ هزار تومان اختلاف قیمت فروخته می‌شود و فندق با پوست ۴۰ درصد زیر قیمت محصول یعنی نزدیک به ۸۰ هزار تومان. گردوی ظرف آجیل شب یلدا از ۲۵۰ هزار تومان شروع می‌شود، درحالی‌که در آخرین شب پاییز سال گذشته ۱۵۰ هزار تومان فروخته شد. 

 تخمه‌ آفتابگردان ۶۰ هزارتومان

تخمه آفتابگردانی که سال گذشته کیلویی ۲۰ تا ۳۰ هزار تومان فروخته می‌شد امسال بین ۵۰ تا ۶۰ هزار تومان نرخ‌گذاری شده است. تخمه کدو نیز به بالای ۱۰۰ هزار تومان رسیده و بسته به نوع آن تا ۱۳۰ هزار تومان هم فروخته می‌شود. نخودچی و کشمش هم که در سال گذشته از ۳۰ هزار تومان شروع می‌شد امسال به ۵۰ هزار تومان رسیده و بسته به نوع تا ۶۵ هزار تومان هم قیمت خورده است. کشمش کیلویی ۶۰ هزار تومان نرخ خورده است و توت خشک هم بین ۱۷۸ تا ۲۳۹ هزار تومان فروخته می‌شود. همچنین تابلوی آجیل‌فروشی‌ها قیمت مویز با هسته را کیلویی ۴۰ هزار تومان و مویز بدون هسته را ۱۵۰ هزار تومان ثبت کرده‌اند. آجیل مخلوط شب یلدا شامل پسته، کشمش، مویز، بادام زمینی، توت خشک، پسته اکبری و فندق، در صورتی‌که از جنس درجه یک استفاده شده باشد کیلویی ۲۳۰ هزار تومان نرخ‌گذاری شده است. البته فروشندگان بسته به سلیقه و ذائقه مشتری‌های خود و همین‌طور کمیت و کیفیت اقلام استفاده شده در مخلوط شب یلدا قیمت‌گذاری‌های متفاوتی انجام داده‌اند.

 افزایش ۴۰ درصدی نسبت به سال گذشته

در بازار آجیل نرخ‌گذاری رسمی وجود ندارد و کالا براساس عرضه و تقاضای بازار و همچنین نرخ ارز قیمت‌گذاری می‌شود. مصطفی احمدی رئیس اتحادیه آجیل و خشکبار تهران در این باره به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: «به‌دلیل اینکه نرخنامه مصوبی برای آجیل نداریم نمی‌توان نرخ‌گذاری دقیقی را به مردم ارائه داد. قیمت آجیل براساس میزان عرضه و تقاضا و همین‌طور شرایط نرخ ارز تعیین می‌شود. البته باید توجه داشت که هزینه‌های تولید افزایش پیدا کرده و آجیل و خشکبار هم مثل همه اجناس افزایش قیمت داشته است.» او می‌گوید: «بسیاری از کالاهای اساسی خانوارها تا ۱۰۰ درصد هم گران شده، درحالی‌که آجیل ۴۰ درصد افزایش قیمت داشته است که آن هم به سبب بالا رفتن دستمزد کارگر است. همان‌گونه که گفتم نمی‌توان برای آجیل نرخ‌ دقیقی مشخص کرد اما فعالان بازار سعی می‌کنند پسته را کیلویی ۲۰۰ هزار تومان بفروشند نه بیشتر.»

 ظرف آجیل امسال

اگر یک خانواده چهارنفره برای ظرف آجیل شب یلدا از هر قلم نیم کیلو بخرد چقدر باید هزینه کند؟ این خانواده برای پسته به‌طور متوسط باید ۱۰۰ هزار تومان هزینه کند. همچنین برای بادام زمینی ۳۵ هزار تومان، بادام هندی ۱۵۰ هزار تومان و بادام درختی ۱۲۰ هزار تومان کنار بگذارند. همین‌طور برای تخمه شب یلدا به‌طور متوسط باید ۳۰ هزار تومان هزینه کنند. با احتساب هزینه ۵۰ هزار تومانی مویز، ۶۰ هزار تومانی کشمش و نخودچی و کشمش ۵۰ هزار تومانی، این خانواده چهارنفره برای ظرف آجیل شب یلدای امسال باید حدود ۴۸۵ هزار تومان درنظر بگیرد. این درحالی است که با توجه به قیمت‌های بیان شده همین ظرف آجیل شب یلدا در سال گذشته بین۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان تامین می‌شد. مشاهدات ما از میزان خرید آجیل شب عید نشان می‌دهد به جز قیمت‌ها، مردم نگران ابتلا به کرونا هم هستند و به‌نظر می‌رسد شب یلدای خود را در جمع‌های کوچک و کم‌تعداد خانوادگی سر کنند.