«دنیای‌اقتصاد» گزارش می‌دهد
سبد میوه یلدایی چند؟
همین‌طور قیمت مرکبات این سبد نیز به بیش از ۱۰ هزار تومان در هر کیلو رسیده است. به سبب خارج شدن نهاده‌های کشاورزی از لیست دریافت‌کنندگان ارز دولتی هزینه‌های تولید در این حوزه افزایش قابل‌توجهی داشته است، اما کشاورزان می‌گویند که نرخ‌گذاری کنونی میوه را به جای متولیان دولتی یا تولیدکنندگان، واسطه‌گرها و دلالها انجام می‌دهند.
هندوانه کیلویی ۴ هزار تومان
میوه‌فروشی‌های مرکز شهر تهران هندوانه شب یلدا را کیلویی ۴ هزار و ۵۰۰ تومان می‌فروشند، یعنی حدود دو برابر سال گذشته؛ در آذر پارسال هندوانه کیلویی یک هزار و ۷۰۰ تومان نرخ‌گذاری شد. مشاهدات «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد دلایل گرانی هندوانه نسبت به سال گذشته کاهش سطح زیر کاشت و همین‌طور بالا رفتن هزینه‌های تولید است. هندوانه محصولی بسیار آب‌بر است و با توجه به شرایط خشکسالی که کشور در آن قرار دارد از ۵ سال پیش محدودیت‌هایی برای کاشت هندوانه در مناطق جنوبی کشور اعمال شد. این محدودیت‌‌ها باعث کاهش سطح زیر کشت و عرضه در بازار و همچنین تغییر کارکرد زمین‌‌های زیر کشت هندوانه شد. البته تمرکز این کاهش تولید روی صادرات بود و کمبودی در بازار داخلی ایجاد نکرد و هندوانه شب یلدای ایرانیان تامین است. براساس آمار در سال گذشته نزدیک به ۹۰۰ هزار تن هندوانه و خربزه صادر شده است که بیشتر از ۵۰ درصد میزان تولیدی هندوانه در کشور است. هندوانه درجه یک شب یلدای امسال ۴ هزار و ۵۰۰ تومان نرخ‌گذاری شده است.
افزایش قیمت انار
در سال گذشته نزدیک به ۹۰۰ هزار تن انار در کشور تولید شده است و آمارها نشان می‌دهد هر ساله ایران بین ۱۵ تا ۳۵ هزار تن انار صادر می‌کند که البته به سبب افزایش نرخ ارز و جذابیت بازارهای صادراتی به نظر می‌رسد امسال عدد بیشتری ثبت شده باشد. انار در آذر سال گذشته کیلویی ۷ هزار و ۵۰۰ تومان نرخ‌گذاری شد، اما امسال به بالای ۲۰ هزار تومان رسیده است. به سبب خارج شدن نهاده‌های کشاورزی از لیست دریافت‌کنندگان ارز دولتی، قیمت این اقلام گاه تا ۴ برابر هم افزایش داشته که در کنار افزایش کرایه حمل‌ونقل و دستمزد کارگران پازل دلایل گرانی بازار میوه تکمیل می‌شود. یکی از باغداران به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید درحالی انار در شهرهای مرکزی کشور از مرز ۲۰ هزار تومان گذشته که دلالها آن را از کشاورز کیلویی ۵ هزار تومان می‌خرند. مشاهدات میدانی ما نشان می‌دهد انار شب یلدا بسته به نوع و کیفیت از ۲۰ تا ۲۵ هزار تومان نرخ‌گذاری شده است.
قیمت مرکبات
با شرایطی که شیوع کرونا ایجاد کرده، احتمالا امسال پرتقال و لیمو جزو لاینفک سفره یلدای همه ایرانیان است. سالانه نزدیک به ۵ میلیون تن مرکبات در کشور تولید می‌شود. پرتقال در آذر سال گذشته کیلویی ۷ هزار تومان فروخته شد و شب یلدای امسال ۱۳ هزار و ۵۰۰ تومان. البته پرتقال درجه دو و سه بین ۸ هزار و ۵۰۰ تا ۱۰ هزار تومان نرخ‌گذاری شده است. همین‌طور لیموشیرین ۱۵ هزار تومان فروخته می‌شود که نشان می‌دهد نسبت به مدت مشابه در سال گذشته ۵۰ درصد افزایش قیمت داشته است. کشاورزان مازندرانی و جنوبی نسبت به تامین بازار شب یلدا و حتی شب عید اطمینان خاطر داده‌اند اما به نظر می‌رسد صادرات بی‌رویه این محصول روی قیمتی که به‌دست مصرف‌کننده داخلی می‌رسد تاثیر قابل‌توجهی گذاشته است چراکه جذابیت بازارهای صادراتی باعث شده بسیاری از فعالان میوه عرضه به بازارهای خارجی را به داخلی ترجیح دهند اما ناظران بازار میوه می‌گویند کمبودی پیش رو نخواهد بود. نارنگی درجه یک نیز کیلویی ۱۸ هزار تومان فروخته می‌شود درحالی‌که براساس اطلاعات مرکز آمار ایران در آذر سال گذشته به‌طور متوسط ۸ هزار تومان نرخ خورده است.
امسال در استان‌های آذربایجان‌شرقی و آذربایجان غربی نزدیک به یک میلیون و ۷۰ هزار تن سیب تولید شده و مدیر کل دفتر میوه‌های سردسیری و خشک وزارت جهاد کشاورزی ذخیره سیب این وزارتخانه را در سال جاری یک میلیون و ۳۰۰ هزار تن اعلام کرده است. سیب نسبت به آذر سال گذشته با قیمتی بیشتر از دوبرابر فروخته می‌شود که علت آن بالا رفتن هزینه‌های تولید اعم از کود، سم و مکمل‌های کشاورزی است. سیب درختی در آذر سال گذشته کیلویی ۶ هزار و ۸۰۰ تومان فروخته شد و شب یلدای امسال به ۱۷ هزار تومان رسیده است. مشاهدات میدانی خبرنگاران «دنیای‌اقتصاد» از بازار شب یلدای میوه حاکی از فروش سیب درختی زرد به قیمت ۱۹ هزار و ۵۰۰ و سیب قرمز ۱۷ هزار تومان است. البته این میوه در میادین میوه‌‌وتره‌بار بین ۹ هزار و ۵۰۰ تا ۱۲ هزار تومان فروخته می‌شود. کیوی نیز به‌عنوان یکی از محصولات پرفروش شب یلدا کیلویی ۱۹ هزار تومان نرخ‌گذاری شده است. این درحالی است که شب یلدای سال گذشته این میوه بسته به کیفیت محصول بین ۴ هزار و ۵۰۰ تا ۸ هزار تومان فروخته شده بود.
از هر میوه یک کیلو
یک خانواده چهار نفره برای میوه شب یلدا چقدر باید هزینه کند؟ به‌عنوان پیش‌فرض، برای سبد میوه این خانواده چهار نفره از هر میوه یک کیلو را در نظر می‌گیریم؛ به جز هندوانه که دو کیلو حساب می‌شود. یک هندوانه دو کیلویی ۱۰ هزار تومان برای این خانواده تمام می‌شود. همین‌طور برای خرید یک کیلو سیب درختی زرد ۱۹ هزار تومان، پرتقال ۱۳ هزار تومان، لیموشیرین ۱۵ هزار تومان، نارنگی ۱۸ هزار تومان، انار ۲۵ هزار تومان و کیوی ۱۹ هزار تومان باید کنار بگذارد. جمع این سبد میوه ۱۱۹ هزار تومان می‌شود که با توجه به قیمت سال گذشته این سبد میوه نشان از افزایش بیش از دوبرابری دارد. براساس گزارش مرکز آمار ایران، تورم خوراکی‌ها در آبان ماه بیشترین فشار را به خانوادههای ایرانی آورده که در دسته میوه و خشکبار ۲۰ درصد نسبت به ماه قبل بوده است. البته با توجه به بالا رفتن هزینه‌های تولید و خارج شدن بسیاری از اقلام کشاورزی همچون نهاده‌ها و مکمل‌ها از لیست شماره یک که ارز دولتی دریافت می‌کرد، این افزایش قیمت طبیعی است. موضوع توان پایین خرید مردم است که باعث شده اختلاف بین جیب خانوارها با قیمت‌ها بیشتر از قبل شود.
