گزارش میدانی «دنیای‌اقتصاد» از گرانی کالای خواب
کابوس خواب راحت
مشکل اصلی کرایه مغازه است
یکی از فروشندگان خیابان جمهوری به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «همه می‌دانند که کرونا با اقتصاد جهان چه کار کرده اما شرایط ما متفاوت است؛ چراکه بازار واقعا افسارگسیخته شده و قیمت‌ها روزبه‌روز گران‌تر می‌شود. در چنین شرایطی خریدوفروشی انجام نمی‌شود.» به گفته قربانی «کالای خواب از اقلام الزام‌آور و واجب نیست و در زمانی‌که مردم برای تامین مایحتاج مهم و اصلی زندگی با مشکلات زیادی روبه‌رو هستند توقع دارید شرایط بازار تشک، لحاف و تخت چگونه باشد؟» او مردی میانسال با موهای جوگندمی و هیکلی درشت است. به شاگردش اشاره می‌کند: «دوتا شاگرد داشتم و الان شده یکی. نمی‌توانم حقوق دو شاگرد را بدهم. مشتری که خرید می‌کند خودم سر دیگر تشک را می‌گیرم و بار می‌زنیم. چاره چیست؟ فعلا باید با این شرایط کنار آمد. مردم هم وقتی نیاز مبرم نداشته باشند جنس ما را نمی‌خرند.» قربانی می‌گوید یکی از مشکلات اصلی و اساسی ما اندازه مغازه است: «یکی از الزامات فروشگاه‌های کالای خواب سایز و اندازه مغازه است که قاعدتا کرایه بیشتری برای آن هزینه می‌شود. وقتی یک لباس‌فروش به کسادی می‌خورد مغازه را می‌بندد و شاید اجناس را در انباری خانه‌اش هم بتواند جا بدهد. اما در صنف ما اگر مجبور به بستن مغازه باشی به سبب سایز بزرگ کالا، تشک و تخت، کاسب باید به فکر یک انبار بزرگ برای دپو سرمایه‌اش هم باشد که عملا به اندازه همان مغازه بزرگ هزینه دارد. پس کاری نمی‌تواند بکند الا اینکه جنسش را به هر قیمتی که شده بفروشد.» قربانی کمی روی صندلی چرمی پشت میز جابه‌جا می‌شود: «دخل نسبت به پارسال نصف شده، امسال حداقل ۵۰ درصد کمتر کاسبی کرده‌ام. منتها بخش بزرگی از این ۵۰ درصد کرایه مغازه است. همان‌طور که گفتم کسی که تشک می‌فروشد به سبب سایز بزرگ جنس نمی‌تواند مغازه کوچک‌تری بگیرد یا کرکره را پایین بکشد و جنس را به راحتی انبار کند. کاهش درآمد و افزایش اجاره بهای مغازه‌ها واقعا کمر من و همکارانم را شکسته. کل این شغل و درآمدش تحت‌الشعاع کرایه مغازه است.» فروشنده دیگری هم می‌گوید نسبت به سال گذشته ۴۰درصد کاهش فروش داشته است: «مردم پول ندارند خرید کنند، قیمت اجناس هم بین ۳۰ تا ۴۰ درصد گران‌تر شده و همین باعث کسادی بازار شده است.» ایمانی که مردی میانسال است درباره دلایل گرانی تشک گفت: «مهم‌ترین و اصلی‌ترین دلیل گرانی تشک کمبود مواد اولیه است. موادی مثل پلمیون دیگر به سختی وارد می‌شود، از طرفی جهش ارزی هم باعث شده که روزبه‌روز قیمت آن بالا برود. تولیدکنندگان در تولید فوم و اسفنج هم مشکل دارند چراکه این مواد هم وارداتی هستند و با توجه به شرایط تحریمی و نرخ ارز یا به سختی پیدا می‌شوند یا اصلا گیر نمی‌آیند.»
گرانی غیرمنطقی
فروشنده دیگری در خیابان میرزای شیرازی می‌گوید بیشتر از ۵۰ درصد کاهش درآمد داشته در حالی که قیمت‌ها به همین میزان افزایش داشته است. محمودی که پیرمردی کوتاه‌قد و درشت است معتقد است دلار و کرونا «تا حدی روی بازار اثر داره. اما تولیدکننده‌ها بی‌رحمانه قیمت‌ها را گران می‌کنند.» او از پشت میز چوبی‌اش به یکی از تشک‌ها که برند درشتی روی آن حک شده اشاره می‌کند: «این برند از اول سال تاکنون سه بار، هر دفعه ۲۰ درصد، قیمت جنس را گران کرده. تمام خانواده‌اش هم خارج از کشور است و اصلا متوجه نیستند که مردم نمی‌توانند بخرند.» او استکان چای را برمی‌دارد: «همه هم می‌گویند وارداتی است و دلار گران شده. خب بخشی از مواد اولیه وارداتی است نه همه مواد. این شده بهانه همه برای گران‌فروشی. پتروشیمی داخلی که قیمت موادش را چندبرابر کرده که دیگر داخل کشور است. آنها چرا قیمت را این‌قدر گران کردند؟» حرف‌های محمودی که تمام می‌شود؛ پیرمردی که کنار میزش نشسته ادامه می‌دهد: «من یک کارمند بازنشسته‌ام. الان آمدم تشک بگیرم می‌بینم قیمتش شده ۲ میلیون تومان. کل حقوق من ۵ میلیون تومان است.» او به پلاستیک بزرگ بی‌رنگی که چند پتو در آن روی هم تا شده و چند جنس دیگر که در پلاستیک‌های تیره کنار آن قرار گرفته‌اند اشاره می‌کند: «تشک نتوانستم بخرم. همین‌ها فقط و چندتا پتو و بالشت و خرت‌وپرت.» به گفته محمودی پتویی که فروردین‌ماه ۱۵۰ هزار تومان قیمت داشته الان به «۴۰۰هزار تومان» رسیده است.
فروش مهم‌تر از قیمت
فروشنده دیگری که منیری نام دارد هم می‌گوید تولیدکنندگان در تامین مواد اولیه مشکلات اساسی دارند: «تولیدکننده‌ای که من از آن جنس می‌خرم هفته به هفته قیمت‌ها را بالا می‌برد و چاره‌ای هم ندارم. من خودم کاسبم می‌دانم که اگر با قیمت امروز به من جنس بفروشد با پولی که از من گرفته نمی‌تواند مواد اولیه کالای بعدی را تهیه کند. به همین خاطر با حاشیه امن قیمتی جلو می‌روند که توان ادامه فعالیت را داشته باشند.» درآمد منیری نسبت به پارسال ۴۰ درصد کاهش داشته و او گاهی مجبور می‌شود که با قیمت قبلی جنس خود را بفروشد. شرایط بازار کالای خواب مثل کالاهای دیگر خراب است؛ افزایش قیمت بدون خریدوفروش. مشاهدات میدانی ما از کاهش درآمد ۵۰ درصدی کاسبان این صنف و افزایش سه برابری قیمت‌ها از ابتدای سال حکایت دارد. گرانی که به گفته کسبه غیرمنطقی است چراکه بخش قابل‌توجهی از مواد اولیه تشک را پتروشیمی‌ها تامین می‌کنند و وارداتی نیست که نرخ ارز تاثیر مستقیم روی آن بگذارد. در حال حاضر برای خرید یک تشک دونفره استاندارد حداقل باید یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان هزینه کرد.
