اندیشه | روزنامه شماره 6096

چه اشتباهات رایجی در فهم تورم وجود دارد؟

یک اقتصاددان آمریکایی در یادداشتی به تشریح این نکته پرداخت که عموم افراد در فهم پدیده شناخته‌‌‌شده تورم دچار اشتباهات رایجی هستند و شاید زمان آن رسیده که تورم را بازتعریف کنیم. جاش هندریکسون، استاد اقتصاد دانشگاه می‌‌‌سی‌‌‌سی‌‌‌پی، در یادداشتی به ناامیدکننده بودن تفاسیر درباره تورم اشاره می‌‌‌کند…

«دنیای‌اقتصاد» کارنامه یک‌سالگی رئیس‌جمهور آرژانتین در بهبود فضای کسب‌‌وکار را بررسی می‌کند؛

قلع و قمع قوانین مزاحم

خاویر میلی، رئیس‌جمهور آرژانتین، یک سال پس از وعده «مقررات‏‏‌زدایی با اره‏‏‌برقی»، تحولی چشمگیر در ساختار اداری این کشور ایجاد کرده است. از زمان آغاز به کار وزارت جدید مقررات‏‏‌زدایی در ژوئیه ۲۰۲۴، وزیر این وزارتخانه تقریبا هر روز اصلاحات جدیدی را در قوانین و مقررات کشور اعلام می‏‏‌کند. تا هفتم…

شنبه، ۰۱ دی ۱۴۰۳

«دنیای‌اقتصاد» کارنامه یک‌سالگی رئیس‌جمهور آرژانتین در بهبود فضای کسب‌‌وکار را بررسی می‌کند؛

قلع و قمع قوانین مزاحم

خاویر میلی، رئیس‌جمهور آرژانتین، یک سال پس از وعده «مقررات‏‏‌زدایی با اره‏‏‌برقی»، تحولی چشمگیر در ساختار اداری این کشور ایجاد کرده است. از زمان آغاز به کار وزارت جدید مقررات‏‏‌زدایی در ژوئیه ۲۰۲۴، وزیر این وزارتخانه تقریبا هر روز اصلاحات جدیدی را در قوانین و مقررات کشور اعلام می‏‏‌کند. تا هفتم دسامبر ۲۰۲۴ این اصلاحات ۳۳۱ قانون را برچیده و ۳۴۱ قانون را اصلاح کرده است. قدمت برخی از این قوانین به اوایل قرن بیستم بازمی‏‏‌گردد و طیف گسترده‏‏‌ای از بخش‌های اقتصادی را شامل می‌شود. اگر چه برای ارزیابی نتایج بلند‏‏‌مدت اصلاحات زود است، اما دستاوردهای چشمگیری چون کاهش ۳۵ درصدی قیمت لوازم‌خانگی و افت ۵۰درصدی اجاره‌بها، نتیجه کوتاه‏‏‌مدت گام نهادن آرژانتین در مسیر آزادی اقتصادی محسوب می‌شود. در یک مورد جالب، میلی قانون «سکوت اداری مثبت» را به اجرا گذاشته است که بر اساس آن، اگر دستگاه‌های اداری دولتی در بازه زمانی مشخصی به درخواست مجوزها پاسخ ندهند، آن درخواست‏‏‌ها به‌طور خودکار تاییدشده تلقی می‌شوند.
چه اشتباهات رایجی در فهم تورم وجود دارد؟

بازتعریف افزایش عمومی قیمت‏‏‌ها

یک اقتصاددان آمریکایی در یادداشتی به تشریح این نکته پرداخت که عموم افراد در فهم پدیده شناخته‌‌‌شده تورم دچار اشتباهات رایجی هستند و شاید زمان آن رسیده که تورم را بازتعریف کنیم. جاش هندریکسون، استاد اقتصاد دانشگاه می‌‌‌سی‌‌‌سی‌‌‌پی، در یادداشتی به ناامیدکننده بودن تفاسیر درباره تورم اشاره می‌‌‌کند و با برشمردن ایرادات این تفاسیر، بر نیاز به نظریه قیمت تاکید می‌‌‌ورزد. زمانی که من و همکارم تصمیم گرفتیم که خبرنامه‌‌‌ای در مورد نظریه قیمت راه‌‌‌اندازی کنیم، انتظار نداشتیم تا این اندازه درباره تورم بنویسیم.

پنجشنبه، ۲۹ آذر ۱۴۰۳

آیا بازارهای انحصاری همیشه به زیان مصرف‌کنندگان عمل می‌کنند؟

سیاه و سفید انحصار بازار

در علم اقتصاد رقابت به این خاطر مهم است که افزایش بهره‌وری را تضمین می‌کند و کیفیت و قیمت مناسب را برای مصرف‌کنندگان به ارمغان می‌آورد. در کتاب‌های درسی اقتصاد، رقابت را با سنجه‌هایی چون سهم بازار یا حاشیه سود بنگاه می‌سنجند؛ به‌طوری‌که هرچه سهم بنگاه از بازار یا حاشیه سود آن بالاتر باشد، رقابت در اقتصاد سطح پایین‌تری دارد. اما یک اقتصاددان آمریکایی با تمرکز بر ایده «کشف کارآفرینانه»، رقابت در اقتصاد را به شکل دیگری روایت می‌کند. به گفته او، رقابت و پویایی اقتصادی از سوی کارآفرینان سودجو، وجه مفید خود را در قالب بازتخصیص منابع در شیوه‌های بهتر تولید و افزایش بهره‌وری نشان می‌دهد؛ به همین خاطر سنجه رقابت در یک اقتصاد این است که به مرور زمان بنگاه‌های بهره‌ورتر سهم خود را از بازار افزایش ‌دهند. بررسی آمارها با این شاخص نشان می‌دهد همان صنایعی که بیشترین حاشیه سود را دارند، رقابتی‌تر هستند و با بهره‌وری بالاتری کار می‌کنند. این یافته‌ها شاخص‌های مرسوم سنجش رقابت در یک اقتصاد را به چالش می‌کشد.
مشروعیت سیاسی و گذار انگلستان به سلطنت مشروطه

ظهور سلطنت مشروطه در انگلستان یکی از مهم‌ترین تحولات تاریخ سیاسی و اقتصادی این کشور است که پیامدهای آن فراتر از مرزهای انگلستان، به دیگر نقاط جهان نیز گسترش یافت.

چهارشنبه، ۲۸ آذر ۱۴۰۳

علت فاصله امید به زندگی در آمریکا با سایر کشورها چیست؟

راز عمر کوتاه یانکی‌ها

ایالات متحده در قیاس با سایر کشورهای توسعه‌یافته امید به زندگی پایین‌تری دارد. درحالی‌که این فاصله را به عواملی چون ناکارآیی نظام بهداشت نسبت می‌دهند، به نظر می‌رسد مواردی چون سوانح رانندگی، تفاوت در نحوه گزارش مرگ‌ومیر نوزادان و رواج قتل عمد تاثیر بیشتری بر این نتایج دارد.

سه‌شنبه، ۲۷ آذر ۱۴۰۳

۴۳ سال ‌مواجهه با نفت در قالب سیاست‌های داخلی و خارجی بررسی شد

زنجیر دوگانه برپای طلای سیاه

نفت همواره از جمله مسائل پرچالش و بااهمیتی به‌شمار آمده که ظرفیت بررسی‌های مختلف و عمیق از دریچه علوم متعدد را در خود دارا بوده‌است. از این منظر، نفت را می‌توان تحلیلی حقوقی کرد یا آنکه تحلیلی اقتصادی از آن ارائه داد. در عین‌حال می‌توان اقتصاد سیاسی این منبع را واکاوی‌کرد و به نتایج جالبی دست‌یافت. بررسی جامعه شناختی نفت نیز در جای خود می‌تواند بسیار جذاب و عمیق باشد. در یادداشت حاضر، سعی شده‌است کمی از کلیشه‌های رایج درخصوص مطالعات نفت فاصله گرفته و روی مسائل حقوقی، سیاسی و سیاستی آن با ترکیب این سه دریچه متمرکز شد.
مقصر دانستن نفرین منابع یا نفرین اتحاد؟

ایرانیان بارها نفت و رفتارهای رانت‌‌‌‌‌‌‌جویانه مرتبط با آن یا خود با غرب را مقصر بدبختی‌‌‌‌‌‌‌های خود‌‌‌‌‌‌‌ دانسته‌‌‌‌‌‌‌اند(آموزگار ۲۰۱۴؛ وهابی ۲۰۱۸.) در واقع ایران‌‌‌‌‌‌‌ نمی‌تواند به توسعه اقتصادی-اجتماعی دست‌یابد، نه منحصرا به دلیل میزان بی‌‌‌‌‌‌‌رویه رانت‌‌‌‌‌‌‌جویی و رفتار غارتگرانه که نشانگان مزمن عدم‌اعتماد به دلیل پدیدارشدگی اختلافات آشتی‌‌‌‌‌‌‌ناپذیر در همه عرصه‌‌‌‌‌‌‌های زندگی است، بلکه عمدتا به این دلیل که‌‌‌‌‌‌‌ نمی‌تواند اقتصادی شفاف و پاسخگو که به روی کسب‌وکارها باز است، داشته‌باشد و به‌عنوان سرزمین فرصت‌ها عمل کند که آن را از ترکیب‌کردن همکاری و رقابت، نظم و تغییر و پویایی بازار به شکل تخریب خلاق با کارکرد ثبات‌‌‌‌‌‌‌بخشی دولت رفاه(یا هر شکل دیگر از تور ایمنی مانند مدل اشتغال مادام‌‌‌‌‌‌‌العمر در ژاپن) باز می‌‌‌‌‌‌‌دارد.

یکشنبه، ۲۵ آذر ۱۴۰۳

گره قیمت‌گذاری انرژی در ایران چگونه باز خواهدشد؟

اقتصاد سیاسی بنزین در ایران

شاید بتوان مساله بنزین و به‌طور کلی انرژی را یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش‌روی کشور تلقی کرد. تقریبا برای هر شخص مطلعی مسجل شده‌است که ادامه روند فعلی تولید، قیمت‌گذاری و عرضه انرژی در کشور ممکن نیست و دیر یا زود مصائب مختلفی گریبان‌گیر اقتصاد کشور خواهدشد، بااین‌حال آنچه مانع از هرگونه تصمیم‌گیری از سوی سیاستگذار نسبت به قیمت حامل‌های انرژی می‌شود عدم‌اقبال عمومی به این اقدام است. جامعه ایران نوعی ناهماهنگی میان جایگاه و امتیازات خود و دولت احساس می‌کند و قیمت حامل‌های انرژی از معدود مواردی است که می‌تواند نقش ابزار امتیازگیری را پیدا کند، به همین خاطر است که حلقه گمشده مساله بنزین نه یک چالش اقتصادی، بلکه عمدتا جنس سیاسی دارد.

شنبه، ۲۴ آذر ۱۴۰۳

مطالعه موردی پیامدهای حضور استعمار در دو کشور شرق آسیا

اثرات نامتقارن امپریالیسم

نوشته: دبین ما و جرد روبین (Debin Ma and Jared Rubin) چین و ژاپن که در قرن نوزدهم میلادی در مواجهه با امپریالیسم غربی قرار گرفتند، واکنش‌های متفاوت و چشم‌گیری از خود نشان دادند. سیستم سیاسی غیر متمرکز ژاپن اجازه داد که در دوران بازسازی میجی، به راحتی فناوری‌ها و نهادهای غربی را بپذیرد و به‌کار گیرد، درحالی‌که بوروکراسی متمرکز چین مانع از ایجاد اصلاحات قابل توجه شد. این یادداشت استدلال می‌کند که عوامل ایدئولوژیک، به‌ویژه تمایل به پذیرش ایده‌های دیگر از جمله ایده‌های غربی، باعث شکل‌گیری این نتایج متفاوت شده است. این تمایل به تغییر، جامعه‌ای در ژاپن ایجاد کرد که قادر به پذیرش تحولات سیاسی و اجتماعی عظیمی بود که همراه با تحولات فناوری در این کشور اتفاق افتاد. درک این دینامیک برای تحلیل الگوهای رشد اقتصادی در کشورهای مختلف ضروری است.

پنجشنبه، ۲۲ آذر ۱۴۰۳

آیا سیستم تجاری جهانی می‌تواند در برابر دونالد ترامپ تاب بیاورد؟

پایان محتمل سازمان تجارت جهانی

آلن وی.ولف (Alan Wm.Wolff) یکی از اقتصاددانان برجسته و متخصصان شناخته‌شده در زمینه تجارت بین‌المللی است. او در توسعه و تقویت سیستم تجاری چندجانبه و سازمان تجارت جهانی نقش مهمی ایفا کرده است. چالش جدید و برجسته‌ای که سیستم تجاری جهانی با آن مواجه است، قصد رئیس‌جمهور منتخب ایالات متحده برای اعمال تعرفه‌های ۱۰ تا ۲۰درصدی بر تمام واردات است، به‌جز واردات از چین که مشمول تعرفه ۶۰درصدی خواهد شد. در حال حاضر، وزارتخانه‌های تجارت در تقریبا همه کشورهای جهان در حال بررسی این موضوع هستند که چگونه باید به این سیاست جدید ایالات متحده واکنش نشان دهند. آیا باید به آمریکا پیشنهادهایی داده شود تا از این تصمیم عقب‌نشینی کند؟ آیا باید با اعمال تعرفه‌های تلافی‌جویانه پاسخ داد؟
اقتصاددان آمریکایی درباره سازمان‌ چه می‌‌گوید؟

جستاری در باب ساختار فنی

نظام سرمایه‌داری بر دو ستون بنا شده است: سود و بازارها. این نظام برای اینکه بتواند دو ستون خود را حفظ کند، باید از مصالح ناب استفاده کند. ترکیب دو ستون با مصالح مناسب، همان چیزی است که جان کنث گالبرایت، آن را در فصل ششم کتاب اوضاع جدید صنعتی (new industrial state)، «ساختار فنی» (techno-structure) می‌‌‌نامد. آنچه در ادامه طی چند بخش خواهید خواند، ترجمه‌ای است از این فصل از کتاب گالبرایت که در سال۱۹۶۷ نوشته شده است. جالب اینکه استفاده گالبرایت state، دارای ایهام معنایی است که هم می‌توان آن را به اوضاع صنعتی جدید تعبیر کرد و هم دولت صنعتی جدید که کاملا مطابق با نظم فوردیستی و کینزی آن دوران بود.

سه‌شنبه، ۲۰ آذر ۱۴۰۳

اقتصاددان آمریکایی درباره سازمان‌ چه می‌‌گوید؟ (قسمت اول)

جستاری در باب ساختار فنی

نظام سرمایه‌داری بر دو ستون بنا شده‌است: سود و بازارها. این نظام برای آنکه بتواند دو ستون خود را حفظ کند، باید از مصالح ناب استفاده کند. ترکیب دو ستون با مصالح مناسب، همان چیزی است که جان کنث گالبرایت، آن را در فصل ششم کتاب اوضاع جدید صنعتی (new industrial state)، «ساختار فنی» (techno-structure) می‏‏‏‏‌‏‏‏‏‌‏‏‏‏‌نامد. آنچه در ادامه طی چند بخش خواهید خواند، ترجمه‏‏‏‏‌ای است از این فصل از کتاب گالبرایت که در سال‌۱۹۶۷ نوشته شده‌است. جالب اینکه استفاده گالبرایت state، دارای ایهام معنایی است که هم می‌توان آن را به اوضاع صنعتی جدید تعبیر کرد و هم دولت صنعتی جدید که کاملا مطابق با نظم فوردیستی و کینزی آن دوران بود.

یکشنبه، ۱۸ آذر ۱۴۰۳

سیکل‌های فقر و ثروت چگونه تداوم می‌یابند؟

از نسلی به نسلی دیگر: انتقال فقر و ثروت

سیکل فقر و ثروت، از جمله موضوعاتی است که به‌صورت خاص، بر آینده افراد اعم از ثروتمند یا فقیر اثر می‌گذارد و حتی می‌تواند تعیین‏‏‏‌کننده مسیر آینده آنها باشد. تله فقر (سم بولز و همکاران، ۲۰۰۶) تداوم شرایطی را موجب می‌شود که افراد امکان دستیابی به آن دسته از خصیصه‏‏‏‌هایی که موجب موفقیت آنها در طول زندگی می‌شود را ندارند؛ به‌عنوان نمونه، افراد فقیر از سلامت پایینی برخوردارند و سطح کالری مورد‌نیاز روزانه را دریافت نمی‌کنند که این خود سبب کمبود توان آنها در کار و تحصیل می‌شود؛ به‌علاوه افراد فقیر در حاشیه شهرها زندگی می‌کنند که این مناطق بسیار مستعد ناهنجاری‏‏‏‌ها بوده و افراد فقیر نیز بسیار ممکن است در تله این ناهنجاری‏‏‏‌ها گرفتار شوند. افراد فقیر عموما امکان و مجال دوراندیشی را ندارند و در طول عمر خود مجبور به اکتفا به دیدی کوتاه‌مدت هستند؛ تصمیمات ایشان عموما برای رفع نیازهای فوری اتخاذ می‌شود. نکته مهم نیز آن است که رفتار فقرا پاسخ به بستری است که در آن زیست‌کرده و رشد می‌کنند، در نتیجه تداوم چنین شرایطی برای ایشان را «تله فقر» اطلاق می‌کنند.

شنبه، ۱۷ آذر ۱۴۰۳

سرگذشت تحولات وظایف ناظر پولی بررسی شد

سه‌گام تاریخی بانکداری مرکزی

تاریخ بانکداری مرکزی نشان می‌دهد که رویداد‌ها و همزمان تغییرات نظرات اقتصادی بر شکل‌گیری مفهوم بانکداری مرکزی اثرگذار بوده‌اند. نقش بانک‌های مرکزی، ساختار مالکیت آنها و ابزارهای آنها در طول زمان تغییر کرده است. به‌طور کلی، بانک‌های مرکزی با سه هدف و وظیفه اصلی شناخته می‌شوند: حفظ ثبات قیمت‌ها (کنترل تورم)، حفظ ثبات مالی (جلوگیری از بحران‌ها، مدیریت آنها و کمک به توسعه بخش مالی اقتصاد) و تامین مالی دولت‌ها (به‌ویژه در شرایط بحران‌ها). نکته مهم این است که تمرکز و تعادل میان این سه هدف در هر دوره‌ای متفاوت بوده است.

سه‌شنبه، ۱۳ آذر ۱۴۰۳

در نشست گفت‌وشنود اقتصادی مورد بررسی قرار گرفت؛

اقتصاد بر شانه اخلاق

رابطه بین اقتصاد و اخلاق را می‌توان تا پیش از شکل‌گیری علم اقتصاد در دوران مدرن پیگیری کرد. با این حال این شاخه از علوم انسانی، همگام با سایر علوم، به سمت عاری شدن از قضاوت‌های ارزشی حرکت کرد و از یک علم هنجاری به یک علم اثباتی بدل شد. با این حال، به نظر می‌رسد اقتصاد را می‌توان علمی درهم‌تنیده با اخلاق به حساب آورد؛ علمی که حتی اگر اثباتی بودن مباحث آن را بپذیریم، بروندادهای در جهان واقعی شانه به شانه اخلاق حرکت می‌کنند. «دنیای‌اقتصاد» در نشست گفت‌وشنود اقتصادی با موضوع «اخلاق و اقتصاد»، این مساله را به بحث گذاشت. در این نشست که به میزبانی مرتضی کاظمی برگزار شد، کتاب «اخلاق آزادی» از موری روتبارد با حضور مترجمان و میهمانان مورد بررسی قرار گرفت.

یکشنبه، ۱۱ آذر ۱۴۰۳

نفع آمریکا از جنگ تجاری؛

تعرفه‌ها ارزشش را دارند؟

پنه‌لوپه کوجیانو گلدبرگ استاد اقتصاد دانشگاه ییل در نوشته‌ای به بررسی چرایی اعمال تعرفه‌ها از سوی دولت ترامپ پرداخت و سعی بر نشان دادن علل طرفداری دولت ترامپ از سیاست‌های تعرفه ای کرد و هشدارهایی در رابطه با اعمال آن در بستر سیاسی-اقتصادی فعلی داد.

پنجشنبه، ۰۸ آذر ۱۴۰۳

چگونه از دانشگاه‌ها برای تبادل دانش و افزایش رشد اقتصادی استفاده کنیم؟ (قسمت آخر)

شتاب‏‏‌بخشی به نوآوری برای توسعه

این نوشتار پژوهشی توضیح می‌دهد چگونه کشورهای با درآمد متوسط با تشویق به همکاری و همفکری در سرتاسر ‏‏‌زیست‏‏‌بوم نوآوری، تعیین اهداف یادگیری بر اساس نظرات ذی‌نفعان، به‌کارگیری اجزای محتوای آموزشی یکپارچه و اعمال نفوذ و فشار متخصصان فن و کاربلدها، می‌توانند نظام‏‏‌های آموزش عالی را متحول کنند. دانشگاه‌ها با اجرای پژوهش‌های مشترک، می‌توانند از ایده‌ها و فناوری‏‏‌های نوظهور بهره‏‏‌برداری کنند، جریان مهاجرت به خارج از کشور را به جریان توسعه‏‏‌یافتگی کشور تبدیل کنند و سرمایه‏‏‌گذاری‏‏‌ها را تحریک و تشویق کنند. دانشگاه‌ها با ایجاد انجمن‏‏‌های پژوهشی و بهبود نوآوری فرآیند در شرکت‌های کوچک و متوسط، می‌توانند بهره‏‏‌وری تولید را افزایش دهند. دانشگاه‌ها می‌توانند هم برای جامعه دانشگاهی و هم برای کسانی که درون هسته مرکزی و اصلی شهر هستند فرصت‏‏‌های کارآفرینی ایجاد کنند. دانشگاه‌های کشورهای با درآمد متوسط با انطباق‏‏‌دادن و اجرای این رویه‌های کارآمد، می‌توانند اتحادها و ائتلاف‏‏‌های گوناگون را تقویت کنند، نوآوری را چند برابر سازند و توسعه اقتصادی را ارتقا ببخشند.

سه‌شنبه، ۰۶ آذر ۱۴۰۳

الیور بلانچارد اقتصاد آمریکا در ۴ سال آینده را مورد بررسی قرار داد

فدرال‌رزرو مقابل ترامپ

الیور بلانچارد، اقتصاددان سرشناس در یادداشتی پیش‌بینی خود از اقتصاد آمریکا در دوران ترامپ را ارائه داد. بر این اساس، سه طرح اقتصادی قابل توجه ترامپ در افزایش تعرفه‌ها، اخراج مهاجران و کاهش مالیات‌ها به واسطه آثار تورمی خود با پاسخ متقابل فدرال‌رزرو مواجه می‌شود و در عمل کاری از پیش نخواهد برد. اگرچه ممکن است ترامپ به فدرال‌رزرو فشار بیاورد، اما آثار تورمی سیاست‌های او دست دولتش را برای ادامه این فشار علیه فدرال‌رزرو می‌بندد.
مواجهه نادرست با مساله مهاجران افغانی چه پیامدهایی دارد؟

هزینه‌های ناپیدای برخورد کور

در شرایطی که ایران با چالش‌های متعدد اقتصادی و اجتماعی مواجه است، ستیز کور نسبت به مهاجران افغانی می‌تواند با ایجاد فضای منفی، اندک فرصت‌های اقتصادی و انسانی در دسترس را از کشور سلب کند. مهاجران افغانی که به‌دلیل شرایط ناامن در کشور خود به ایران آمده‌اند، می‌توانند به‌عنوان سرمایه انسانی در توسعه اقتصادی ایران نقش ایفا کنند. اما فضای ملتهب و ناپسند نسبت به آنها، نه تنها این فرصت اقتصادی را از کشور سلب می‌کند، بلکه باعث تضعیف پیوندهای فرهنگی و اجتماعی میان دو ملت همزبان نیز می‌شود. در این مقاله، ابعاد مختلف برخورد کور با مهاجران افغانی و تاثیرات آن بر اقتصاد و جامعه ایران مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

یکشنبه، ۰۴ آذر ۱۴۰۳

تلاش برای استیضاح چاوز چه اثری بر شرایط اقتصادی امضاکنندگان داشت؟

زبان سرخ جیب پرمی‌دهد بر باد

در دوران ریاست هوگو چاوز، تلاش‌های گسترده‌ای برای برکناری او از طریق جمع‌آوری امضا برای برگزاری رفراندوم‌های استیضاح شکل گرفت. این درخواست‌ها نه تنها با برخوردهای سیاسی و امنیتی مواجه شد، بلکه پیامدهای اقتصادی قابل‌توجهی به همراه داشت. دنیل اورتگا و همکاران (۲۰۰۹) در مقاله‌ای به بررسی هزینه‌های اقتصادی این تلاش‌ها پرداخته‌اند.