درحالیکه بسیاری از شاخصهای اقتصادی کلان با ضمیر «ما» تفسیر میشود، استفاده غیرانتقادی از این واژه میتواند نوع نگاه ما به موضوعات سیاسی را دچار آشفتگی کند. باید توجه داشت که یک ملت از یک مجموعه واحد از منافع تشکیل نشده است.
مساله آدام اسمیت، عنوانی که تقریبا یک قرن بعد از درگذشت آدام اسمیت در آلمان رایج شد، در واقع نسخه آلمانی بحثهای اولیه فرانسه درباره روابط میان آزادی مثبت و آزادی منفی از یک طرف و کار و حق کار از طرف دیگر بود. همانطور که در مباحث اندیشمندان فرانسوی مطرح بود مساله بر سر رقابت ادعاهای فردگرایی در مقابل نوعدوستی تحت شرایطی که تا آن زمان بدون هیچ شبههای «کاپیتالیسم» نام نهاده شده بود، متمرکز بود. مساله با اختلاف ظاهری میان نظریه اخلاقی که اسمیت در کتاب «نظریه عواطف اخلاقی» که در سال ۱۷۵۹ مطرح کرده بود و نظریه بازار که در کتاب «ثروت ملل» در سال ۱۷۷۶ طرح کرده بود، محصور شده بود. طبق نقدهای بعدی اسمیت، مبنای نظریه اخلاقی هواداری بود در حالی که مبنای نظریه بازار نفع شخصی بود. مساله آدام اسمیت این بود که چطور یا چگونه یک نظریه میتواند با نظریه دیگر آشتی کند.
محمدرضا گیاهپور / دانشجوی اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی
فرهنگ چیست؟ برای آن تعاریف متعددی بیان شده، از جمله «مجموعه نگرشها، اعتقادات، آداب و رسوم، عرفها، ارزشها و اعمالی» که در میان یک گروه مطرح یا مشترک است (نک: دیوید تراسبی، اقتصاد و فرهنگ، مقدمه).به همین دلیل میتوان گفت فرهنگ همان نگرش ما به زندگی و آدابی است که برای زندگی کردن لازم میدانیم. این رویکرد به فرهنگ، آن را با تعریف «نهاد» در عرصه علم اقتصاد مربوط میکند. اقتصاددانان با هدف بررسی عوامل موثر بر کنشهای اقتصادی انسان، قواعدی را که انسانها برای فعالیت در جامعه استفاده میکنند مطالعه میکنند. نهادها، قواعد نوشته و نانوشته بازی جمعی هستند و به همین دلیل است که آداب و رسوم و عرفهای رایج در یک جامعه، نهاد دانسته میشوند.