بیست مقاله اقتصادی برتر صد سال اخیر

مترجم: کیوان فروزنده

منبع: اکونومیست

صد سال پیش، در مارس ۱۹۱۱، ژورنال آمریکن اکونومیک رویو اولین مقاله‌اش را با موضوع «آبیاری بیابان‌های خشک آمریکا» شروع کرد. مقاله توضیح می‌داد که چطور آفتاب تب‌دار ماه مه و ژوئن بقایای برف و یخ را آب می‌کند و به این ترتیب بهار به این سرزمین‌ها می‌رسد و رودخانه‌ها پرآب می‌شوند.

یک نکته را بی‌شک می‌توان گفت و آن اینکه سبک نوشتاری روزنامه از آن آهنگ و استحکام روزهای نخستین‌اش تاکنون، به شدت افت کرده است، اما هر چند که مقاله فوق جزو بهترین نوشته‌های آمریکن اکونومیک رویو محسوب می‌شود، اما در میان فهرست بهترین مقالات ما جا ندارد. این ژورنال اخیرا از شش اقتصاددان برجسته خواسته است که با جست‌و‌جو در آرشیو بزرگ مقالاتش ۲۰ مقاله را به عنوان بهترین‌های تمام دوران انتشار این ژورنال انتخاب کنند.

بسیاری از این مقالات البته، بیش از آن که خوانده شده باشند تنها مورد ارجاع بوده‌اند. آنها را با عنوان کامل‌شان نمی‌شناسند، بلکه با نام نویسنده و تاریخ مختصر شده ازشان یاد می‌کنند (مثل مودیلیانی و میلر، ۱۹۵۸؛ یا فریدمن، ۱۹۶۸؛ یا دایموند و میرلیس،۱۹۷۱). در مقالات با همین آدرس به آنها ارجاع داده می‌شود. اگر اصل این مقالات را دوباره بخوانید به کشف‌های قابل اعتنایی می‌رسید.

جای تعجب نیست که در این فهرست مقاله سال ۱۹۵۵ سیمون کوزنتس نیز جای دارد که توضیح می‌داد چگونه امکان دارد که نابرابری ابتدا افزایش یافته و سپس روند نزولی به خود بگیرد، اما نکته جالب اینجا است که در این مقاله او «منحنی کوزنتس» نکشیده است، چیزی که اکنون جزو جدایی ناپذیر آن مقاله تصور می‌شود. (فقط گفته بود که نابرابری با بسامد بزرگی نوسان می‌کند.) مقاله سال ۱۹۶۱ رابرت ماندل «مناطق بهینه ارزی» نیز که شرایط شکل‌گیری اتحادیه‌های پولی را توضیح می‌داد، اکنون بیشترین ارجاع را از طرف منتقدان یورو دارد. جالب است که بدانید آقای ماندل این مقاله را نوشته بود تا نشان دهد نرخ ارز شناور غیرعملی است، زیرا خیلی از کشورها نیز جزو مناطق بهینه ارزی به حساب نمی‌آیند. او شکایت می‌کرد: «یعنی هر سازمان محلی‌ای باید ارزی جداگانه داشته باشد؟»

به جز یکی دو استثنا مقالات انتخاب شده تصویر منظم و سازگاری از علم اقتصاد نشان می‌دهند. موضوعات انتخاب شده سنتی هستند: مصرف، مالیات، واحد پول، تورم و مسائلی از این قبیل. هیچ سخنی از موضوعات عجیب و غریب یا جزئیات روش‌های پیچیده نیست. عجیب‌ترین مقاله‌ای که در میان‌شان می‌توان یافت مقاله ۱۹۷۴ آن کروگر است که درباره رانت‌جویی است و سعی دارد توضیح بدهد که چطور ممکن است مردم با مقامات دولتی لابی کرده و آنها را به دستکاری اقتصاد تشویق کنند.

مقالات انتخابی زیاد نسبت به جزئیات وسواسی نیستند، اما پاورقی و توضیحات اضافه هم در آنها می‌توان یافت. برای مثال مقاله‌ای که آرمن آلکیان و ‌هارولد دمستز نوشته‌اند توضیح می‌دهد چطور بنگاه‌ها برای جلوگیری از فرارکاری در تولیدات تیمی به وجود آمده‌اند. در این مقاله یک پانویس توضیح می‌دهد که این مساله در گروه‌های ورزشی مصداق ندارد، چون آنها بیش از حد در مهارت‌هایشان سرمایه گذاری می‌کنند. (تیم‌ها همان اندازه که به خوب بازی کردن اهمیت می‌دهند، رتبه‌شان نیز برایشان مهم است؛ بنابراین اگر همه تیم‌ها توافق می‌کردند که دسته جمعی کیفیت کارشان را پایین بیاورند شاید می‌شد با تلاش کمتر رتبه‌های مشابهی در لیگ به‌دست آورد.)

اجماع درباره موضوعاتی که اقتصاد به آنها می‌پردازد، به روش کار نیز تسری یافته است. اقتصاددان‌هایی که مقالاتشان انتخاب شده روش کارشان خیلی سازگار و یکنواخت است و تنها گاهی برخی از ابزارهای تحلیلی را اندکی جرح و تعدیل می‌کنند. بعضی‌ها با بکارگیری روش‌ها و ترفندهای مرسوم برای آزمون‌پذیر کردن یک تئوری، کار همکارانشان را خیلی آسان‌تر می‌کنند (مثل معادلات عرضه و تقاضا که در سال ۱۹۸۰ توسط مقاله آنگوس دیتون و جان مویبائر مطرح شد)، بعضی‌ها مفهوماتی را مدنظر می‌گیرند که مدل سازی شان آسان باشد (مثل مقاله ۱۹۷۷ نوشته آویناش دیکشیت و جوزف استیگلیتز متمایزسازی کالاها و بازده فزاینده به مقیاس) و بعضی‌ها هم هر دو کار را می‌کنند (مثل مقاله چارلز کاب در ۱۹۲۸ که تابع تولید خود را برای اولین بار معرفی کرد.)

چندین مقاله پدیده‌هایی را از جهان واقع می‌گیرند که با مفروضات علم اقتصاد چندان سنخیتی ندارد. چرا در کشورهای در حال توسعه مردم مزارع را که به نیروی کار نیاز دارند خالی می‌گذارند تا در شهر بیکاری بکشند؟ این مقالات سپس نشان می‌دهند که با دستکاری یکی دوتا از فروض می‌توان مساله را حل کرد - در این مورد خاص دستمزدهای شهر که به طور تصنعی بالا است شانس زمین‌داران را ازمیان می‌برد.

آخرین مقاله‌ای که وارد این فهرست ۲۰ تایی شده مقاله رابرت شیلر است که در ۱۹۸۱ مطلبی نوشت و به ثبت و مستندسازی نوسانات شدید قیمت سهام پرداخت. هیچ تحقیق دیگری در این سی سال اخیر وارد فهرست نشده است - هرچند که ارسال مقالات برای آمریکن اکونومیک رویو بسیار افزایش یافته و نرخ پذیرش نیز بالاتر رفته است. داگلاس برنهایم، یکی از اعضای تیم شش نفره داوری، می‌گوید هر کدام از آنها ممکن بود دلشان بخواهد یکی از مقالات اخیرتر را نیز به فهرست اضافه کنند. «اما وقتی از مقالات قدیمی به سراغ مقالات جدید می‌آید اختلاف نظر بین افراد خیلی زیاد می‌شود.»

چرا اینطور است؟ آقای برنهایم عقیده دارد که مقالات جدیدتر هنوز آزمون زمان را از سر نگذرانده‌اند. اقتصاددان‌ها برآوردهایی درباره ارزش این مقالات دارند، اما این برآوردها آنقدر قانع‌کننده نیست که بتوان اینها را در فهرست مقالات کلاسیک گنجاند. طبق این عقیده از این مقالات اخیر نیز برخی سرانجام به این فهرست راه خواهند یافت. مساله فقط گذر زمان است.

اما شاید بخشی از مساله هم مربوط به ویژگی‌های عصر ما باشد. اقتصاد طی ۱۵ یا ۲۰ سال گذشته بسیار شاخه‌شاخه شده است، چه از لحاظ موضوع و چه از لحاظ روش‌ها. هیچ جنبه رفتار انسان را نمی‌توان نادیده گرفت و روش‌های گوناگون طرفداران مختلفی دارند، تجربیات آزمایشگاهی بیشتر شده و نمونه‌های تصادفی و شبیه سازی‌های کامپیوتری جای گچ و تخته سنتی را گرفته‌اند. بسیاری از باهوش‌ترین محققان اقتصاد هر کدام شکاکیت‌های خودشان را دارند و تاکید می‌کنند که اقتصاددان‌ها واقعا خیلی کم می‌دانند.

در نتیجه تمام اینها این علم هیجان‌انگیزتر، ابتکاری‌تر و جسورتر شده است. بعضی از اقتصاددان‌ها هنوز با حوصله ذره به ذره به مجموعه دانش ما اضافه می‌کنند. بعضی‌ها هم سنگ جلوی پا می‌اندازند. واقعا سخت است که بتوان جلوی پیشرفت را گرفت. بعد از چاپ سالی یک شماره برای صد سال اخیر، ژورنال آمریکن اکونومیک رویو امسال در شش شماره منتشر خواهد شد. این ژورنال هم‌اکنون چهار زیرشاخه تخصصی پیدا کرده است. حجم تحقیقات در اقتصاد خیلی بالا است و در تمام جهات پیش می‌رود. به خاطر فشار جریان رودخانه‌ها از بستر خود خارج شده‌اند.