زادروز نظریه‌پرداز ماهیت بنگاه‌ها

گروه تاریخ و اقتصاد: رونالد هری کوز (Ronald Harry Coase) برنده نوبل اقتصاد سال ۱۹۹۱ که از او به‌عنوان یکی از مهم‌ترین نظریه‌پردازان اقتصادی در قرن بیستم نام برده می‌شود ۲۹ دسامبر سال ۱۹۱۰ در ویلسدن حومه لندن متولد شد. لیسانس بازرگانی را در سال ۱۹۳۲ از مدرسه اقتصادی لندن اخذ کرد در حالی که در آن دوران به شدت تحت تاثیر اندیشه آرنولد پلانت بود. او سپس برای ادامه تحصیل به همراه دوستان خود و مبدع بحث انتخاب عمومی یعنی دانکن بلک طی سال‌های ۱۹۳۲ تا ۱۹۳۴ به مدرسه اقتصاد و بازرگانی داندی (Dundee) رفت.

کوز سال‌های ۳۵-۱۹۳۴ را در دانشگاه لیورپول سپری کرد و سپس مجددا به LSE بازگشت و تا سال ۱۹۵۱ در آنجا ماند. اقتصاددان آمریکایی این بار برای تدریس به آمریکا و دانشگاه بوفالو بازگشت و تا سال ۱۹۵۸ همانجا روزگار سپری کرد. وی پس از یکسال مطالعه در مرکز مطالعات پیشرفته علوم رفتاری دانشگاه استنفورد، دعوت دانشگاه ویرجینیا در سال ۱۹۵۹ را پذیرفت و به آنجا عزیمت کرد. هرچند اندیشه کوز در ارتباط تنگاتنگ با مکتب شیکاگوست، اما دو کار اصلی او یعنی ‹‹ماهیت بنگاه›› (۱۹۳۷) و ‹‹مساله هزینه اجتماعی›› (۱۹۶۰) قبل از رفتن او به شیکاگو در سال ۱۹۶۴ برای تدریس در دانشکده حقوق و همکاری با آرون دیرکتور در ویرایش مجله حقوق و اقتصاد، نگاشته شد. کوز در سال ۱۹۸۱ از دانشگاه شیکاگو بازنشسته شد و نهایتا در سال ۱۹۹۱ نوبل اقتصادی را نصیب خود ساخت.برخلاف اینکه اغلب اقتصاددانان کوز را با دو مقاله کلاسیک در زمینه بنگاه و هزینه اجتماعی می‌شناسند، او مقالات وسیعی در حوزه‌هایی نظیر حسابداری، تبلیغات، کالای عمومی، مازاد مصرف‌کننده، قیمت‌گذاری خدمات دولتی، تئوری انحصار، باج‌گیری (blackmail)، نقش اقتصادی دولت، و تاریخ اندیشه اقتصادی دارد. کارهای کوز را می‌توان در موضوعات زیر دسته‌بندی کرد:

۱. نقش مهمی که نهادهایی مثل بنگاه، بازار و قانون در تعیین ساختار و عملکرد اقتصادی ایفا می‌کنند.

۲. جایگاه هزینه‌های مبادلاتی در فعالیت اقتصادی، نیاز به رویکرد رقابتی نهادی در سیاست‌گذاری اقتصادی.

۳. اجتناب از نظریه‌پردازی انتزاعی.

ردپای این موضوعات را می‌توان در کتاب‌های ‹‹بنگاه، بازار و حقوق›› (۱۹۹۸) و ‹‹گفتارهایی در علم اقتصاد و اقتصاددانان›› (۱۹۹۴) پیدا کرد که ترکیب آنها مهم‌ترین نظرات کوز را در بر می‌گیرد. اولین اثر مهم کوز در زمینه رفتار بنگاه و سازمان است که تحلیل شکل‌گیری انتظارات تولیدکننده به همراه فولر (۱۹۳۵) بخشی از آن است. او در این مقاله تبیینی از تئوری الگوی تار عنکبوتی ارائه می‌دهد که طی آن، تولیدکننده برمبنای انتظار قیمتی خود از آینده اقدام به قیمت‌گذاری می‌کند. طبق این الگو تعدیل در عرضه منتج به افزایش عدم تعادل در چرخه اقتصادی می‌شود. کوز و فولر دریافتند که این توضیح اشتباه است و تولیدکنندگان در واقعیت، انتظارات خود از قیمت و هزینه را به سرعت تعدیل می‌کنند و پیش‌بینی تغییرات تقاضا و عرضه طبق این مدل دچار خطا می‌شود. هرچند این مدل بعدها توسط موث (۱۹۶۱) در یکی از مقالات کلاسیک انتظارات عقلایی مورد اشاره قرار گرفت. کوز با فولر و رونالد ادوارز روی موضوعات مشترک در حسابداری و اقتصاد نیز همکاری داشته که ماحصل آن اشاره به ضعف حسابداری در نشان دادن هزینه‌ها و غفلت از مفهوم هزینه فرصت است.

کوز در کتاب «ماهیت بنگاه»، به این پرسش پاسخ می‌دهد که چرا بنگاه‌ها وجود دارند و عامل موثر در وسعت فعالیت آنها چیست. او جواب را در مفهوم هزینه مبادله می‌داند که اقتصاددانان تا همین اواخر توجه اندکی به آن داشته‌اند. به اعتقاد کوز، بنگاه‌ها زمانی ظهور و بروز دارند که هزینه داخلی آنها کمتر از هزینه مبادله در بازار باشد و بالطبع زمانی که هزینه مبادله در بنگاه از هزینه مبادله بازار پیشی بگیرد، بنگاه از بازار خارج خواهد شد. هرچند انتشار این مقاله تا اوایل دهه ۱۹۷۰ مورد استقبال چندانی قرار نگرفت، اما بعد از آن، الیور ویلیامسون، ارمن آلچیان، هارولد دِمسز و دیگران از این مقاله کوز جهت توسعه مفهوم هزینه مبادله، فرآیند قرارداد، و سازماندهی بنگاه در تحلیل اقتصادی استفاده کردند. انتشار «مساله هزینه اجتماعی» پارادایم هزینه مبادله را به مسیری دیگر یعنی عرصه حقوق اقتصادی و شرایط تضاد در حقوق برد. به موازات افزایش استفاده و ارجاع این مقاله، سوءبرداشت‌ها از آن نیز افزایش یافت. قضیه کوز که در حال حاضر متداول است برگرفته از این مقاله است و کسانی مانند جرج استیگلر (۱۹۶۶) به تدوین این قضیه پرداخته‌اند؛ طبق این قضیه زمانی که هزینه مبادلاتی صفر باشد و حقوق افراد به‌طور کامل مشخص شده باشد طرفین بازار صرف نظر از حقوق اولیه هریک، مبادله بهینه خواهند داشت. کوز دریافت که هزینه‌های مبادلاتی گسترده است و به‌طور کلی مانعی برای مکانیزم مبادله محسوب می‌شود. بنابرین قانون‌گذار باید طوری حقوق افراد را تنظیم کند که ارزش تولید جامعه را افزایش دهد. کوز به‌خاطر «اهمیت کشف و روشنگری در زمینه هزینه های معاملاتی و حقوق اقتصادی در ساختار نهادی و عملکرد نظام اقتصادی»، جایزه نوبل اقتصاد را دریافت کرد.