زادروز پایه‌گذار نقشه ‌نگاری نوین در ایران

گروه تاریخ و اقتصاد: مهندس عباس سحاب، جغرافی‌دان و نقشه‌نگار (کارتوگراف) برجسته ایرانی به‌‏شمار می‌‏رفت. از او به‌‏عنوان بنیان‌گذار دانش نقشه‌نگاری به شیوه‌ نوین در ایران یاد می‌شود. عباس سحاب، همچنین بنیان‌گذار موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی سحاب است. عباس سحاب در تاریخ سوم دی‌‏ماه سال ۱۳۰۰ هجری شمسی در روستای «فم» تفرش متولد شد. او تنها پسر ابوالقاسم سحاب از دانشمندان عصر خود بود که شمار تالیفاتش به بیش از ۷۰ جلد می‌رسد. بنا به گفته اعضای خانواده وی، در هنگام تولد عباس، پدرش ابوالقاسم سحاب رئیس معارف ولایت ثلاث (ملایر، نهاوند، تویسرکان) و مقیم نهاوند بود و در شرایط دشوار زمستان خود را از نهاوند به روستای فم رسانید تا فرزند پسری را که پس از ۹ دختر نصیب او شده بود و آرزو داشت از وی شخصیت بزرگی بسازد، از نزدیک ببیند. چهار ساله بود که به تشویق و راهنمایی پدر، به مکتب درس ملاحسین شاهمیری رفت و مدت سه سال نزد این استاد شاگردی کرد. در هفت سالگی برای ادامه تحصیل، وارد مدرسه کمالیه شد. سپس برای ادامه تحصیلات متوسطه به مدرسه‌های ابن‌سینا و علمیه رفت. در این مدارس بود که ذوق و استعداد سرشار وی به جغرافیا نمایان شد و تحت راهنمایی‌های پدر و آموزگاران، بیش‌‏تر اوقات خود را در تهیه نقشه‌های جغرافیایی گذراند. در همین دوره دبیرستان، اولین نقشه تهران را بعد از شش ماه کار و تلاش، به خط لاتین تهیه کرد. عباس سحاب به‌‏دلیل علاقه وافر به دانش جغرافیا در سال ۱۳۱۵ش به‌‏همراه پدر، سنگ بنای نخستین موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی خصوصی ایران را گذاشت.

وی برای تهیه نقشه‌های مناطق گوناگون ایران، به بیش از سی هزار شهر و روستا سفر کرد. وی در سال ۱۳۳۴ش با همکاری موسسه کلمبوس آلمان، کره جغرافیایی را به خط و زبان فارسی تولید کرد. عباس سحاب، مولف و نقشه‌‏نگار و ناشر صد‌ها اطلس و نقشه جغرافیایی از شهر‌ها و استان‌های ایران، کشورهای خاورمیانه، خلیج‌فارس و دودمان‌های تاریخی ایران است. او با ابداع سبکی نوین در تولید نقشه‌های جغرافیایی، به‌‏عنوان یکی از نقشه‌نگاران صاحب سبک در دنیا مطرح شد. عباس سحاب از کودکی عاشق هنر بود. خوب نقاشی می‌کرد و تابلوهای بسیاری از او به یادگار مانده ‌است. از دیگر آثار بزرگ و ارزشمند او، تالیف و تدوین اطلس چهارده قرن هنر اسلامی به دو زبان فارسی و انگلیسی در ۲۰ مجلد است. تالیف این مجموعه با حمایت یونسکو در زمان حیات او ادامه داشت اما متاسفانه به انجام نرسید. پس از مرگش، تنها جلد دوم آن با عنوان «هنر خوشنویسی، از آغاز تا امروز» به دو زبان فارسی و انگلیسی در سال ۱۳۸۱ش چاپ و منتشر شد. مطالعه، پژوهش و گردآوری اسناد تاریخی و جغرافیایی خلیج‌فارس برای مقابله با سازندگان اسامی جعلی و اثبات حقانیت ایرانیان و اصالت نام این آبراه همیشه ایرانی از سال‌‏های دهه ۱۳۴۰ش تا پایان حیات از دغدغه‌های بزرگ استاد سحاب بود. وی با تشکیل نخستین نمایشگاه اسناد تاریخی و جغرافیایی خلیج‌فارس در سال ۱۳۴۵ش و تدوین و انتشار چند مجلد اطلس به زبان‌‏های فارسی، عربی و انگلیسی و شرکت در مجامع علمی داخل و خارج کشور و تشکیل نمایشگاه‌ها در این زمینه اهتمام کرد. عباس سحاب افزون بر موسسه‌ جغرافیایی و کارتوگرافی سحاب و چاپخانه جغرافیایی سحاب، کتابخانه‌ جغرافیایی سحاب را نیز به یادگار گذاشته ‌است. بنیان این کتابخانه را پدر وی، ابوالقاسم سحاب گذاشت اما او با گردآوری منابع فراوان در جهت هرچه غنی‌تر کردن آن کوشید. این کتابخانه تخصصی هم‌‏اکنون دارای چندین هزار جلد کتاب و تقریبا به همین اندازه، نشریات ادواری در زمینه جغرافیا و نیز شامل بیش از ۲۰ هزار نقشه از ایران و جهان است. مهندس عباس سحاب، بنیان‌گذار نقشه‌نگاری نوین در ایران، سرانجام در ۱۴ فروردین ۱۳۷۹ش در سن هفتاد و نُه سالگی دارفانی را وداع گفت.