تصویب اعلامیه حقوق بشر در سازمان ملل متحد

در جریان جنگ جهانی دوم، هنگامی که منشور ملل متحد در دست تدوین بود، احترام به حقوق بشر و آزادی‏های سیاسی مورد توجه نمایندگان کشورهای مختلف جهان واقع شد. پس از چندی، سازمان ملل متحد تصمیم گرفت که این حقوق، همه‌جا و برای همه ملت‏ها قابل اجرا باشد. در ادامه، کمیسیون حقوق بشر در ژانویه سال ۱۹۴۷م شروع به کار کرد و پس از مدتی مطالعه و بررسی در قوانین اساسی کشورها و بحث و گفت‌وگو در کمیسیون‏های مختلف، نتیجه مطالعات خود را به‌صورت لایحه‏ای به مجمع عمومی تقدیم کرد.

مجمع مزبور در دهم دسامبر ۱۹۴۸م (۱۹ آذر ۱۳۲۷ش) با ۴۸ رای مثبت و ۸ رای ممتنع، اعلامیه جهانی حقوق بشر را تصویب کرد و این روز به‌عنوان روز جهانی حقوق بشر نام‏گذاری شد. این اعلامیه، شامل یک مقدمه و سی ماده است و در ماده اول آن به برابری افراد بشر و حاکمیت روح برادری در میان آنها اشاره شده است. به رغم تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر، واقعیت در عمل به‌گونه‏ای دیگر شکل گرفت. نگاهی گذرا به رویدادهای سیاسی و نظامی جهان پس از پایان جنگ دوم جهانی، تصویری از وقایع اسفبار را نشان می‏دهد که دقیقا بیانگر فاصله زیاد میان اهداف و عملکرد جامعه بین‏المللی در دفاع از حقوق بشر است. به علاوه بر خلاف تصور اولیه، شعارِ دفاع از حقوق بشر، عملا به ابزاری در جهت اعمال فشارهای سیاسی و اقتصادی دولت‏های غربی بر کشورهای مستقل جهان برای پیشبرد منافع استعماری این دولت‏ها، مبدل شده است. هم‌اکنون بسیاری از کشورهای جهان، با توجه به این واقعیت تلخ و همچنین به دلیل ناهمخوانی برخی بندهای اعلامیه حقوق بشر با اعتقادات، فرهنگ و رسوم آنان، خواستار تغییر در این بندها و جلوگیری از استفاده ابزاری از این اعلامیه هستند. به دنبال تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر در دهم دسامبر ۱۹۴۸م توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد و تایید حقوق طبیعی و اجتماعی افراد بشر توسط این سازمان بین‏المللی، روز دهم دسامبر (برابر با ۱۹ آذر ۱۳۲۷ش) به‌عنوان روز جهانی حقوق بشر نام‌گذاری شده است.