گروه تاریخ و اقتصاد: در طول اقامتی حدود شش سال (۱۳۲۴ تا ۱۳۳۰ هجری قمری- ۱۹۰۶ تا ۱۹۱۲ میلادی) در گیلان، از تمام اوقاتی که فرصت دست می‌داد برای جمع‌آوری اطلاعات در زمینه مسائل مختلف این ایالت که خوب شناخته نشده است، استفاده می‌کردم. اطلاعات من نه فقط به وسیله مسافران، روستاییان، بازرگانان و کدخداها، بلکه از مالکان اراضی و کارمندانی که به سبب علاقه‌مندی به محیط کار خود اطلاعات سودمندی داشتند، جمع‌آوری شده و مسافرت‌ها، مطالعات و مشاهدات شخصی من نیز به این امر کمک کرده است.

در چنین اثری وجود اشتباهات اجتناب‌ناپذیر است؛ اما من باید یادآور شوم که به دفعات اسامی محلاتی را که به وسیله روستاییان شناخته‌ام تکرار کرده‌ام و برای اینکه به این نوشته شکل خاصی داده باشم از اسنادی که توسط اروپاییان تهیه شده و از فرصت‌هایی که از نظر مصاحبه و مشورت پیش می‌آمد، استفاده کرده‌ام و آن را به نظر افراد ذی‌صلاح رسانده‌ام. نزدیک ۸۰ سال پیش «ج ب فریزر» اشکالاتی را که در زمینه شناسایی دقیق محل و جمعیت و دهکده‌های این سامان وجود دارد، چنین بیان کرده است: «دهکده‌ها در میان جنگل‌ها پراکنده است. خانه‌ها در یک نقطه متمرکز نیست و به‌صورتی جدا از هم در جاهای مختلف بنا شده است.

اطراف هر سه یا چهار خانه را که در کنار هم قرار دارد باغ‌های میوه و چمن احاطه کرده است. هر محله از اجتماع چند توده کوچک از این خانه‌ها تشکیل شده و غالبا هر دهکده شامل چند محله است به همین دلیل دهکده‌ها وسعتی در حدود چند کیلومتر مربع را اشغال می‌کنند و دارای مقدار قابل‌توجهی جنگل و زمین مزروعی هستند. دانستن رقم جمعیت این دهات با وضعی که به نظر می‌رسد مشکل است. این اشکال تا به آن حد است که یک کدخدا هم به دشواری می‌تواند به سوالی در این زمینه پاسخ گوید.» در پایان این مقدمه وظیفه دارم احترامات و تشکرات صمیمانه خود را حضور دوستان ایرانی خود به سبب محبتی که در تهیه این کتاب در حق من کرده‌اند، تقدیم دارم.

منشی من میرزا محمدخان صمصام‌الکتاب که در طول شش سال اقامت همکار با ارزشی برای من بوده است، سهم بیشتری دارد. هـ ل رابینو. مگادور ژانویه ۱۹۱۴.»

- ولایات دارالمرز ایران، یاسنت لویی رابینو