زمین‌لرزه‌ای با 17000 قربانی

گروه ترجمه: روز ۱۷ اوت، ۲۶ مرداد، سالروز زلزله شهر ایزمیت ترکیه در سال ۱۹۹۹ است. این زمین‌لرزه که قدرت آن ۶/ ۷ در مقیاس ریشتر بود و ۳۷ ثانیه طول کشید، در ساعت ۳ و یک دقیقه بامداد در شمال غرب ترکیه روی داد و جان ۱۷۰۰۰ نفر را گرفت.

به‌دلیل آنکه ساعت وقوع حادثه شبانگاه بود، بسیاری از مردم در خواب بودند و فرصت فرار نیافتند. حدود نیم میلیون نفر هم بر اثر این زلزله بی‌خانمان شدند. شهر ایزمیت که در نزدیکی کانون این زلزله و در فاصله۱۱ کیلومتری از آن قرار داشت به‌شدت ویران شد. در همان روز بیش از ده پس‌لرزه گزارش شد و دو پس زلزله هم در تاریخ ۱۹ اوت ابعاد این فاجعه را تشدید کرد. بولنت اجویت، نخست‌وزیر وقت ترکیه پس از بازدید از مناطق زلزله‌زده گفت که این بدترین تجربه عمرش بود. وی گفت: «ابعاد خسارات بسیار عظیم است. خدا به کشور و مردم ما کمک کند.»

خساراتی که از این زلزله بر استانبول وارد آمد، عمدتا در غرب این شهر متمرکز بود. این منطقه روی زمینی بنا شده که از سنگ‌های رسوبی ضعیف سنوزوئیک تشکیل شده و این منطقه را زلزله‌خیز کرده است. فاصله استانبول تا کانون زلزله حدود ۷۰ کیلومتر است. زلزله در بخش صنعتی و پرجمعیت کشور که پالایشگاه‌ها، کارخانه‌های خودروسازی و دفاتر کشتیرانی ترکیه در آن قرار داشت نیز به‌شدت احساس شد. همین موضوع باعث شد که آمار تلفات جانی و مالی این زلزله به‌شدت افزایش یابد.

گرچه آمار رسمی دولت ترکیه از میزان تلفات ارقام دقیق ۱۷۱۲۷ کشته و ۴۳۹۵۹ زخمی حکایت داشت، اما بسیاری از منابع دیگر اعلام کردند که آمار کشته‌شدگان بالغ بر ۴۵۰۰۰ نفر است و تعداد زخمی‌ها نیز همین میزان است. پس از این زلزله ۳۰۰ هزار نفر بی‌خانمان بر جای ماند. گزارش‌های سپتامبر ۱۹۹۹نشان می دهد که ۱۲۰ هزار خانه به‌دلیل برخوردار نبودن از استحکام کافی ویران شدند، ۳۰ هزار خانه به‌شدت آسیب دید، ۲۰۰۰ ساختمان دیگر به کلی ویران شد و ۴۰۰۰ ساختمان هم به‌شدت صدمه دید. برآوردها نشان داد که میزان خسارات مالی این زلزله بالغ بر ۲۳ میلیارد دلار بوده است. به‌دلیل اینکه اغلب ساختمان‌هایی که ویران شدند، ساختمان‌های بخش مسکونی بودند، نوک پیکان انتقادها به سمت مقاطعه‌کاران بخش خصوصی که این ساختمان‌ها را بی‌کیفیت و با مصالح ارزان ساخته بودند، نشانه گرفته شد. جو عمومی نیز علیه مقاماتی بود که در اجرای قانون

کد ساخت‌و‌ساز و الزامات ضد زلزله‌سازی بناها کوتاهی کرده بودند. علاوه‌بر بخش مسکونی، خسارات شدیدی بر پل‌ها و سایر سازه‌های جاده‌های منتهی به اروپا نیز وارد آمد که از جمله آنها می‌توان به خسارات وارده بر ۲۰ پل، ۵ تونل و برخی مسیرهای روگذر اشاره کرد. جاده بین آنکارا و استانبول بر اثر این زلزله دچار تخریب شد و بسیاری از خودروها در آن به هم برخورد کردند.

شدت خسارت‌ها در بخش‌های مختلف متفاوت بود و از ترک برداشتن سیمان گرفته تا فروپاشی کل سازه را شامل می‌شد. علاوه‌بر این، زلزله سال ۱۹۹۹ ترکیه آتش‌سوزی فاجعه‌باری را نیز در پالایشگاه نفتی توپراش در پی داشت. این آتش‌سوزی که جرقه اولیه آن در مجموعه تانکرهای دولتی زده شد، با نفت خامی که از مخزن به بیرون ریخته بود، تشدید شد و به همه محموله‌های نفتا سرایت کرد. شکسته شدن لوله‌های آب تلاش‌ها برای مهار این آتش را با بن‌بست مواجه کرد. از نیروی هوایی برای اطفای حریق کمک گرفته شد.

این آتش‌سوزی چند روز طول کشید و به محوطه سه مایلی از پالایشگاه گسترش یافت. پنج روز پس از آغاز آتش‌سوزی مقامات اعلام کردند که آتش مهار شده است. زلزله ایزمیت همچنین موجب شد که یک سونامی در دریای مرمره شکل گیرد. ارتفاع امواج این سونامی به ۵/ ۲ متر می‌رسید.

این سونامی نیز به نوبه خود جان ۱۵۵ نفر را گرفت. کمک‌های بین‌المللی وسیعی برای یافتن افراد زنده در زیر آوار و کمک به زخمی‌ها و بی‌خانمان‌ها شکل گرفت. کمک فوری یونان به ترکیه در پی این زلزله موجب شد یخ روابط بین این دو کشور که معمولا روابطی خصمانه داشتند، آب شود. تیم‌های نجات بین ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از وقوع حادثه در منطقه مستقر شدند. کمک‌رسانی به بازماندگان از طریق نهادهای مردمی و هلال احمر و نهادهای محلی جست‌وجو و نجات انجام شد. در عملیات امداد‌رسانی پس از این زلزله مهیب ۱۲ کشور شرکت کردند. انگلستان کمک فوری ۵۰ هزار پوندی خود را به کمک به هلال احمر ترکیه اختصاص داد. صلیب سرخ جهانی و هلال‌احمر نیز ۵/ ۴ میلیون پوند برای کمک به قربانیان اختصاص دادند.

پتو، تجهیزات پزشکی و غذا از طریق فرودگاه‌ها وارد منطقه شد. مهندسان انگلیسی برای توقف نشت آب و حل مشکلاتی که برای آب و فاضلاب منطقه به‌وجود آمده بود، خود را به آنجا رساندند. هندوستان با ارسال ۳۲ هزار چادر و ۲ میلیون روپیه به فرآیند بازسازی کمک کرد. چندی بعد، بیل کلینتون، رئیس‌جمهوری وقت آمریکا و نواز شریف، نخست‌وزیر وقت پاکستان برای برآورد سطح ویرانی و ملاقات با بازماندگان فاجعه از استانبول و ایزمیت بازدید کردند.

زمین‌لرزه‌ای با 17000 قربانی