گروه تاریخ و اقتصاد: یکی دیگر از شیوه‌های تبلیغاتی روس‌ها، برگزاری کنسرت‌های مختلفی بود که توسط هنرمندان و خوانندگانی از ملیت‌های گوناگون اتحاد جماهیر شوروی مانند تاجیک‌ها، ترکمن‌ها، آذری‌ها، گرجی‌ها و... اجرا می‌شد. این کنسرت‌ها در مشهد، معمولا در سینما دیده‌بان، سینما باغ ملی، سینما هما، سالن شیر و خورشید سرخ و... اجرا می‌شد. برای تماشای این کنسرت‌ها از مقامات مسوول ایرانی نظیر استاندار، فرمانده پادگان، روسای ادارات و نیز غیرایرانی‌ها نظیر مسوولان بانک شاهی، کارکنان کنسولگری‌های خارجی و ... دعوت به عمل می‌آمد.

این کنسرت‌ها چون همراه با رقص و آواز بود، جذابیتی خاص داشت؛ به‌ویژه‌آنکه در برخی از آنها هنرمندانی به ایفای نقش می‌پرداختند که تاجیک، ترکمن یا آذری بودند و به‌خاطر اشتراکات زیاد فرهنگی با ایرانیان و نیز آشنایی کم‌وبیش ایرانیان با موسیقی و هنر این اقوام، از تاثیرگذاری خاصی برخوردار بودند. یکی از این کنسرت‌ها در روزهای پنجم و ششم مردادماه ۱۳۲۳ در باغ ملی مشهد به اجرا درآمد و کلیه عایدات آن به حساب «ذخیره پیروزی ارتش سرخ» اختصاص داده شد. روس‌ها برای این کنسرت تدارکات زیادی دیده بودند؛ چنان که از قبل، به کمک و راهنمایی اسکراین، سرکنسول انگلستان و کمپانی «یو.کی.سی.سی»، عمارت چوبی بزرگی شبیه قصرهای قرون وسطی ــ دارای قسمت‌های مختلفی مانند مهمانسرا، سالن بازی و ... ــ در باغ ملی ساخته بودند. قسمت بار و فروش خوراکی در اختیار انگلیسی‌ها بود.

از جمله سرگرمی‌های مختلفی که برای تماشاگران تدارک دیده بودند، می‌توان به مسابقه اسب‌دوانی با حیوانات عروسکی، رقص و آواز، نمایش‌های فرعی و لاتاری اشاره کرد. علاوه بر شوروی و انگلیس، در این جشن ایرانی‌ها، ارمنی‌ها و یهودیان نیز با دایر کردن غرفه‌هایی، آنها را با قالی‌های مجلل و پارچه‌های گرانبها تزئین کرده بودند. قیمت بلیت ورودی جشن ۱۰ تومان بود و به قول اسکراین هرکس که می‌خواست نزد روس‌ها خودشیرینی کرده باشد، علاوه‌برآن ۲۰تومان نیز برای دیدن کنسرت می‌پرداخت. البته در شب دوم، قیمت بلیت به نصف تقلیل یافت.

با این ‌همه کل درآمد حاصله از این جشن که نصیب روس‌ها شد، به ۷۰هزار تومان بالغ شد. این کنسرت‌ها در شهرهای دیگر خراسان نیز به اجرا درمی‌آمد و درکل هدف اصلی از اجرای آنها، آن ‌هم توسط اقوام مختلفی که در اتحاد جماهیر شوروی می‌زیستند، این بود که به مردم ایران نشان دهند در حکومت کمونیستی شوروی حقوق، فرهنگ، آداب، رسوم، مظاهر تمدنی و زبان هر قومی نه‌تنها محترم شمرده می‌شود بلکه شیوه حکومت کمونیستی حتی باعث پیشرفت این اقوام در زمینه‌های مذکور شده است! در واقع روس‌ها ازیک‌طرف با تبلیغات ضدکمونیستی که اعلام می‌کرد در نظام شورایی آزادی فرد سلب شده و ...، مقابله می‌کردند و ازطرف‌دیگر به‌زعم خود مزایای حکومت کمونیستی را به‌شکل‌غیرمستقیم در بین مردم ایران تبلیغ می‌کردند.

منبع: کنسولگری‌های خارجی در خراسان

حمیدرضا رمضانی، نشریه زمان