تعمیرات ضرابخانه

گروه تاریخ و اقتصاد: اواسط اسفندماه سال ۱۳۱۰ ضرابخانه ایران پس از تعمیر اساسی، با ماشین‌های تازه در جاده قدیم شمیران کار خود را از سر گرفت و مساله سفارش ضرب سکه به کشورهای دیگر پایان یافت. تاسیس ضرابخانه در ایران از جمله دستاوردهای امیرکبیر بوده است. پیش از ایجاد کارخانه ضرب سکه هر یک از شهرستان‌های ایران به‌طور جداگانه و مستقل نقود مورد احتیاج خود سکه می‌زدند و به این ترتیب سکه‌های گوناگون که عیار و وزن آنها با یکدیگر متفاوت بود، در ایران رواج داشت. امیرنظام گروسی که در سال ۱۲۸۳ هجری قمری سفیر ایران در پاریس بود یک دستگاه ماشین‌آلات ضرب سکه خرید و به ایران فرستاد. ماشین مزبور، به علت نبودن وسایل حمل‌ونقل سال‌ها در بندر انزلی در انبار باقی ماند و سرانجام در سال ۱۲۹۴ هجری کارخانه ضرب سکه و قالب‌گیری در تهران دایر شد.

از آنجا که محمد ابراهیم امین‌السلطان رئیس ضرابخانه بود، سکه‌های جدید نقره به «قران امین‌السطان» معروف شد.

از سال ۱۳۰۰ قمری ریاست ضرابخانه به‏ حاج محمد اصفهانی معروف به‏ «حاج محمد حسن کمپانی‏» واگذار شد و وی با عنوان‏ «امین‏‌دار‌الضرب‏» مشغول کار شد.در آن هنگام اداره ضرابخانه جزو وزارت‏ مالیه بود، ولی عمل ضرب به‌طور امانی و مقاطعه انجام می‏شد، چنان که حاج محمد حسن‏ سالی ۲۲ هزار تومان به دولت می‏داد. در سال ۱۳۰۷ هجری که بانک شاهنشاهی در ایران‏ دایر شد، ضرابخانه نیز در دست آن بانک قرار گرفت. پس از جلوس مظفرالدین شاه، ضرابخانه‏ جزو وزارت داخله و پس از برقراری مشروطیت‏ (۱۳۲۴ قمری) جزو اداره خزانه

شد.

تا پیش از سال ۱۳۲۸ قمری طرز کار ضرابخانه این بود که دولت با کسی برای حمل‏ نقره قراردادی می‌بست و با ورود نقره ضرابخانه‏ به کار می‏افتاد،در غیر این صورت کار نمی‏کرد. در آن سال، دولت امر حمل‌ونقل نقره و تعیین‏ مقدار آن و مدت کار ضرابخانه را خود به دست‏ گرفت و با بانک شاهنشاهی قراردادی بست و خرید و حمل نقره را به انحصار آن بانک داد. پس‏ از وضع مربوط به واحد و مقیاس پول ایران، ضرابخانه به نام‏ «ضرابخانه شاهنشاهی‏» شروع به‏ کار کرد. سرانجام در مهرماه ۱۳۴۱ خورشیدی‏ ضرابخانه شاهنشاهی منحل و وظایف آن به‏ بانک مرکزی ایران واگذار شد.