گروه تاریخ و اقتصاد: صبح فردای ورودم به تهران و پس از رفتن به حمام [عمومی] که گرداننده آن از ارمنیان است، سوار درشکه شدم و پیش از هر کار دیگر به ییلاق قلهک و به دیدن کنسول انگلیس رفتم. قلهک در سرازیری شمیران به شهر در ۷ مایلی شمال تهران و مقر ییلاقی سفارت انگلیس است. شاه هم نزدیک اینجا کاخی دارد. هاردینگ، وزیر مختار انگلیس حالا در لندن است و گراهام، کنسول سرپرستی دارد. گراهام بیست سال پیش چندی در ماموریت ژاپن گذراند و کمی ژاپنی می‌فهمد. آلبوم عکس‌های ژاپن او را دیدم و درباره احوال امروز بی‌پرده حرف زد. به تفصیل درباره گسترش نفوذ روسیه در ایران گفت که نمودار آن پیشرفت سریع طرح احداث راه‌آهن ایروان به تهران است. شرحی درباره اوضاع کنونی ایران داد و گفت که ایرانی‌ها جز حرکت نمایشی و برای حفظ ظاهر، هیچ تلاشی برای پیشرفت مملکت نمی‌کنند. این شایعه را که خاندان سلطنتی ثروت هنگفت دارد، رد کرد و نالید که کارهای مملکتی شفاف نیست و برای نمونه نمی‌توان دانست که مبالغ دو قرضه‌ای که دولت ایران از روسیه گرفته به چه مصرفی رسیده و پنداری که این همه در ظلمات از دست رفته است.

پس از دو ساعت گفت‌وگو و درخواست معرفی و سفارش نامه به‌عنوان مقام‌های وزارت امور خارجه ایران و تشریفات دربار برای صدور اجازه دیدن ارک سلطنتی و سربازخانه و مدرسه و جاهای دیگر خداحافظی کردم و بازگشتم.

منبع: سفرنامه ایران، ماساجی اینووه، ترجمه دکتر هاشم رجب‌زاده، انتشارات طهوری