اشغال سفارت شوروی، ممنوع !

در روز ۲ آذر ۱۳۵۸، سه هفته پس از تسخیر سفارت آمریکا در تهران و در حالی که زمزمه‌هایی مبنی بر تلاش برای تصرف سفارت شوروی به گوش می‌رسید، دفتر امام خمینی(ره)، بنیانگذار جمهوری اسلامی با صدور اطلاعیه‌ای هرگونه تلاش برای تسخیر سفارت همسایه شمالی را محکوم و آن را در راستای خواسته عوامل «سیا» اعلام کرد. متن کامل این اطلاعیه به این شرح بود: «بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم. ملت شریف ایران! بار دیگر جاسوسان آمریکایی برای منحرف کردن افکار عمومی جهان از موضع قاطع شما ملت مبارز به توطئه تازه‌ای دست زده است. این بار با پخش اعلامیه‌هایی مردم را دعوت به اشغال سفارت شوروی نموده است. از ملت شریف می‌خواهیم تا به هیچ وجه، تحت تاثیر این دسیسه‌ها واقع نشوند که مطمئنم نمی‌شوند. امروز اشغال سفارتخانه‌ای در ایران خیانت به مبارزات برحق ضدآمریکایی مردم ما است. بار دیگر به ملت شریف و مبارز تذکر می‌دهیم که هرکس دست به چنین اعمالی بزند محکوم و از عوامل بی‌چون و چرای آمریکا است و مردم عزیز ایران هرگز به آنان اجازه چنین کاری را نمی‌دهند. قم، دفتر امام خمینی/ ۲ آذر ۱۳۵۸»

در روزهای پس از تسخیر سفارت آمریکا، اما ردپای تفکرات طیف موافق برای تسخیر سفارت شوروی از طرف دانشجویان در خیابان‌های اطراف سفارت به چشم می‌خورد. روزنامه‌های دیواری و شب نامه‌هایی که هر روز و شب روی دیوارهای سفارت جا خوش می‌کردند و میان مردم تقسیم می‌شدند نشان از عزم برخی برای تسخیر سفارت شوروی پس از آمریکا داشت.

مسوولان شوروی هم تلاش‌های دیپلماتیک را تقویت کرده و مواضع صریح‌تری علیه آمریکا اتخاذ می‌کردند؛ در همین حال گرومیکو، وزیر خارجه وقت شوروی چند روز پس از تسخیر سفارت آمریکا و در حالی که زمزمه‌های تلاش این کشور برای حمله نظامی به ایران شدت گرفته بود، اعلام کرد که شوروی اجازه دخالت نظامی آمریکا در ایران را نمی‌دهد.

همزمان با این تحولات در روز ۲۷ آبان ۵۸ بود که دکتر محمد مکری سفیر ایران در اتحاد جماهیر شوروی با سفر به ایران به قم رفت و در دیداری یک ساعته گزارشی از روابط ایران و شوروی تسلیم امام کرد. به نوشته روزنامه کیهان: «در این دیدار مکری درباره روابط ایران و شوروی، مسائل خلیج‌فارس و تحریکات استعمار و رفت و آمدهای سیاسی و نظامی در منطقه، روابط اقتصادی و فرهنگی ایران و شوروی، افزایش بهای گاز ایران، تطبیق قراردادهای بازرگانی با روح انقلاب اسلامی با امام خمینی گفت‌وگو و تبادل نظر کرد.»

از فحوای سخنان مکری در روزهای بعد به نظر می‌آمد او حامل پیام اطمینان‌بخش دوستی برای انقلابیون تهران از سوی سران مسکو است. از همین‌رو بود که او یک روز پس از دیدار با امام در مصاحبه‌ای در مورد نقل و انتقال نظامی که گفته می‌شد در خلیج‌فارس در حال انجام است و همچنین احتمال اشغال چاه‌های نفت به وسیله آمریکا، با قاطعیت گفت: «اشغال چاه‌های نفت به این آسانی نیست و آمریکا هرگز نمی‌تواند تمام چاه‌های نفت دنیا را تصرف و اشغال کند. اگر آمریکا چنین کاری کند مردم کشورهای نفت‌خیز چاه‌های نفت را منفجر خواهند کرد و در نتیجه صنعت غرب نابود خواهد شد. به علاوه کشور شوروی نیز نه ‌تنها با این اقدام آمریکا مخالفت خواهد کرد، بلکه کشورهای غربی نیز از این عمل جلوگیری خواهند کرد.»

این چنین بود که در پی گسترش چاپ و پخش بروشور‌ها و دعوتنامه‌هایی که در پی تسخیر سفارت آمریکا به عنوان نماد امپریالیسم جهانی، مردم را به تسخیر سفارت شوروی به‌عنوان نماد کمونیسم در ایران دعوت می‌کرد، دفتر امام خمینی در ۲ آذر ۵۸ بیانیه‌ای در نفی و محکومیت این طرح منتشر کرد و نسخه این بحث را برای همیشه در هم پیچید.

منبع:

تاریخ ایرانی

آرشیو روزنامه کیهان، ۲۸ آبان، ۳۰ آبان و ۳ آذر ۱۳۵۸