گروه تاریخ و اقتصاد: بخش سوم مذاکرات نمایندگان مجلس شورای ملی را در روز سه‌شنبه، ۱۵ آذر ۱۲۸۸ شمسی می‌خوانید: وحید‌الملک: عرض می‌کنم آخرین بودجه که به کمیسیون مالیه آمد بودجه وزارت امور خارجه بود، گویا از قراری که این روزها مذکور داشتند، همان بودجه قدیم خودشان را معمول داشته‌اند.

وزیر مالیه: خیلی خوب است مسوولیت از عهده وزارت مالیه برداشته شود و کمیسیونی برای رسیدگی به امور مالیه تشکیل شود و کلیه بودجه‌ها را به آن کمیسیون بیاورند و مطالعاتی که در امر وزارتخانه‌ها لازم است بنمایند.

صدیق حضرت: در تایید اظهارات موتمن‌الملک عرض می‌کنم چون مدتی در کمیسیون مالیه بودم بعضی بودجه‌ها به کمیسیون آمد طوری نوشته شده بود که کمیسیون مالیه هیچ قابل ندانست که در او نظری کند و برگشت و بعضی از آن بودجه‌ها از آن به بعد اجرا شد خب همان‌طور که فرمودند مطابق همان بودجه‌‌ها که هست عجالتا اجرا نمایند.

وزیر علوم: یکی از آن بودجه‌ها که آن وقت به کمیسیون آمد، بودجه وزارت معارف بود که هیچ قابل نظر نبود.

(ادیب التجار در باب استقراض شروع به اظهاری کردند رئیس گفتند خارج از موضوع است).

میرزا ابراهیم خان: اینکه در این پروگرام نوشته شده است تحصیل امنیت مقصود چیست؟

وزیر عدلیه: غرض نه این است که خدای نکرده امنیت حاصل نیست، بلکه مقصود استدامه امنیت است که باید ضمانت کرد.

سیدحسن اردبیلی: در باب استخدام مستشار از خارجه از واضحات است که هر چه زودتر باید این کار بشود، ولی به عهده وزرا است که هر کدام معین کنند چند مستشار لازم است و از چه دولت باید خواست و حقوق آنها چقدر خواهد بود تا آنکه ان‌شاءالله کارها از مقام لفظ به فعلیت آید.

وزیر مالیه: در اساس استخدام هیات وزرا خودشان مشغول‌اند و چون برای استخدام داخلی اداره خود می‌خواهند در همان وقت که بودجه به مجلس آمد توضیحات داده خواهد شد در این باب.

صدیق حضرت: بنده می‌خواهم عرض کنم آوردن مستشار‌ها امروز خیلی مهم است ولی چون در مجلس سابق هم یک همچو مذاکره شده ترتیبی فراهم آمد که لازم می‌دانم عرض کنم قبل از وقت باید وزرا توضیحات در این باب بدهند و مذاکرات لازمه را در مجلس اظهار دارند آن وقت اقدام نمایند.

منتصر‌السلطان: اولا ماده از پروگرام که راجع به استقراض بود قرائت کردند، بعد اظهار داشتند که گویا چنین معلوم می‌شود که می‌خواهند یک استقراض بنمایند و البته باید در این باب و اساس این کار توضیحات بدهند.

وزیر مالیه: گویا در عبارت قصوری باشد استقراض بر دو قسم است، یکی به‌طور مساعده و یک اصل استقراض معلوم است که اصل استقراض باید با صلاح دید مجلس باشد.

افتخار‌الواعظین: برای مملکت دو چیز لازم است، یکی پول برای دولت و دیگری علم برای ملت و این دو البته باید هرچه زودتر تهیه شود سابقا اخذ مالیات طوری بود که از هر کس دو تومان مالیات می‌گرفتند یک تومانش را به خزانه دولت می‌دادند و یک تومانش از بین می‌رفت. باید کاری کرد که این دو تومان تماما به خزانه دولت برسد.

رئیس: این مطلب راجع به دارایی و خارج از موضوع است.