گروه تاریخ و اقتصاد: آنچه می‌خوانید برگرفته از خاطرات دکتر فووریه، پزشک فرانسوی‌تبار ناصرالدین‌شاه است که سه سال در دربار قاجار مشغول خدمت بود. وی خاطراتش را از اولین دیدار با شاه قاجار تا زمان برگشت به موطن خویش به تحریر درآورده است: در ظرف یک ساعت و نیم با کالسکه از ساوه گذشتیم. در جلگه اطراف آن تپه‌های پست و بلند زیاد دیده می‌شود. این تپه‌ها جای آبادی‌هایی است که متوالیا به دست مهاجمین عرب و مغول و... ویران گردیده‌است.

حین عبور چند مناره شکسته و یک مسجد بایر به نظر رسید. من در برابر آب‌انباری که با وجود دور بودن از آبادی آن را به علت احتیاج حیاتی مردم به آب خوب حفظ کرده‌اند ایستادم. سه طاق که ارتفاع آنها از زمین چندان زیاد نیست روی این آب‌انبار زده شده و در بزرگی دارد که از آن داخل سی و سه پله می‌شوند و در انتهای پلکان یک ردیف شیر است که آب صاف خنکی در این گرمای ساوه از آنها جاری می‌شود.

بعد از یک ساعت دیگر به فتح‌آباد محل اردو رسیدیم در حالی که مغز ما بر اثر آفتاب آتشبار و باد گرم جنوب غربی که از صحرای عربستان می‌رسد پریشان شده بود. فتح‌آباد قلعه بزرگی است متعلق به نایب‌السلطنه. من عقیده دارم که حضرت والا هیچ وقت تابستان‌ها برای استراحت به اینجا نیایند. میزان الحراره من در ساعت سه بعدازظهر ۴۰ درجه را در اینجا نشان می‌داد و چنین حرارتی طی این سفر در هیچ‌جا ندیده بودیم.

منبع: سه سال در دربار ایران

از ۱۳۰۶ تا ۱۳۰۹ قمری

تالیف: دکتر فووریه

ترجمه: عباس اقبال