آدریان اسمیت و گوردون گیل از معماری آسمان‌خراش‌ها سخن می‌گویند
زندگی در میان ابرها
برجی فولادی و چشم نواز که به وسیله شرکت معتبر «SOM» بنا شده و هر دو معمار قبل از تاسیس شرکت خود در سال ۲۰۰۶ در آنجا مشغول به کار بوده‌اند. اسمیت از ۱۹۹۹ و پس از تکمیل برج ۸۸طبقه «جین مائو» در شانگهای به یکی از مراجع اصلی و شناخته شده ساخت آسمان‌خراش تبدیل شد. علاوه بر برج «جین مائو»؛ سایر ساختمان‌های طراحی‌شده به‌وسیله اسمیت، قبل از راه‌اندازی«AS+GG »عبارتند از: برج۷۱طبقه رودخانه مروارید (طراحی همراه با گیل، ۲۰۱۱، گوانگژو)، برج ۱۶۳طبقه خلیفه (۲۰۱۰، دبی) و هتل ۹۸طبقه و برج بین‌المللی ترامپ (۲۰۰۹، شیکاگو). علاوه بر اینها دست‌کم ۲۰پروژه ساخته شده یا در حال ساخت به‌وسیله اسمیت و گیل طراحی شده‌اند که قریب به اتفاق آنها در رقابت با سایر شرکت‌ها و معماران به « AS+GG » رسیده است. آسمان‌خراش جده به‌عنوان بلندترین ساختمان جهان با ارتفاعی بیشتر از ۱۰۰۰متر، برج سنترال پارک با ارتفاع ۱۵۵۰ فوت در نیویورک، مرکز بازرگانی ۹۷طبقه گرینلند ووهان و مرکز ۱۰۱طبقه گرینلند چنگدو (هر دو در چین) از این جمله‌اند. این برج‌های بلند، بسیار زیبا و جذاب هستند. بااین حال نکته‌ای که « AS+GG » را از دیگر شرکت‌های معتبر معماری متمایز می‌کند، پژوهش‌ها و ابتکارهای پیشگامانه آنهاست؛ تجربه‌ای گسترده و تعهدی بی‌نظیر برای دستیابی به هوشمندی، کارآیی و زیبایی در پروژه‌های ساختمانی.
بلوگولوفسکی: کمی درباره شیوه تقسیم کار و مسوولیت‌هایتان صحبت کنید؟
اسمیت: من و گوردون شرکایی هستیم که اکثر پروژه‌ها را به‌صورت مشترک طراحی می‌کنیم. سابقه کار مشترکمان به همکاری در «SOM» بازمی‌گردد. از سال‌های ۱۹۹۵-۱۹۹۴ که مشغول تجربه‌اندوزی در بنای برج توگوک سامسونگِ سئول بودم، با گوردون همکاری کرده‌ام. در آن روزگار چالش مشترکمان به حداقل رساندن ضایعات و دستیابی به حداکثر بهره‌وری و کارآیی از طریق ترکیبی از توربین‌های بادی و پنل‌های فتوولتائیک در برجی ۱۱۱طبقه بود. هرچند این پروژه نافرجام ماند؛ اما بررسی موضوع پیش‌گفته بر دانش و داشته‌هایمان افزود و چیزهای زیادی فراگرفتیم.
شما را معماران تراز اول آسمان‌خراش می‌دانند. خودتان چه فکر می‌کنید؟
گیل: البته که ما معمارانی ماهر در طراحی، توسعه و ساخت ساختمان‌های بسیار پیچیده هستیم. ساخته‌هایمان، گویای عملکردمان هستند. توسعه این نوع ساختمان‌ها بیش از نیمی از زمان ما را به خود اختصاص داده است. بی‌وقفه در حال تلاش برای استفاده از برنامه‌های ترکیبی در جهت از میان برداشتن محدودیت‌ها و همچنین افزایش کارآیی هستیم. ما همواره میزان بهره‌وری انرژی، شیوه حمل‌ونقل عمودی، قابلیت سکونت، مصالح و شیوه‌های نوین ساخت‌و‌ساز و... را تجزیه و تحلیل می‌کنیم. توانایی‌هایمان بسیار گسترده است و بر یافتن راه‌حل‌های منحصر به فرد برای زندگی مناسب‌تر در شهرها تمرکز کرده‌ایم. ما آسمان‌خراش‌ها را دوست داریم؛ اما دغدغه اصلی‌مان پرداختن به معضلات بسیار پیچیده شهری است.
اسمیت: ما معمار و شهرساز هستیم. میزان بزرگی و پیچیدگی پروژه‌ها سبب محدودیتمان نمی‌شود. تخصص ما گسترده است و توانایی مواجهه با چالش‌های بزرگ و کوچک را داریم. درواقع تخصص ما منحصر به فرد است و بسیاری از ساختمان‌هایمان دست‌کم ۳۰۰متر ارتفاع دارند. معماری در این ارتفاع نادر بوده و همین موضوع سبب ایجاد تفاوت بین ما و سایر معماران شده است. تعداد انگشت‌شماری از سایر شرکت‌ها قادر به رقابت با ما هستند. ما شیوه موفقیت‌آمیز ساخت برج‌های بسیار بلند را آموخته‌ایم. این برج‌ها فقط تندیس‌هایی زیبا نیستند. اینها ساختارهایی عملکرد محور، مهندسی‌شده، خودبسنده و از نظر زیست محیطی هوشمند هستند.
آیا یکی از این پروژه‌ها را می‌توان به‌دلیل نوآوری و ابتکار متمایز کرد؟
اسمیت: بدیهی ست که باید از برج رودخانه مروارید نام برد. پروژه‌ای که در «SOM» طراحی کرده‌ایم. این برج یک نمونه قابل اتکا برای رسیدن به ایده‌آل «کربن صفر» [اقامتگاه‌هایی با بازدهی انرژی بسیار بالا] است. شمایل بی‌نظیر بنا بر اساس رفتار عناصر طبیعی منطقه طراحی‌شده و انرژی خورشیدی و بادهای محلی را مهار کرده و به خدمت گرفته است. گیل: ساختمان‌های ما بر اساس عملکرد آیرودینامیکی‌شان طراحی شده‌اند. این نکته متمایزکننده آنهاست. ما بر این باوریم که ساختمان‌های بسیار بلندمرتبه‌ای که دارای حفره‌هایی در نمای خود هستند با یا بدون توربین‌های بادی، به میزان چشمگیری سبب صرفه‌جویی در هزینه‌ها می‌شوند؛ زیرا این حفره‌ها نیروی باد را تا حدود زیادی کاهش داده و به ذخیره بیشتر انرژی منجر خواهند شد. این در حالی است که هزینه مواد مصرفی نیز به‌طور محسوسی کاهش می‌یابد.
بلوگولوفسکی: پرسش من معطوف بلندمرتبه‌سازی بود؛ اما شما بلافاصله موضوع بهره‌وری انرژی را مطرح کردید. آیا این موضوع نگرانی اصلی‌تان در بلندمرتبه‌سازی است؟
اسمیت: البته این موضوع در فهرست معیارهای مهم ما قرار دارد. ضمن آنکه راندمان کربن، عملکرد کاربردی ساختمان و زیبایی نیز بسیار مهم هستند.
گیل: ما ساختمان‌هایمان را با بدن انسان مقایسه می‌کنیم. هرچه تناسب اندام بیشتری داشته باشید، سالم‌تر و کارآمدتر هستید. زیبایی‌شناسی را از کارآیی و عملکرد کلی متمایز نمی‌دانیم. بنابراین بر ساختار، کیفیت نور، راحتی، بهره‌وری انرژی، محیط زیست و البته زیبایی تمرکز می‌کنیم. همه اینها نکات با اهمیتی هستند. هرچند بسیاری از مردم درک کاملی از حساسیت‌هایمان نداشته و تنها با مشاهده نتیجه کار، زیبایی را مهم‌ترین اولویتمان می‌دانند. این زیبایی اما برگرفته از جهت‌گیری کلی بناهایمان برای رسیدن به حداکثر کارآمدی است. چیزی که روی آن تمرکز کرده‌ایم، این است که ساختمان‌های خود را از نظر عملکرد در بهترین موقعیت قرار دهیم.
شما گفتید که مجسمه‌سازنیستید، اما به محض اینکه کسی وارد دفتر شما می‌شود، ده‌ها مدل زیبا در اطراف وجود دارد. اینها به وضوح اسباب افتخار شما هستند. اینجا یک دفتر مهندسی معمولی نیست. این ساختمان‌ها در بالاترین سطوح طراحی شده‌اند و اگر زیبایی آنها تشخیص داده نشود، احتمالا شما را آزار می‌دهد، این‌طور نیست؟
گیل: شما مشخصا از نگاه یک ناظر بیرونی؛ برخی از دغدغه‌هایمان را درک کرده‌اید. بااین‌حال هیچ‌یک از این ساختمان‌ها صرفا مجسمه‌ای نیستند. طراحی آنها با توجه به پارامترهای عملکرد و الزامات محیطی و منطقه‌ای انجام گرفته و هرگز به چشم‌نوازی بصری محدود نشده است. ما با موانع موجود مقابله کرده و بهره‌وری را به بالاترین حد ممکن می‌رسانیم. این آرمانی است که هر معمار و طراحی در پی آن است. تعادل، ترکیبی از عملکرد و زیبایی است. الزامات منطقه و محدودیت‌های حجم، شیوه طراحی‌هایمان را مشخص می‌کند. ما هندسه را ساده کرده‌ایم تا ساختمان‌های خود را آسان‌تر بسازیم. ما معمار هستیم و دستیابی به فرم‌های زیبابخشی از کارهایمان است. این اما به هیچ وجه سبب غفلت از کیفیت و کارآمدی نخواهد شد.
اسمیت: طراحی‌های ما از طریق تجزیه و تحلیل محیطی شکل گرفته‌اند. ما ایده‌های جدیدمان را آزمایش می‌کنیم، در یک پروژه به‌کار می‌گیریم و در ساختمان‌های بعدی توسعه می‌دهیم.
شما به‌طور اتفاقی از معماران دیگری نام بردید که برج‌سازی کرده‌اند. من فرض می‌کنم اینها شرکت‌هایی مانند «SOM»، «KPF» و همچنین سزار پلی، نورمن فاستر، هرتزوگ و دی مورن هستند. جنسلر، برج شانگهای، دومین ساختمان بلند دنیا و زاها حدید، برج لیزا را در پکن، دارای بلندترین آتریوم جهان را طراحی کرد. آیا آنها را رقیب خود نمی‌دانید؟
اسمیت: به نظر من لیست دقیقی است. به‌عنوان معمار، همه ما ساختمان‌های خودمان را می‌سازیم؛ اما «AS+GG» دانش و تجربه عظیمی را جمع‌آوری کرده است که تصور نمی‌کنم با معماران دیگر قابل قیاس باشد. ما مستقیما با نیروهای طبیعت کار می‌کنیم. بااین‌حال هنوز وجوه مبهمی وجود دارد و ما کماکان در حال یادگیری هستیم. این یک فرآیند است. ما اما امکانات بسیار بیشتری داریم؛ با مهندسان مختلفی کار می‌کنیم و چیزهای زیادی از آنها فرا می‌گیریم. از زمانی که در اواسط دهه۱۹۹۰ طراحی برج جین مائو در«SOM» را آغاز کردم، پیمانکاران برج‌های بسیار بلند با من تماس گرفته و در پی انعقاد قرارداد با شرکت ما بوده‌اند.
اکنون چقدر می‌توانیم بالاتر برویم و محدودیت‌ها برای ساخت برج‌های بلندتر کدام است؟
اسمیت: بالای ۶۰۰متر، پارامترهای طراحی پیچیده می‌شوند. می‌پرسند چرا می‌خواهید از این ارتفاع فراتر بروید؟ حتی بلندترین طبقه قابل استفاده برج خلیفه نیز در ارتفاع ۶۰۰ متری قرار دارد. شما در ارتفاع بالاتر به شیوه تهویه متفاوتی نیازمند بوده و ناگزیر به تجدید نظر در سیستم حمل‌ونقل عمودی هستید. ساخت بنایی به این بلندی بسیار چالش‌برانگیز خواهد بود. ما بر این باوریم که با استفاده از فناوری کنونی امکان ساخت‌و‌ساز تا یک مایل هم وجود خواهد داشت. بهترین پیمانکاران جهان در اندیشه تحقق این رویای بلندپروازانه هستند؛ هرچند عملا چنین چیزی ساخته نشده است.
گیل: در چین چندین برج بین ۶۰۰ تا ۷۰۰متر طراحی کرده‌ایم. اما برج شانگهای ساخته جنسلر که ۶۳۲متر ارتفاع دارد و در سال۲۰۱۵ به پایان رسید، به رقابت بین شهرداری‌ها دامن زده و بازار ساخت آسمان‌خراش‌های بلندتر را داغ کرده است. موضوعی که سبب نگرانی تصمیم‌سازان و سیاستگذاران شده و محدودیت‌های نانوشته‌ای را برای برج‌های فراتر از ۵۰۰متر فراهم کرده است. به همین دلیل هیچ‌کدام از مشتریان ما دست‌کم در حال حاضر از این ارتفاع بالاتر نخواهند رفت. به‌عنوان مثال، درحالی‌که ما برج ووهان را بر اساس ارتفاع ۶۳۶متری طراحی کرده‌ایم، مقرر شد از ۴۹۸متر بلندتر نباشد. تصمیم برای کاهش ارتفاع در شرایطی ابلاغ شد که بیش از ۳۰درصد ساختمان تکمیل شده بود. بنابراین ناگزیر به تعدیل ارتفاع بنا و باز طراحی پروژه هستیم.
معماری را چگونه توصیف می‌کنید؟ معماری شما درباره چیست؟
اسمیت: معماری باید کاربردی و در خدمت مردم باشد، پایدار بماند و در آزمون زمان مقاومت کند. علاوه بر این معماری باید به فناوری روز تجهیز و به بخشی متوازن از شهر و محیط تبدیل شود. ما معمار هستیم و در عین حال به ساختن ساختمان‌های زیبا علاقه‌مندیم. اغلب ما را به پروژه‌ها فرا می‌خوانند. به‌ویژه در چین و خاورمیانه؛ جایی که مشتریان ثروتمند در پی ایجاد یک نقطه مرکزی و هویت‌بخشی مدرن به شهر و کشورشان هستند.
گیل: دغدغه همیشگی من ایجاد همزیستی مسالمت‌آمیز بین پروژه‌های ساختمانی و محیط طبیعی است. معماری می‌تواند این کار را انجام دهد. ما نیاز به ارتباط با طبیعت داریم. مردم در کنار طبیعت خوشحال‌تر هستند. همه ما می‌خواهیم بوی دریا را حس کنیم، زیر باران بایستیم و از کوه‌ها بالا برویم. من همیشه به این اولویت‌ها فکر می‌کنم و به ایجاد توازن بین معماری و طبیعت باور دارم. مهم نیست که چه نوع ساختمانی می‌سازیم، این دلمشغولی همیشگی‌مان خواهد بود. ما به دنبال نگاه تک‌ساحتی نیستیم و محیط را قربانی ساخت‌و‌ساز نخواهیم کرد.
شما برآنید که تاپولوژی (هندسه فضا و بُعد) آسمان‌خراش را به چالش بکشید. دقیقا چه چیزی را بیشتر به چالش خواهید کشید؟
گیل: وقتی پروژه‌ای را شروع می‌کنیم، پرسش نخست این است که چگونه این ساختمان را منحصر به فرد کنیم. ما غالبا دیدگاهی متفاوت درباره شیوه تفکر به پروژه‌های خاص ارائه کرده‌ایم، چیزی کاملا متفاوت با انتظارات اولیه مشتریان. راه‌حل‌های مناسب که بر اساس تحلیل‌های عمیق و به صرفه عرضه می‌شوند. ما با هر معضلی مقابله خواهیم کرد و مشتریان استدلال‌هایمان را درک خواهند کرد. ما همگی در یک کشتی نشسته‌ایم و اهداف مشترکی داریم.
اسمیت: ما دائما در حال توسعه و تکمیل ایده‌های جدیدمان هستیم. اگر به ایده جالبی فکر کنیم، تحقیقات خود را آغاز می‌کنیم. ایده‌های جدید غالبا منجر به کتاب‌ها و سخنرانی‌ها می‌شوند. هنگامی که مشتری مناسب از راه برسد، امکان به‌کارگیری ایده‌ها فراهم خواهد شد. ما عاشق ساختن و از بین بردن محدودیت‌ها هستیم. ما بر این باوریم که انجام کارهای معمولی، هدر دادن تلاش‌ها و داشته‌هایمان خواهد بود.
منبع: www.stirworld.com
