دیباج، نخستین مدیر روابط عمومی نفت

روابط عمومی در نفت با نام‌‌های بزرگی همچون حمید نطقی، ابوالقاسم حالت، ابراهیم گلستان، محمدعلی موحد، هوشنگ پزشک‌‌نیا و نجف دریابندری در یادها مانده است. در این مجال به معرفی علی‌اکبر دیباج، نخستین مدیر روابط عمومی نفت می‌پردازیم. سید علی‌اکبر دیباج در سال۱۳۰۴ شمسی در قزوین به دنیا آمد و پس از طی دوران ابتدایی و متوسطه برای ادامه تحصیل راهی ایالات متحده آمریکا شد و در دانشگاه «اورسا-تگزاس» در رشته مهندسی معدن پذیرفته شد. او پس از فراغت از تحصیل بلافاصله به ایران بازگشت و در سال۱۳۳۹ با سمت زمین‌شناس ارشد به استخدام شرکت ملی نفت ایران درآمد. دیباج به لحاظ علاقه شخصی و با تقاضای خود در دی‌ماه۱۳۴۰ به اداره کل روابط عمومی منتقل و به سمت معاون اداره مشغول به کار شد. او ضمن کار در شرکت ملی نفت به‌عنوان استاد دانشکده مهندسی دانشگاه نظامی تهران به تدریس پرداخت. علی‌اکبر دیباج را می‌توان به تعبیری پدر علم روابط عمومی نوین در ایران نامید و هم او بود که نخستین کتاب مربوط به این دانش را در ایران تالیف و منتشر کرد. در دوران مدیریت او در روابط عمومی شرکت نفت بود که نخستین سمینارها برگزار شد و نخستین انجمن روابط عمومی در ایران شکل گرفت.

کتاب روابط عمومی وی در ۱۳۳ صفحه و در قطع وزیری در سال۱۳۴۱ توسط اداره انتشارات روابط عمومی شرکت ملی نفت منتشر شد و فصل‌هایی چون آشنایی با روابط عمومی، تعریف روابط عمومی و تاریخچه روابط عمومی و روابط عمومی در نفت را در برداشت. علی‌اکبر دیباج در مقاله‌ای که در نشریه آینه از او منتشر شده است، روابط عمومی را چنین توصیف می‌کند: «...می‌گویند مخترع آینه و پایه‌گذار روابط عمومی را کسی نمی‌شناسد و نامشان به جهان نمانده است، این دو نفر از جهاتی کارشان شبیه به هم بوده است، مخترع آینه چیزی را در اختیار بشر قرار داد که می‌توانست سیمای واقعی خود را در آن ببیند و پایه‌گذار روابط عمومی هم وسیله‌ای را فراهم کرد تا دستگاه‌ها از یک طرف خود و از طرف دیکر جامعه را مشاهده کنند...»

 

محمدحسن تدریسی - مرکز اسناد صنعت نفت