برای مثال در سال ۱۲۳۷ﻫ.ق/ ۱۸۲۲م هنگام شیوع وبا در شیراز، یا هنگام شیوع طاعون درتبریز در سال ۱۲۴۷ﻫ.ق/ ۱۸۳۲م، قرنطینه‌هایی فقط در محدوده این دو شهر ایجاد شد. (فلور، ۱۳۹۷: ۱۱۷) اما اصول و تدابیر لازم بهداشتی که باید رعایت می‌شد، هیچ‌گاه به‌صورت علمی و کارآمد اجرا نشد.  با شروع صدارت میرزا تقی خان امیرکبیر تحول عمده‌ای در زمینه مدیریت بیماری‌های همه‌گیر در ایران صورت گرفت. یکی از اقدامات جدی و عملی امیر در سال ۱۲۶۷ﻫ.ق/ ۱۸۵۱م، برقراری قاعده «گراختین» (قرنطینه) بود (آدمیت، ۱۳۶۲: ۳۳۴). تفاوت قرنطینه مدنظر امیرکبیر با قرنطینه‌های قبلی در «سطح» اجرای آن بود. به این معنا که قرنطینه‌های پیشین به‌طور موردی و در محدوده شهرهای مصیبت‌زده و ممانعت از ورود و خروج اهالی این شهرها بود. اما قرنطینه امیر در سطح کشوری و در محدوده تمام مرزهای ایران با همسایگان به‌ویژه در سرحدات غربی و شرقی که عموما دروازه ورود بیماری‌های همه‌گیر تلقی می‌شدند، بود. علاوه‌بر این اقدام، کتاب‌ها، رساله‌های طبی و دستورالعمل‌هایی هم به قلم اطبای ایرانی درخصوص راه‌های پیشگیری از امراض طاعون و وبا و لزوم برقراری ایستگاه‌های قرنطینه به رشته تحریر درآمدند.

- از مقاله‌ای به قلم امید سپهری، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد.

 

اخبار مرتبط