در جایی دیگر رابینو در خاطرات روزانه خود در حدود سال ۱۳۲۵ ق (۱۲۸۶ ش) یعنی زمان اولین دوره مجلس شورای ملی پس از اعلام مشروطیت، ذکر می‌کند که حکومت مرکزی و معتمدان گیلانی در مورد ایالت و ولایت نامیدن گیلان اختلاف‌نظر دارند. مادام کارلاسرنا، جهانگرد ایتالیایی در زمان سلطنت ناصرالدین شاه به ایران سفر کرده، در کتاب خود «آدم‌ها و آیین‌ها در ایران» در سفری که به گیلان داشته از قلاب‌دوزی ابریشمی به‌عنوان صنعت عمده شهر یاد کرده است که با قلاب‌هایی روی ماهوت، توسط مردها دوخته می‌شود و هر مترمربع این کار زیبا چهار تومان (چهل فرانک) قیمت دارد؛ بهایی که دوبرابر یک فرش خوب است، فرشی که هر مترمربع آن به‌طور متوسط بیست فرانک تمام می‌شود. با روی کار آمدن سلسله قاجار، اوضاع اجتماعی و اقتصادی گیلان و به‌خصوص شهر رشت رو به بهبودی نهاد که به جز در موارد کوتاهی دراوایل دوره قاجار، در دوره فتحعلی شاه، درگیری بین ایران و روسیه در روند اقتصادی گیلان اثر گذاشت و عهدنامه ترکمنچای و گلستان موجب تغییراتی در وضع منطقه شد، به‌طور کل در این دوره تا زمان مشروطه، شهر رشت روند رو به رشدی داشته است.

 

یادداشت‌های یاسنت لویی رابینو از مشروطه گیلان