سوغاتی‌های شاه

همچنین برای آنکه کلیه افراد کشور بتوانند وسیله تقدیم درخواست‌های خود را به آن هیات داشته باشند، اعلیحضرت دستور دادند «صندوق‌های عدالت» در مکان‌های عمومی گذاشته شود. این صندوق‌ها که ممهور به مهر سلطنتی بودند، ماهی یکبار در مکان‌های عمومی گذاشته می‌شدند، تا هرکس بتواند درخواست یا شکوائیه خود را که به‌عنوان شاه لاک و مهر شده بود، داخل آن بیندازد. کلید صندوق‌ها در جای خاصی نگهداری و قفل آن منحصرا در حضور شاه باز می‌شد.این ابتکار داهیانه نتایج خوبی به بار آورد. اما حکام ولایات و سایر مسوولان بلندپایه که نفعشان در این بود شاه از آنچه که در کشور می‌گذرد بی‌خبر بماند برای مراقبت از صندوق‌های عدالت «فراش‌هایی» گماشتند تا از انداختن عریضه‌های مردم به داخل آنها با تهدید به شلاق‌زنی و تنبیهات دیگر ممانعت ورزند و به این ترتیب، شاه از تعداد بسیار معدود عریضه‌ها چنین تصور کرد که افراد مملکت در امن و امان و رفاه کامل زندگی می‌کنند. یکی دیگر از نوآوری‌ها و سوغاتی‌های واقعا سودمند این سفر، ایجاد تشکیلات پست بود.

یک اروپایی که به همین منظور به ایران دعوت شده بود، مامور به این کار شد. ایران مطابق قرارداد برن به اتحادیه پستی پیوست. بعد قانون جدیدی مربوط به بازرگانی و قانون دیگری درباره وثیقه به مرحله اجرا گذاشته شد. به علاوه شاه مطابق نظام متداول اروپایی، ضرابخانه‌ای تاسیس و مدیریت آن را به یک نفر اروپایی واگذار کرد. ضمنا دستور داد دو جاده، که بهترین جاده‌های کشور هستند، احداث شود. تهران در دوران این شاه زیباتر شد. خیابان‌های تازه و عریض و مجاری آب در محلات مختلف شهر ایجاد شد. ارتش تجدید سازمان یافت و قسمتی از سربازان به تفنگ شاسپو، سلاح‌های ساخت فرانسه که از تسلیم شهر «مس» به‌دست آمده بود، مجهز شدند. علاوه بر آنان، دو هنگ مهندسی و یک مدرسه ستاد زیر نظر وزارت جنگ، که مربی آن یک افسر دانمارکی بود، تاسیس شد. اما چند سال است که دیگر از این مدرسه خبری نیست. تغییرات و نوآوری‌های دیگر نیز حاصل آن دیدار بود. اما چون در ایران، استمرار و پشتکار لازم برای تجدید بنای کشور، خصلتی است که با روحیه ایرانیان سازگاری ندارد، به این جهت دوام و عمر چیز‌های خوب نیز بسیار کوتاه و زودگذر است.

منبع: مادام کارلاسرنا، آدم‌ها و آیین‌ها در ایران، ترجمه علی‌اصغر سعیدی، انتشارات کتابفروشی زوار، ۱۳۶۲.