مرگ فیلسوف روشنگری

به نظر روسو، جامعه شهروندی ناشی از قرارداد اجتماعی، باید آزادی واقعی را تضمین کند. نزد او، اندیشه حقوق بشر، تحقق خود را در دولت برآمده از قرارداد اجتماعی می‌یابد. دولت مورد نظر روسو برپایه حقوق بشر پدید می‌آید.  دولت روسویی نماینده حقوق بنیادین و آزادی تک‌تک شهروندان خود است. هر انسانی با چشم‌پوشی از حقوق و اختیارات برآمده از وضعیت طبیعی، شخص و نیروی خود را تحت هدایت والای «اراده همگانی» قرار می‌دهد و به این ترتیب به عضوی از یک پیکره واحد تبدیل شود. روسو واپسین سال‌های حیاتش را در روستایی در حومه پاریس، با آرامش گذراند و به نگارش زندگانی شخصی و عاطفی خود پرداخت. رویاهای گردشگر تنها، اثر خیال‌بافانه ناتمام او و کتاب مشهور اعترافات، که شرح زندگی ۶۶ ساله اوست، پس از مرگ او منتشر شدند.