موضوع آموزش زنان در دوره مشروطه

یکی از درگیری‌های انقلاب مشروطه، بررسی در مورد توسعه مدارس مدرن (مدرسه) و جایگزین کردن آن به‌جای مدارس سنتی مذهبی (مکتب) بود. مخصوصا این درگیری‌ها به‌خاطر مدرسه رفتن دختران بود. آفری آورده است که مخالفان مدرسه‌های جدید ادعا می‌کردند که نگران هستند که به زنان جسارت شود و حرمت آنان از بین برود.

در حالی که مدارس جدید برای زنان یک آموزش مناسب ایجاد کرده بود و از آنها حمایت می‌کرد. همچنین موسسان این‌گونه مدارس جدید بر این عقیده بودند که این مدارس باید جلوی پیشرفت مشکلات اجتماعی مانند فقر، بیسوادی و گدایی را نیز بگیرد.همان‌طور که در دوران انقلاب مشروطه زنان بیشتر در جامعه حضور پیدا می‌کردند، موقعیت مظلوم و زیردستانه آنان یکی از مسائل مورد‌بحث بود. در اوت ۱۹۰۷ هنگامی که گروهی از زنان بیوه فقیر که حقوقشان به‌مدت چند ماه پرداخت نشده بود در میدان توپخانه نزدیک مجلس بست نشستند، سردبیر روزنامه حبل‌المتین به این مشکل پرداخت. طبق گزارش سردبیر، بیچاره‌ترین و معصوم‌ترین مردم دنیا زنان هستند، مخصوصا آنهایی که در شهرهای بزرگ زندگی می‌کنند و همه درهای مهاجرت به رویشان بسته است.

 این زنان نه تحصیلاتی داشتند و نه مهارتی که بتوانند زندگی خود را اداره کنند و خرج و هزینه آنان به‌طور کامل به عهده شوهرانشان بود؛ آنان ناسزا گویی‌های شوهرانشان را تحمل می‌کردند و نسبت به همه درخواست‌های کوته‌فکرانه آنان تمکین می‌کردند، حتی عمل برخی مردان آن‌قدر ظالمانه بود که گویی زنان انسان نیستند. سردبیر آنان را «مردان تنگ‌نظر» نامیده است که نشان‌دهنده‌ این است که آنان به‌خاطر رفتار بدشان با زنان، طرد شده‌اند. حبل‌المتین قول داد که برای زنان فقیری که در میدان توپخانه تحصن کرده بودند، سرمایه و کمکی تهیه کند که البته نمایندگان و اعضای مرفه جامعه فورا خود را از این قضیه کنار کشیدند.

منبع: والنتین مقدم، «پنهان در تاریخ؛ زنان و نقش اقتصادی آنان در ایران عصر قاجار و پهلوی»، ترجمه سیدحسن قریشی و خدیجه پهلوانی، تاریخ نو، ۱۳۹۵.