لقب امیرکبیر در عهد قاجار
الف) در اوایل صرفا به‌صورت خطابى برای امرای بزرگ، پیش از اسم به‌کار می‌رفته (عینا مشابه خطاب عالیجاه مقرب الخاقان):
صاحبان این خطاب:
١) امیرکبیر میرزا محمد خان قاجار دولو بیگلربیکى طهران تاجبخش رکن‌الدوله
٢) امیرکبیر حاجى محمدحسین خان مروى قاجار عزالدینلو فخرالدوله
٣) امیرکبیر سلیمان خان قاجار قوانلو خان خانان نظام‌الدوله اعتضاد‌الدوله
٤) امیرکبیر امیر خان سردار دولوى قاجار (دایى عباس میرزا نایب‌السلطنه ولیعهد)
٥) امیرکبیر محمدقاسم خان قوانلوى قاجار ظهیر‌الدوله
ب) سپس به‌صورت جایگزین لقب-منصب امیرنظام به‌کار رفته است؛ یعنى شخصى که به منصب «امارت نظام» منصوب می‌شد، لقب-منصب مربوطه یعنى لقب امیر نظامى را هم دریافت مى‌کرد؛ برای احترام لفظ کبیر را هم نظر به سابقه خطاب امیرکبیرى به آن افزودند که مى‌شد «امیرکبیر نظام» و آنگاه امیرکبیر به‌عنوان مشتق و مخفف به‌کار رفت و در واقع جایگزینى براى لقب-منصب رسمى امیر نظام مى‌شد.
صاحبان این شکل تغییریافته از لقب امیر نظامى (مشتق مخفف جایگزین):
٦) محمد خان زنگنه امیر نظام (امیر نظام> امیرکبیر نظام> امیرکبیر)
٧) میرزا محمدتقى خان فراهانى امیر نظام اتابیک اعظم (امیر نظام>امیرکبیر نظام>امیرکبیر)
٨) محمد قاسم میرزا امیر نظام ولیعهد (امیر نظام>امیرکبیر نظام>امیرکبیر)
ج) و در نهایت به‌عنوان لقب توصیفى دقیقا به همین صورت «امیرکبیر» (عینا مثل سایر القاب توصیفى از قبیل شعاع‌السلطنه یا امین‌السلطان یا وثوق‌الدوله یا ظل‌السلطان):
افراد صاحب این لقب:
٩) صرفا کامران میرزا نایب‌السلطنه امیرکبیر
ارسال نظر