حمام‌های زندیه

حمام برای ایرانیان اهمیت زیادی داشته است. حتی برخی از بزرگان و حاکمان در مجموعه عمارت‌های خود حمام نیز می‌ساختند که از بین آنان می‌توان به خود کریم خان زند اشاره کرد. حمام‌ها به لحاظ کالبدی مجموعا از دو قسمت تشکیل می‌شدند؛ قسمت اول محل درآوردن و پوشیدن لباس‌ها بود و قسمت دوم به وسیله یک راهرو باریک و طولانی به قسمت دیگر یعنی خود حمام وصل می‌شد. در قسمت مربوط به لباس‌ها نیمکت‌هایی به ارتفاع دو پا از سنگ وجود داشته که رویشان را با قالی یا حصیر می‌پوشاندند.

در قسمت داخلی خود حمام یک سکوی کوچک رو به قبله برای ادای نماز وجود داشت. در سمت بالایی اتاق یک حوض یا یک مخزن بزرگ آب گرم قرار داشته که در کنار آن نیز مخزن آب سردی می‌ساختند. در بهار برای حمام‌ها جشن گلریزان برپا می‌کردند. در این فصل حمام‌ها را به شکل زیبایی تزئین می‌کردند. این جشن از یک هفته تا ۱۰ روز طول می‌کشید. طی این جشن از مشتریان با رقص، موسیقی و شربت و ... پذیرایی می‌شد. ترتیب حمام‌ها به‌صورتی بود که یک روز مردان و یک روز زنان برای استحمام می‌رفتند. حمامی که کریم خان در شیراز ساخت حمامی مخصوص بزرگان و اشراف و خوانین بزرگ و سپاهیان و خانواده آنان بود.

منبع: پژمان افخمی عمله قشقایی، «بررسی آداب و رسوم زندگی اجتماعی ایرانیان دوره زندیه با تکیه بر سفرنامه‌های اروپایی»، تاریخ‌نو، ۱۳۹۶