علم تاریخ از دل فلسفه تاریخ و فلسفه جامعه به‌وجود آمده است. این دو خود از الهیات تاریخ و الهیات جامعه نشات گرفته است. در ایران فلسفه تاریخ و فلسفه جامعه وجود ندارد. علم جامعه‌شناسی وارد ایران شده ولی پدر این علم یعنی فلسفه جامعه‌شناسی وارد نشده است. برای مثال اندیشه‌های دورکیم آمده ولی اندیشه دکارت که پدر آن است، نیامده یا اندیشه‌های ماکس وبر آمده ولی اندیشه کانت نیامده است. در ایران اغتشاش مکتبی وجود دارد. اگر بخواهیم در ایران جامعه‌شناسی تاریخی داشته باشیم باید ابتدا الهیات تاریخ و الهیات جامعه را بشناسیم و بعد به جامعه‌شناسی و تاریخ بپردازیم.

منبع: بخشی از سخنرانی دکتر منوچهر آشتیانی در نشست نقد کتاب «جامعه شناسی تاریخی.»