عملیات بزرگ کمان 99

روز اول مهرماه سال ۱۳۵۹ عملیات کمان ۹۹ با حمله ۱۴۰ هواپیمای بمب‌افکن ایرانی به پایگاه‌های هوایی و مراکز ارتباط و رادار نیروی هوایی عراق انجام شد که بزرگ‌ترین عملیات هوایی در ایران لقب گرفته است. در آستانه طلوع صبحگاه سه‌شنبه اول مهر ۱۳۵۹، با ابلاغ رمز «کمان ۹۹» هواپیماهای شکاری و بمب‌افکن نیروی هوایی از هفت پایگاه هوایی تهران، تبریز، همدان، دزفول، بوشهر و شیراز به پرواز درآمدند. همزمان با ابلاغ رمز «کمان ۹۹»، ۱۴۰ فروند هواپیمای جنگنده بمب‌افکن با پشتیبانی ۶۰فروند هواپیمای رهگیر شکاری و سوخت‌رسان از پایگاه‌های هوایی کشور عملیات نظامی خود را شروع کردند. در این پرواز بیش از ۳۸۰خلبان شرکت داشتند که ۱۴۰نفر از آنان وارد خاک عراق شدند و سراسر خاک عراق؛ پایگاه‌های هوایی کرکوک، موصل، الرشید بغداد، حبانیه، ناصریه، شعبیه، کوت، المثنی و نقاط دیگر در حد فاصل مدار ۳۰ درجه شمالی یعنی جنوبی‌ترین مدار در خاک عراق تا شمالی‌ترین مدار آن را هدف قرار دادند.

در این رزم هوایی، کارخانه‌های هواپیماسازی، پایگاه‌های هوایی، مخازن سوخت و مهمات، پناهگاه‌های هواپیماها، تاسیسات و کارخانه‌های خدمات هواپیمایی، سوله‌ها و پناهگاه‌های اسکادران‌های تعمیر و نگهداری، راه‌های خزش، انبارهای مهمات، انبارهای آمادی و قطعات پشتیبانی‌کننده هواپیماها، رادارهای هدایت‌کننده هواپیماهای جنگی، برج‌های مراقبت و کنترل سامانه‌های فرماندهی، مراکزمخابراتی و انواع آنتن‌ها در تیررس خلبانان قرار گرفت تا با زمینگیر شدن هواپیماهای دشمن، احتمال حملات هوایی به کشور در آینده کاهش یابد. ضمن اینکه، اجرای موفقیت‌آمیز این عملیات علاوه بر کسب برتری هوایی در مناطق نبرد و مناطق عملیاتی به سیادت هوایی ایران منتهی می‌شد و چنانچه خلبانان نمی‌توانستند به چنین هدف بزرگی دست یابند، دست‌کم به برتری یا حداقل برابری هوایی می‌رسیدند. هر گروه با بهره‌گیری از سوخت‌گیری هوایی برای انهدام هدف‌های دوردست یا بدون عملیات سوخت‌گیری در هوا برای هدف‌های در دسترس، فضای کشور عراق را شکافتند و آسمان این کشور را برای رسیدن به اهداف خود درنوردیدند.

در این عملیات هوایی نقاط زیر مورد هدف قرار گرفتند: الف) ۴۸ فروند هواپیمای جنگنده بمب‌افکن F-۵E از پایگاه هوایی دوم تبریز، پایگاه هوایی موصل در شمال شرقی عراق را در استان نینوا درهم کوبیدند، به‌طوری که این پایگاه تا ماه‌ها قابل استفاده نبود. ب) ۱۶ فروند هواپیمای جنگنده بمب‌افکن F-۴E از پایگاه سوم شکاری همدان پایگاه هوایی کوت در استان العماره عراق را بمباران و تقریبا این پایگاه را منهدم کردند. ج) ۴۰ فروند F-۵E از پایگاه چهارم شکاری دزفول به پایگاه هوایی ناصریه در استان ذیقار عراق حمله و خسارات بسیار سنگینی به آن پایگاه وارد کردند. د) ۱۲ فروند F-۴E از پایگاه ششم شکاری بوشهر به پایگاه هوایی شعبیه عراق در استان بصره یورش بردند. و) ۱۲ فروند فانتوم از پایگاه سوم شکاری همدان به پایگاه هوایی الرشید در نزدیکی بغداد حمله‌ور شدند و این پایگاه را تا ۸۰ درصد تخریب کردند.(در این حمله، گفته می‏شود تعداد زیادی از میگ‌های۲۳ عراق، روی زمین، هدف قرار گرفتند) ی)پایگاه‌های هوایی حبانیه شامل تموز و هضبه در غرب بغداد، فرودگاه بین‌المللی بغداد، پایگاه هوایی کرکوک در استان کرکوک، فرودگاه المثنی و برخی فرودگاه‌های دیگر در امواج بعدی حملات هوایی به شدت بمباران شدند.

در موج دوم حملات هوایی، پایگاه یکم شکاری مهرآباد و پایگاه دوم شکاری تبریز، تنها با ۵۰ درصد از هواپیماهای آماده موجود حمله‌ور شدند. در پی این عملیات رعدآسا، نیروی هوایی عراق برای مدت طولانی نیمی از توان عملیاتی خود را از دست داد و تا مدت‌ها پس از آن پایگاه‌های هوایی این کشور قادر به استفاده از تمام یا بخشی از توان رزمی خود نبودند، به‌طوری که پایگاه هوایی الرشید به‌عنوان یکی از مهم‌ترین پایگاه‌های هوایی عراق تا سه ماه پس از این رزم هوایی غیرعملیاتی بود و موجب کاهش توان رزمی هوایی عراق و کاهش فعالیت‌های هوایی بر فراز جبهه‌های زمینی شد. در این عملیات که عمده‌ترین عملیات تاکتیکی هوایی در عرف جهان هوانوردی نظامی محسوب می‌شود و تنها ۱۴ ساعت به طول انجامید از دو نوع هواپیمای جنگنده بمب‌افکن «اف۴ای» ملقب به «فانتوم۲» و «اف۵ای» ملقب به «تایگر۲» استفاده شد. در همین روز، چند تن از بهترین خلبانان کشور به شهادت رسیدند.