در تاریخ معاصر ایران جنبش ملی شدن نفت به رهبری شادروان محمد مصدق یکی از برجسته‌ترین و اثرگذارترین رویدادها به شمار می‌آید. پس از گذشت بیش از شش دهه هنوز پاره‌ای از ابعاد و زوایای این حرکت بزرگ مورد پرسش و مناقشه جدی صاحب‌نظران و پژوهشگران است. آنچه از نظر رویکرد مردمنامه‌نویسی پراهمیت و شایسته تحقیق و بحث و فحص می‌نماید این است که روایت‌هایی که تاکنون از این جنبش ارائه شده بیشتر از رویکرد و انگیزه‌های سیاسی و آلوده به انواع کشاکش‌های جناحی و فرقه‌ای و ایدئولوژیک پیروی کرده‌اند و عمدتا حول محور نقش شخصیت‌ها و احزاب و گروه‌های نخبه و فرادست - و به‌ویژه در مرکز/ پایتخت - شکل گرفته‌اند و در این میان آنچه به‌گونه‌ای ملموس و محسوس مورد غفلت قرار گرفته است، نقش توده‌های گمنام و فرودستان- در تهران و شهرستان‌ها و روستاها و ایلات و عشایر است. شصت و چهار سال پیش در این روزها ایران در تب و تاب این نهضت بزرگ بود که آخرین روزهای خود را سپری می‌کرد.

منبع: دکتر داریوش رحمانیان به نقل از مردمنامه