خروج کمپانی سینکلر از ایران

کمپانی نفتی سینکلر یک کمپانی آمریکایی بود که به هری فوردسینکلر سرمایه‌دار کالیفرنیایی تعلق داشت. از سال ۱۳۰۰ه.ش طی مذاکراتی با احمد قوام قرار بود امتیاز نفت شمال به این کمپانی واگذار شود. این امر در شرایطی میسر شده بود که با سقوط تزارها و روی کار آمدن حکومت جدید در شوروی، طی قرارداد ۱۹۲۱ در رابطه با مسائل اقتصادی، ارضی، مالی و سیاسی، کلیه قراردادهای روسیه تزاری لغو شد و در نتیجه روسیه از شمال ایران عقب‌نشینی کرد. بنابراین قوام این فرصت را غنیمت شمرد تا نیروی سوم یعنی آمریکا را در ایران دخیل کند؛ اما قدرت و نفوذ انگلستان در نفت ایران به حدی بود که این امر بسیار دشوار بود. دولت قوام در خردادماه سال ۱۳۰۱ه.ش طی تصویب کابینه مقرر کرد که نفت شمال به مدت پنجاه سال به یک شرکت صددرصد آمریکایی واگذار شود اما در این طرح سهم ایران نیمی از کل عواید امتیاز درنظر گرفته شد.

کمپانی آمریکایی استاندارداویل که با دیگر غول‌های نفتی فعال در ایران زد و بندهایی داشت، از پذیرش این قرارداد سرباز زد و سینکلر که در این شرایط پنداشت که راهی برای نفوذ در نفت ایران باز شده است، شرایط مطرح‌شده را قبول کرد و حتی حاضر به پرداخت وام ۱۰میلیون دلاری به ایران شد؛ اما این کار با وجود فشار مافیای نفتی عملا امکان‌پذیر نبود. در این میان دلال کمپانی که در سمت نایب کنسول سفارت آمریکا در تهران بود نیز در غائله‌ای کشته شد و کمپانی که از یکسو تحت‌فشار دیگر کمپانی‌های نفتی فعال در ایران بود و از سوی دیگر با عدم پاسخگویی دولت ایران روبه‌رو بود، این امر را بهانه‌ای برای خروج از ایران قرار داد. روزنامه اتحاد در شماره روز یازدهم مرداد ماه سال ۱۳۰۱ نوشت که مستر تامسون نماینده کمپانی نفت سینکلر پس از هشت ماه معطلی در ایران و نگرفتن پاسخ قطعی از مسوولان کشور درباره اعطای امتیاز نفت‌شمال روز شنبه ایران را به طرف آمریکا ترک خواهد کرد؛ اما موسیو سوپر، نماینده دیگر کمپانی چند روز بیشتر در تهران خواهد ماند، شاید پاسخی دریافت دارد.